Utaev Abduxoliq Abdurashidovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Sho‘rlangan erlarda kuzgi bug‘doyni sug‘orish tartiblari va texnikasi elementlarini takomillashtirish metodologiyasi», 06.01.02 – «Melioratsiya va sug‘orma dehqonchilik»(texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.2.PhD/T2212.
Ilmiy rahbar: Ikramov Raximjon Karimovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti, DSc. 03/30.12.2019.T.10.02.
Rasmiy opponentlar: Sherov Anvar Gulamovich, texnika fanlari doktori, professor; Avliyakulov Mirzoolim Avazovich, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, katta ilmiy xodim.
Etakchi tashkilot: Toshkent davlat agrar universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Jizzax viloyatining qadimdan sug‘oriladigan, o‘tloqi bo‘z, sho‘rlanishga moyil tuproqlarida, kuzgi bug‘doyni g‘o‘za qator orasiga va ochiq maydonga haydab ekish texnologiyasi bo‘yicha sug‘orish tartiblari va texnikasi elementlarini hisoblash usullarini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
sho‘rlangan tuproqlarda g‘o‘za qator orasiga va haydalgan maydonga ekilgan kuzgi bug‘doyning maqbul sug‘orish tartiblari, bir martalik va mavsumiy sug‘orish me’yorlari tuproq g‘ovakligining o‘zgarishini inobatga olib ishlab chiqilgan;
sho‘rlangan tuproqlarda g‘o‘za qator orasiga va haydalgan maydonga ekilgan kuzgi bug‘doyni egatlab sug‘orishda egatlarga beriladigan suv sarfi tuproqning suv o‘tkazuvchanligini hisobga olib aniqlangan;
g‘o‘za qator orasiga va ochiq maydonga shudgorlab ekilgan kuzgi bug‘doyni suvga bo‘lgan biologik talabining ta’minlanganligini aniqlash usuli vegetatsiya davri va oylar kesimida atmosfera yog‘inlari, havoning harorati, shamolning tezligi va quyoshning davomiyligining o‘zgaruvchanligini inobarga olib takomillashtirilgan;
kuzgi bug‘doyning biologik suvga bo‘lgan talabining ta’minlanganligi o‘zgaruvchanligini hisobga olgan holda g‘o‘za qator orasiga va haydalgan maydonga ekilgan kuzgi bug‘doyning sug‘orish me’yorlari va muddatlari ishlab chiqilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Sho‘rlanishga moyil tuproqlar sharoitida kuzgi bug‘doyni sug‘orish tartiblari va texnikasi elementlarini takomillashtirish uslubiyati bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
g‘o‘za qator orasiga va ochiq maydonga shudgorlab ekilgan kuzgi bug‘doyning maqbul sug‘orish tartiblari, bir martalik va mavsumiy sug‘orish me’yorlari Suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Jizzax viloyati Sirdaryo-Zarafshon ITHBda joriy qilingan (Suv xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 10 yanvardagi 03/25-105-son ma’lumotnomasi). Natijada g‘o‘za qator orasiga ekilgan kuzgi bug‘doy dalasidan 2,7-3,0 s/ga va ochiq maydonga shudgorlab ekilgan kuzgi bug‘doy dalasidan 2,9-3,5 s/ga qo‘shimcha hosil olishga erishilgan;
g‘o‘za qator orasiga va ochiq maydonga shudgorlab ekilgan kuzgi bug‘doyni sug‘orishda egatlarga beriladigan makbul suv sarflari Suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Jizzax viloyati Sirdaryo-Zarafshon ITHBda joriy qilingan (Suv xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 10 yanvardagi №03/25-105-son ma’lumotnomasi). Natijada g‘o‘za qator orasiga ekilgan kuzgi bug‘doyni sug‘orishda 10-22%, ochiq maydonga shudgorlab ekilgan kuzgi bug‘doyni sug‘orishda 20-27% sug‘orish suvini iqtisod qilish imkoniyati yaratilgan;
g‘o‘za qator orasiga va haydalgan maydonga ekilgan kuzgi bug‘doyning sug‘orish me’yorlari va muddatlari Suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Jizzax viloyati Sirdaryo-Zarafshon ITHBda joriy qilingan (Suv xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 10 yanvardagi №03/25-105-son ma’lumotnomasi). Natijada kollektor-zovur va sug‘orish tarmoqlarining maqbul parametrlarni aniqlash imkoniyati yaratilgan.