Аяқулов Нурбек Абдуғаппор ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида спорт терминларининг қиёсий-типологик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили), (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Fil727.
Илмий раҳбар: Ахмедов Ойбек Сапорбаевич, филология фанлари доктори, доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Тўҳтасинов Илхом Мадаминович педагогика фанлари доктори, доцент. Саримсоков Хуршид Абдималикович филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD). 
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги спортга оид термин ва лексемаларнинг структур-семантик, деривацион, стилистик, ҳамда функционал хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тили спорт лексикасининг халқаро спорт терминосистемаси билан ҳамоҳанг бўлган ҳар икки тилга оид спорт терминологик майдони, лисоний шакли, дефиницияси ва мураккаб тузилиши каби лингвистик мақомлари қиёсий-типологик ва структуравий методлар орқали исботланган;
спорт терминосистемасининг иерархик тарзда ташкил қилинган тузилма сифатида фаолият кўрсатишида спорт терминлари элементларининг ўзаро парадигматик ва синтагматик муносабатда бўлиши language in absentia ва language in praesentia тамойиллари асосида аниқланган;
спорт соҳасига оид терминологик луғатларда бевосита ва билвосита “спортга хос” яхлитловчи сема асосида бирлашган сўз, шакл ва бирикма терминлари бир термин-лексемага тенглаштирилган ҳолда “хусусийлик-умумийлик” ва “тур-жинс” тамойилига асосан изоҳланиши лозимлиги исботланган; 
инглиз ва ўзбек тилларида спорт терминларининг содда, қўшма, жуфт, қисқартма, икки ёки бир нечта узвли каби формал-структур белгиларини ажратиш орқали уларнинг бирикмалар, термин-лексемалар ва бирикма терминлар тарзида ифодаланиши очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
инглиз ва ўзбек тилларида спорт терминларининг чоғиштирма деривацион тамойилларини аниқлаш орқали уларнинг лексик-семантик, структур, функционал-семантик ва синтактик усулда ясалишини очиб бериш, аффиксал, морфемик-морфологик моделларини ишлаб чиқишга доир илмий-назарий хулосалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасида 2017-2018 йилларда бажарилган ОТ-А1-63 «Билим ила нур-таълим тизимида хорижий (инглиз) тили йўналишидаги кўриш имконияти чекланган ўкувчиларга ўрта махсус таълим муассасаларига мўлжалланган умумевропа компетенцияларига жавоб берадиган ўқув-услубий мажмуа яратиш» мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида 6-синф ўқувчилари (инглиз тили) учун яратилган «Light Up pupil’s book» ўкув қўлланма мавзуларида спорт терминологиясига оид лексик бирликларни қўллаш  ва спорт дискурсига оид  мавзуларни ёритишда кенг фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 26 январдаги 89-03-455-сон маълумотномаси). Натижада ушбу амалий лойиҳа доирасида яратилган дарслик ва ўқув қўлланма спорт терминологиясига оид янги илмий далиллар билан бойитилган;
инглиз ва ўзбек тиллари спорт дискурсида эмотив-номинатив, эмотив-ассоциатив, эмотив-экспрессив семантик категорияларни ташкил қилувчи турли компонентли спорт терминларининг берилиши, қўлланиш частотасига мувофиқ фаоллик даражаси ҳамда миқдорий кўрсаткичларини аниқлашга оид хулосаларидан Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлигининг 2019-2020 йилларда Ўзбекистон Республикасида миллий маданиятни янада ривожлантириш концепциясини амалга ошириш бўйича «йўл харитаси» доирасида жорийланган (Маданият Вазирлигининг 2021 йил 6 январдаги 01-12-01-41-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга татбиқ этилишига доир илмий-назарий хулосалардан «йул харитаси»нинг истиқболли режасини ишлаб чиқишда фойдаланилган;
чоғиштирилаётган тилларда спорт терминологияси интегратив аспектда лексик-семантик ва мавзуий гуруҳларга ажратиб таснифланганлиги, инглиз тили спорт терминологияси асосида ўзбек тилида айни соҳа терминларини тартибга солиш, икки тилли, изоҳли ва тезаурус луғатлар тузишнинг лингвистик тамойилларини, услубий ёндашувларини такомиллаштиришга доир илмий хулосалардан Ўзбекистон Давлат жаҳон тиллари университети ҳузуридаги Республика илмий-амалий инновацион маркази ва Британия Кенгаши ўртасидаги ҳамкорлик доирасидаги 87-04-1622 EnSPIRE-U «English for Specific Purposes, Integrated Reforms in Uzbekistan» (Махсус мақсадларга йўналтирилган инглиз тилини ўкитиш тизимини ислоҳ этиш) лойиҳасида ESP (Махсус максадларга йўналтирилган хорижий тил)га ўкитиш буйича электрон луғат яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети ҳузуридаги чет тилларни ўқитишнинг инновацион методикаларини ривожлантириш Республика илмий-амалий инновацион марказининг 2021 йил 11 январдаги 10-05/05-сон маълумотномаси). Натижада диссертация материалларидан бир қатор йўналишлар бўйича соҳавий терминларни ўз ичига қамраб олган ўзбекча-русча-инглизча электрон луғатида фойдаланиш имконияти йўлга қўйилган;
инглиз ва ўзбек тиллари спорт терминологиясида антонимия, синонимия, гипер-гипонимик муносабатларнинг чоғиштирма-типологик аспектда очиб берилиши спорт терминларини қайта номинациялаш ва янги тушунчаларнинг пайдо бўлиши учун асос бўлиб хизмат қилишига доир илмий ва исботланган хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан эълон қилинган ва Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2020-2021 йилларга мўлжалланган ФЗ-201908172 «Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш» мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳаси доирасида спортга оид мавзуларни ёритишда кенг фойдаланилган (Инновацион ривожланиш вазирлигининг 2021 йил 15 январдаги 05-15/5305-сон маълумотномаси). Натижада ушбу инновацион лойиҳа доирасида яратилган ўзбек тилининг таълимий корпуси спорт соҳасига оид илмий далиллар билан бойитилган;
инглиз ва ўзбек тилларида спорт терминологияси интегратив аспектда лексик-семантик ва мавзуий гуруҳларга ажратиб таснифланганлиги, инглиз тили спорт терминологияси асосида ўзбек тилида айни соҳа терминларини уйғунлаштириш, икки тилли, изоҳли ва тезаурус луғатлар тузишнинг лингвистик тамойилларини такомиллаштиришга доир илмий ва назарий хулосаларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида давлат илмий техник дастурлари доирасида 2017-2018 йилларда бажарилган OT-Al-018 «Ўзбек тили ва унинг таржимаси билан боғлик электрон ва банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратиш» мавзусидаги амалий лойиҳасида манба сифатида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 30 январдаги 89-03-554-сонли маълумотномаси). Натижада терминлар атов бирликларининг луғатлардаги тавсифи, терминларнинг идеографик хусусиятлари, корпус тахлили муаммолари, терминларнинг тарихий тараққиёт боскичларидаги тадрижий такомилини ёритишга оид материаллар янги маълумотлар билан бойитилган.