Mirzaeva Yorqinoy Yarkulovnaning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Tutni in vitro usulida ko‘paytirish va birlamchi ko‘chat  etishtirish agrotexnologiyasini ishlab chiqish”, 06.02.04 – Ipakchilik (qishloq xo‘jaligi fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.4.PhD/Qx436.
Ilmiy rahbar: Xo‘jamshukurov Nortoji Abdixoliqovich, biologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat agrar universiteti, Biorganik kimyo instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat agrar universiteti, PhD.05/30.12.2019.Qx.13.02.
Rasmiy opponentlar: Ismatullaeva Dilorom Adilovna, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, katta ilmiy xodim; Nurmatov Norqobil Jo‘raevich, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, dotsent.
Etakchi tashkilot: Samarqand veterinariya va medisinasi instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi tutning nav va duragayini mikroklonal ko‘paytirish texnologiyasining alohida bosqichlarini mo‘’tadillashtirish hamda somatik to‘qimalardan samarali regeneratsiyalash usuli orqali, tutni in vitro usulida ko‘paytirish va birlamchi ko‘chat etishtirish agrotexnologiyasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor O‘zbekistonda patogenlardan tozalangan tutni birlamchi ko‘chatlarini etishtirishda in vitro usulidan foydalanish asoslangan;
in vitro sharoitida o‘stirish uchun Jarariq-9 navi va O‘zbekiston duragayini apikal meristema qismidan aprel, may oylarida eksplantlarni olish samaradorligi aniqlangan;
tutni in vitro sharoitida mikroko‘paytirish uchun maksimal regeneratsiya darajasini ta’minlovchi Woody Plant Medium ozuqa muhiti ekanligi aniqlandi;
in vitro usulida tut nav va duragaylarini o‘stirish uchun 16/8 kun- tun, yorug‘lik rejimi 2000-3000 lyuks, xona harorati 20-22S, nisbiy namlik 60-70 % me’yori tanlandi;
tutni nav va duragayining ildiz hosil bo‘lish jarayoni induksiyasi uchun o‘stiruvchi regulyatorlarning IMK-0,1-0,2 mg/l; BAP-0,1-0,01 mg/l; Gamborga (V5)-2 %  mo‘’tadil nisbati aniqlandi;
in vitro usulida tut nav va duragaylarini ko‘paytirishda sun’iy ozuqa muhitda nihollarning navga xos morfogenez jarayonlari, nihollarning o‘sishi, barg soni, ildiz soni va o‘sish ko‘rsatkichlari aniqlandi; 
tut nihollarini in vitro sharoitidan qum+chirindi+ tuproq 1:1:1 nisbatda, 10×10 sxemada, havo harorati 23-25S, nisbiy namligi 65-70 % da tuproq sharoitiga moslashishi optimallashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Tutni in vitro usulida ko‘paytirish va birlamchi ko‘chat etishtirish agrotexnologiyasini ishlab chiqish  bo‘yicha olingan tadqiqot natijalari asosida:
tutning navdor Jarariq-9 navini in vitro usulida ko‘paytirish va birlamchi ko‘chat etishtirish usulining yangi texnologiyasi 2017-2018 yillarda Qashqadaryo viloyati «Qashqadaryo ilmiy-tajriba stansiyasi»da 0,03 ga maydonga joriy etilgan («O‘zbekipaksanoat» uyushmasining 2020 yil 25 dekabrdagi №2-2/2389 - sonli ma’lumotnomasi), Natijada yangi usul asosida 2972 dona navdor tut ko‘chatlari etishtirildi, iqtisodiy samaradorlik 3243000 so‘mni tashkil etgan; 
tut ozuqa bazasini mustahkamlashga qaratilgan yangi in vitro usuli Qashqadaryo viloyatining «Qashqadaryo ilmiy-tajriba stansiyasi»da 2018-2019 yillarda 0,05 ga maydonda istiqbolli Jarariq-9 navi va O‘zbekiston duragaylari joriy etilgan («O‘zbekipaksanoat» uyushmasining 2020 yil 25 dekabrdagi №2-2/2389 - sonli ma’lumotnomasi). Natijada an’anaviy ko‘chat etishtirishga nisbatan navdor tut ko‘chatlari etishtirish salmog‘i 39,6 foizga, oshib 4479 dona navdor tut ko‘chatlari etishtirilgan, iqtisodiy samaradorlik 4693500 so‘mni, sof foyda 1577570 so‘mni tashkil etgan; 
Navdor tut ko‘chatlarini in vitro usulida ko‘paytirish texnologiyasi Surxondaryo viloyati Termiz tumani «Agropilla» MChJ da 0,03 ga maydonga joriy etilgan («O‘zbekipaksanoat» uyushmasining 2020 yil 25 dekabrdagi №2-2/2389-sonli ma’lumotnomasi). Natijada 3105 dona navdor tut ko‘chatlari etishtirilib, qiyoslovchiga nisbatan iqtisodiy samaradorlik 3442500 so‘mga teng bo‘lgan.