Махаммадиева Юлдуз Яшнаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ферузнинг бадиий маҳорати”, 10.00.02. – Ўзбек адабиёти (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil530.
Илмий раҳбар: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Эркинов Афтандил Содирхонович, филология фанлари доктори; Исмаилова Гулсара Ибодуллаевна,  филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: ЎзР ФА Алишер Навоий номидаги давлат адабиёт музейи.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Муҳаммад Раҳимхон Ферузнинг бадиий маҳоратини очиб бериш орқали ижодкорнинг ўзбек адабиёти тарихида тутган ўрнини илмий-назарий асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ферузнинг ғазал, мусаммат, маснавий, рубоий каби жанрларда индивидуал ижодий маҳоратини намоён этиб, мумтоз жанрлар поэтикасини миллий руҳ, ирфоний мазмун ва бадиий-эстетик тафаккур уйғунлиги асосида такомиллаштиргани исботланган; 
шоир бадиий маҳорати ишқий, ижтимоий ва диний-маърифий мавзулардаги лирик асарларида поэтик мазмун ва шакл уйғунлиги ҳамда лирикада индивидуал поэтик тафаккурнинг тадрижий такомили кесимида илмий далилланган; 
ижодкор шеъриятида, талмеҳ, такрир, саволу жавоб, ҳусни таълил, ташхис, таносуб, ташбиҳ, тажоҳулу-л-ориф, радду-л-матлаъ, тажнис, истиора, нидо каби бадиий санъатлар икки хил тарзда, яъни, биринчидан, ғазалнинг тўлиқ бир санъат асосига қурилиши, иккинчидан, бир вақтнинг ўзида бир қанча бадиий санъатлардан баравар фойдаланилиши тарзида қўллангани аниқланган;
Феруз лирик асарларида арузнинг рамал, ҳазаж, ражаз, мутақориб, музориъ, мунсариҳ, мужтасс, ҳафиф сингари саккиз баҳрида ижод қилгани, шоирнинг аксар шеърлари рамал ва ҳазаж баҳрларида ёзилгани аниқланиб, ўзбек мумтоз шеъриятида фаол қўлланган вазнлар қаторида кам учрайдиган вазнларда ҳам шеърлар битгани шоирнинг юксак маҳоратига далил бўла олиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ферузнинг бадиий маҳорати тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:  
Ферузнинг ғазал, мусаммат, маснавий, рубоий каби жанрлардаги асарларида индивидуал ижодий маҳоратини намоён этгани, мумтоз жанрлар поэтикасини миллий руҳ, ирфоний мазмун ва бадиий-эстетик тафаккур уйғунлиги асосида такомиллаштиргани; шоирнинг ишқий, ижтимоий ва диний-маърифий йўналишдаги асарларида поэтик мазмун ва шакл мутаносиблиги; шоир лирикасида бадиий санъатлар, аруз ва мумтоз қофиянинг ўрнига доир илмий-назарий хулосалардан OT-Ф1-030  рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографияни (7-жилд) чоп этиш” (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 12 январдаги 89-03-152-сон маълумотномаси). Натижада, Феруз адабий меросига доир маълумотлар мумтоз жанрлар поэтикаси, бадиий мазмун ва шакл, бадиий санъатлар, аруз ва қофия қўлланишида ижодкор маҳоратига доир янги назарий қарашлар, янги факт ва маълумотлар, янгича илмий хулосалар билан бойитилган;
Феруз шеъриятида жанрлар поэтикаси, шоир лирикасида бадиий мазмун ва шакл уйғунлиги, ижодкорнинг бадиий образ яратиш маҳоратига доир янги маълумотлар ва илмий хулосалардан “O‘zbekiston” телеканалида “Ассалом, Ўзбекистон”, “Ижод маҳсули”, “Ибратга йўғрилган умр”, “Қалб гавҳари” ҳамда “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Мавзу” ва “Тақдимот” номли кўрсатувлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 15 январдаги 01-13-75-сонли маълумотномаси). Натижада, телекўрсатувларнинг сифати ошиб, миллий уйғониш даври шеъриятининг халқимиз адабий-эстетик тафаккурини ўстиришдаги ўрнини кўрсатишга эришилган;
Феруз шеъриятининг жанр хусусиятлари, шоир лирикасида бадиий санъатлар, аруз ва мумтоз қофиянинг ўрнига доир илмий-назарий хулосалардан Озарбайжон Миллий Илмлар академияси Низомий Ганжавий номидаги Адабиёт институтининг “Озарбайжон-Туркманистон-Ўзбекистон адабий алоқалари” бўлимида озарбайжонлик ўзбекшунос олимлар томонидан фойдаланилган (Низомий Ганжавий номидаги Адабиёт институтининг 2021 йил 21 январдаги маълумотномаси). Натижада, озарбайжонлик талабаларнинг аруз ва мумтоз поэтика ҳамда миллий уйғониш даври ўзбек адабиёти бўйича билим, кўникма ва малакалари ўсишига эришилган.