Шермухамедова Азада Убайдуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда ижтимоий тармоқларнинг шаклланиши, тенденциялари ва хусусиятлари»: 22.00.02 – «Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи» (социология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/S46.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/30.12.2019.S.23.02.
Илмий раҳбар: Матибаев Тасполат Балтабаевич, социология фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Абдуазимов Оқилжон Уткурович, социология фанлари доктори (DSc); Раматов Жуманияз Султанович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Ижтимоий фикр» республика жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда ижтимоий тармоқлар шаклланишида мулоқот ресурсларини тадқиқ этиш ва социологик концепция орқали мутасадди ташкилотлар фаолиятининг самарадорлигини оширишга хизмат қиладиган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ижтимоий тармоқларни онлайн тарзда таъсир кўрсатишда социо-терапевтик стратегиялари орқали рақамли жамиятда ижтимоий медиа муҳитни шакллантириши ва бошқариш самарадорлиги асосланган;
ижтимоий тармоқларда маданият ва санъат асарларининг тарғиботини иррационал тарзда сингдирилиши шахс маънавиятига деструктив таъсир этиши асослаб берилган;
ижтимоий тармоқларда оммабоп хабарлар етказилишини рационал ташкил этиш «ҳиссий прагматизм» таъсири самарадорлигини таъминлаши ҳамда аҳолида эстeтик мобилликни ривожлантирилиши асосланган;
ижтимоий тармоқларда замонавий ахборот технологияларини миллий маданий муҳитга мувофиқлаштириш, уларнинг позитив трансформациялашуви имкониятларини яратиши ва мета-экспримент мезонларини узлуксиз тарзда амалиётга жорий этишни кенгайтириши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбекистонда ижтимоий тармоқларнинг шаклланиш тенденциялари ва хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ижтимоий тармоқларни онлайн тарзда таъсир кўрсатишда социо-терапевтик стратегиялари орқали рақамли жамиятда ижтимоий медиа муҳитни шакллантириши ва бошқариш самарадорлигига оид таклифларидан Ахборот-коммуникация технологиялари ривожланишида ёшлар учун “Хавфсиз Интернет” лойиҳасини ишлаб чиқиш ҳамда “Ёш авлодни турли зарарли таъсирлардан ҳимоя қилиш”, “Оммавий маданиятнинг салбий таъсирларидан ҳимояланиш”, “Ахборот хуружларидан ҳимояланиш” лойиҳаларини ҳаётга жорий этиш мақсадида Ўзбекистон “Адолат” социал демократик партияси Сиёсий Кенгашининг 2016 йил 14 апрелдаги V Пленуми 1-сон қарори билан тасдиқланган сайловолди дастурини амалга ошириш юзасидан 2015-2019 йилларга мўлжалланган ҳаракатлар дастурини ишлаб чиқишда амалий фойдаланилган (Ўзбекистон Адолат социал демократик партияси Марказий Кенгашининг 2019 йил 14 июндаги 01-1/1/190-сон маълумотномаси.). Бу ёшларнинг турли кўринишдаги “оммавий маданият” таъсиридан асраш ва уларни интернет тармоғидан тўғри фойдаланишда мақсадли дастурлар орқали оммавий тадбирлар ўтказиш методикасини яхшилашга хизмат қилган.
ижтимоий тармоқларда маданият ва санъат асарларининг тарғиботини иррационал тарзда сингдирилиши шахс маънавиятига деструктив таъсир этиши асослаб берилганлигига оид таклифларидан Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Республика Кенгаши Ижроия Қўмитасининг 2019 йил 25 январдаги 01-04/83-сонли қарори ҳамда 2019 йил 18 февралдаги 01-04/85-сонли қарори билан “Ёшларнинг бандлигини таъминлаш, ҳаётда ўз йўлини топишга қийналаётган ёшларни замонавий касб-ҳунарларга ўргатиш ҳамда уларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашга қаратилган тизимли ишларни амалга ошириш бўйича тармоқ дастури”нинг 22-банди доирасида тегишли тадбирлар ишлаб чиқилган ва амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Республика Кенгашининг 2019 йил 12 июндаги 02-06/853-сон маълумотномаси.) Бу мамлакатимиз ёшлари ва уларнинг виртуал макондаги ижтимоийлашувида муҳим аҳамият касб этди.
ижтимоий тармоқларда оммабоп хабарлар етказилишини рационал ташкил этиш «ҳиссий прагматизм» таъсири самарадорлигини таъминлаши ҳамда аҳолида эстeтик мобилликни ривожлантирилиши асосланганлигига оид таклифидан Ахборот-коммуникация технологияларининг мамлакатимиздаги ўрни, даражаси ва сифати халқаро стандартлар даражасида ишни ташкил этиш омиллари ҳамда имкониятлари чуқур таҳлил этишда фойдаланилган. (Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институтининг 2019 йил 14 июндаги 08/07-сон маълумотномаси.) Натижада, замонавий ёшларнинг турли ёт ғоялар сингдирилган ахборотга дуч келиши, веб-сайтларнинг пайдо бўлиши, хусусан, оммавий ахборот воситаларининг таъсир доираси кенглиги ва бу маконда жойлаштирилган маълумотлардан исталган мақсад йўлида фойдаланиш хавфининг ортиб бориш олди олинган.
ижтимоий тармоқларда замонавий ахборот технологияларини миллий маданий муҳитга мувофиқлаштириш, уларнинг позитив трансформациялашуви имкониятларини яратиши ва мета-экспримент мезонларини узлуксиз тарзда амалиётга жорий этишни кенгайтириши асосланганлигига оид таклифидан «ёшларнинг ислоҳотлардаги ўзгаришларга тайёрлигини ўрганиш ва бунда уларнинг фаоллигини ошириш ҳамда жамоатчилик фикрини шакллантириш орқали уларга ижобий таъсир кўрсатиш»га оид тавсияларда самарали фойдаланилган («Ижтимоий фикр» республика жамоатчилик фикрини ўрганиш марказининг 2019 йил 19 июндаги 01-16/239-сон маълумотномаси.) Бу ижтимоий тармоқларнинг кўп ўлчамли парадигмалари таҳлилига оид илмий изланишларни кучайтириш, унинг замонавий тенденциялари динамикасини аниқлаш имконини берган.
