Мирзаахмедов Каримулло Фазлидиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Имом Абу Ҳанифанинг ҳадис илми тараққиётида тутган ўрни”, 24.00.02 – Қуръоншунослик. Ҳадисшунослик (исломшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.4.PhD/ Isl7. 
Илмий раҳбар: [Уватов Убайдулла Муродович], тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон халқаро ислом академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон халқаро ислом академияси, DSc.35/30.12.2019.Isl/Tar/F.57.01.
Расмий оппонентлар: Бекмирзаев Илхомжон Исроилжонович, тарих фанлари доктори (DSc), доцент, Зиёдов Шовосил Юнусович, тарих фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Имом Абу Ҳанифанинг муҳаддислик фаолияти ва ҳадис илми тараққиётига қўшган ҳиссасини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Абу Ҳанифа яшаган даврдаги Куфа шаҳрида ҳар бир талаба йигирма ёшидан бошлаб ҳадис илмини ўрганиши шарт бўлгани, ушбу анъанага асосан Абу Ҳанифа ҳам буюк тобеин муҳаддислардан 4000 га яқин ҳадис ривоят қилгани олимнинг ҳадисга таяниб, фатво берувчи муҳаддис сифатида шаклланишига таъсир этгани аниқланган;
Ҳанафийларга нисбатан қўлланиладиган «аҳли рай» (أهل الرأي) («фикрга таянувчилар») ибораси айрим муҳаддис ва бемазҳаб оқимлар талқин этганидек, ақлни устун қўювчилар эмас, далиллардан шаръий ҳукмларни чиқариб оладиган мужтаҳидлар маъносини англатишини тушуниш кераклиги Абу Ҳанифанинг муътазила ва хавориж оқимларига қарши ҳадислар билан бир қаторда ақлни қўллаш методи орқали исботланган;
Абу Ҳанифанинг «Китоб ал-осор» (كتاب الآثار) ва «Муснад» (مسند) асарлари ўзида энг ишончли фиқҳий ҳадисларни жамлагани, Абу Ҳанифанинг «муҳаддис» деб эътироф этилишига ҳамда турли оқимлар томонидан «у ҳадисда заиф» деб айтган танқидларининг асоссизлигига далил бўлиши очиб берилган;
Абу Ҳанифа ҳақида ёзилган таржимаи ҳол ва маноқиб манбаларидаги маълумотлар тадқиқ қилинганда, олим бошқа буюк муҳаддисларда учрамайдиган ҳадиснинг ровийси ўзи ривоят қилаётган ҳадисга амал қилиши, ҳадис ровийси аввало, фақиҳ бўлиши ва ҳадис бир юртгагина хосланиб қолмаслиги сингари 14 та кучли шартни белгилагани далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Имом Абу Ҳанифанинг ҳадис илми тараққиётида тутган ўрни  бўйича оилган илмий натижалар асосида:
Абу Ҳанифа яшаган даврдаги Куфа шаҳрида ҳар бир талаба йигирма ёшидан бошлаб ҳадис илмини ўрганиши шарт бўлгани, ушбу анъанага асосан Абу Ҳанифа ҳам буюк тобеин муҳаддислардан 4000 га яқин ҳадис ривоят қилгани олимнинг ҳадисга таяниб, фатво берувчи муҳаддис сифатида шаклланишига таъсир этгани аниқлангани тўғрисидаги хулосалардан буюртма асосида Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Малака ошириш маркази ва унинг минтақавий филиалларида диний соҳа ходимлари учун мўлжалланган “Мафкуравий иммунитетни мустаҳкамлаш асослари” номли ўқув қўлланманинг тайёрланишида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2020 йил 3 декабрдаги 6106-сон маълмуотномаси). Натижада, имом-хатиб, имом ноиб ва отинойиларнинг бемазҳаблар ғояларига нисбатан мафкуравий иммунитетини янада кучайтиришга эришилган;
Ҳанафийларга нисбатан қўлланиладиган «аҳли рай» (أهل الرأي) («фикрга таянувчилар») ибораси айрим муҳаддис ва бемазҳаб оқимлар талқин этганидек, ақлни устун қўювчилар эмас, далиллардан шаръий ҳукмларни чиқариб оладиган мужтаҳидлар маъносини англатишини тушуниш кераклиги Абу Ҳанифанинг муътазила ва хавориж оқимларига қарши ҳадислар билан бир қаторда ақлни қўллаш методи орқали исботланганига оид натижаларидан буюртма асосида «Имом Аъзам» китоби мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг 2020 йил 23 июндаги 1366-сон маълмуотномаси). Натижада, юртимиз мусулмонларининг асосий мазҳаби бўлган ҳанафийликнинг илмий асосларга эга эканлигини исботлаш орқали эътиқод мустаҳкамлигига эришилган;
Абу Ҳанифанинг «Китоб ал-осор» (كتاب الآثار) ва «Муснад» (مسند) асарлари ўзида энг ишончли фиқҳий ҳадисларни жамлагани, Абу Ҳанифанинг «муҳаддис» деб эътироф этилишига ҳамда турли оқимлар томонидан «у ҳадисда заиф» деб айтган танқидларининг асоссизлигига далил бўлиши очиб берилганига оид натижалардан буюртма асосида «Мовароуннаҳр ва Хуросон олимларининг ҳадис илми ривожида тутган ўрни» китоби мазмунига сингдирилган (Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2020 йил 2 июлдаги 134-сон маълмуотномаси). Натижада, жамоатчиликнинг ҳанафий мазҳабининг асосчиси Имом Абу Ҳанифанинг ҳаёти, илмий мероси ҳамда унинг ҳадис илмидаги фаолияти борасидаги билимларнинг янада ривожланишига хизмат қилган;
Абу Ҳанифа ҳақида ёзилган таржимаи ҳол ва маноқиб манбаларидаги маълумотлар тадқиқ қилинганда, олим бошқа буюк муҳаддисларда учрамайдиган ҳадиснинг ровийси ўзи ривоят қилаётган ҳадисга амал қилиши, ҳадис ровийси аввало, фақиҳ бўлиши ва ҳадис бир юртгагина хосланиб қолмаслиги сингари 14 та кучли шартни белгилагани далилланганига оид натижалардан Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази буюртмаси билан чоп этилган «Буюк имом Абу Ҳанифа Нўъмон» китобига мазмунига сингдирилган (Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2021 йил 18 майдаги 02/170-сонли маълмуотномаси). Натижада, кенг жамоатчиликни юртимизда амал қилинадиган ҳанафий мазҳаби ва унинг далиллари ҳақидаги маълумотлар билан таништиришга эришилган.