Илхамова Дилфуза Илясовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болалар реабилитациясининг психосоциал детерминантлари”, 19.00.04 - Тиббий ва махсус психология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.DSc/Psi2. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.P.01.07.
Расмий оппонентлар: Абдуллаева Шоира Хамидовна, психология фанлар доктори, доцент; Маматова Нодира Мухтаровна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Кадиров Камолиддин Батирович, психология фанлари доктори, доцент, 
Етакчи ташкилот: Тошкент Тиббиёт академияси
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:  сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болалар реабилитациясининг психосоциал детерминантларини эмпирик жиҳатдан асослаш ҳамда психологик ёрдам кўрсатишни услубий-амалий жиҳатдан такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзини ўзи баҳолаш тизимининг пасайиши, хавотирланиш ва қўрқувнинг юқори даражаси, касалликка муносабатнинг когнитив, эмоционал ва хулқ-атвор компонентлари, когнитив соҳа ўзгаришлари ва шахслараро муносабатларнинг ўзига хос хусусиятлари сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болалар реабилитациясининг психосоциал детерминантлари сифатида аниқланган; 
касалликлар оқибатидан қўрқиш ва хавотирланиш, келажакка бўлган ишончсизлик, ўлим қўрқуви ва бошқа шу каби психоэмоционал ҳолат бузилишлари натижасида бемор болаларда, айниқса 11-12 ёшли болаларда иродасизлик, ёрдамга муҳтожлик, қайсарликнинг кучайиб бориши аниқланган;
сурункали вирусли гепатит билан хасталанган болаларда ҳимояланмаганлик ҳисси, юқори хавотирланиш, агрессивлик, низога мойиллик, депрессивлик аниқланган ҳолда, бу касалликнинг жигар циррозига ўтиши болалардаги мазкур психологик ҳолатларни янада кучайишига олиб келиши, юрак хасталигига чалинган беморларда эса бошқа нозологик гуруҳдаги болаларга нисбатан хавотирланишнинг юқори даражаси, ўзгалар билан муомалага қийинчилик билан киришиш ва етишмовчилик комплекси кузатилиши асослаб берилган;
гастродуоденал патология, сурункали вирусли гепатит, жигар циррози, бош мия фалажи билан хасталанган болаларда учрайдиган психоэмоционал ҳолатлар бузилишлари коррекциясининг илк давридан бошлаб арттерапия, мусиқатерапия ва рақс-ҳаракат терапиянинг қўлланилиши самарали эканлиги асосланган;
сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болаларнинг ижтимоий-психологик реабилитацияси ижобий натижасини таъминлашда ота-оналар, педагог ва шифокорларни болаларда касаллик шароитида юз берадиган психоэмоционал ҳолат ўзгаришлари, билиш жараёнлари бузилишлари ҳақидаги билимлардан хабардор қилиш, шифокор, психолог ва дефектолог ҳамкорлигини йўлга қўйиш зарурати асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болалар реабилитациясининг психосоциал детерминантларини ўрганиш асосида: 
ўзини ўзи баҳолаш тизимининг пасайиши, хавотирланиш ва қўрқувнинг юқори даражаси, касалликка муносабатнинг когнитив, эмоционал ва хулқ-атвор компонентлари, когнитив соҳа ўзгаришлари ва шахслараро муносабатларнинг ўзига хос хусусиятларига доир маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Республика ихтисослашган педиатрия илмий-амалий Марказининг сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болаларни даволаш жараёнида қўлланилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 23 декабрдаги 8н-з/204-сон маълумотномаси). Натижада сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болаларни комплекс даволаш самарадорлиги ортган;
касалликлар оқибатидан қўрқиш ва хавотирланиш, келажакка бўлган ишончсизлик, ўлим қўрқуви ва бошқа шу каби психоэмоционал ҳолат бузилишлари натижасида бемор болаларда, айниқса 11-12 ёшли болаларда иродасизлик, ёрдамга муҳтожлик, қайсарликнинг кучайиб бориши аниқланганлигига доир маълумотлар ва уларни бартараф этиш бўйича тавсиялар психологик ёрдам кўрсатувчи психодиагностик/коррекцион дастур доирасида Республика педиатрия ихтисослашган илмий-амалий Маркази фаолиятига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 23 декабрдаги 8н-з/204-сон маълумотномаси). Натижада бу болаларда юқори даражали хавотирланиш, қўрқув каби эмоционал соҳа бузилишлари, когнитив жараёндаги ўзгаришларни аниқлаш имконини берган;
сурункали вирусли гепатит билан хасталанган болаларда ҳимояланмаганлик ҳисси, юқори хавотирланиш, агрессивлик, низога мойиллик, депрессивлик аниқланган ҳолда, бу касалликнинг жигар циррозига ўтиши болалардаги мазкур психологик ҳолатларни янада кучайишига олиб келиши, юрак хасталигига чалинган беморларда эса бошқа нозологик гуруҳдаги болаларга нисбатан хавотирланишнинг юқори даражаси, ўзгалар билан муомалага қийинчилик билан киришиш ва етишмовчилик комплекси кузатилиши аниқланганлигига оид маълумотлар Республика болалар ижтимоий мослашуви Марказининг саломатлиги чекланган болалар билан ишлаш амалиётига Марказнинг 2019 йил 26 ноябрдаги 48-сон буйруғи асосида жорий қилинган (Республика болалар ижтимоий мослашув Марказининг 2020 йил 30 нобярдаги 01/242-сон маълумотномаси). Олинган натижалар саломатлиги чекланган болалар билан психологик ва ижтимоий-психологик ёрдам тадбирларини ишлаб чиқишга хизмат қилган; 
гастродуоденал патология, сурункали вирусли гепатит, жигар циррози, бош мия фалажи билан хасталанган болаларда учрайдиган психоэмоционал ҳолатлар бузилишлари коррекциясининг илк давридан бошлаб арттерапия, мусиқатерапия ва рақс-ҳаракат терапиянинг қўлланилиши самарали эканлигига оид маълумотлар Республика болалар ижтимоий мослашув Маркази фаолиятида Марказга мурожаат қилган қийин ҳаётий вазиятга тушиб қолган болалар ва оилаларга Марказнинг 2019 йил 26 ноябрдаги 48-сон буйруғи асосида ижтимоий, психологик хизмат кўрсатиш амалиётига сингдирилган (Республика болалар ижтимоий мослашув Марказининг 2020 йил 30 ноябрдаги 01/242-сон маълумотномаси). Олинган натижалар саломатлиги чекланган болалар билан иш олиб борувчи психолог-мутахассисларда амалий кўникма ва малакаларни такомиллаштиришга хизмат қилди. 
сурункали соматик касалликлар билан хасталанган болаларнинг ижтимоий-психологик реабилитацияси ижобий натижасини таъминлашда ота-оналар, педагог ва шифокорларни болаларда касаллик шароитида юз берадиган психоэмоционал ҳолат ўзгаришлари, билиш жараёнлари бузилишлари ҳақидаги билимлардан хабардор қилиш, шифокор, психолог ва дефектолог ҳамкорлигини йўлга қўйиш зарурати бўйича амалий тавсиялар Республика болалар ижтимоий мослашув Маркази фаолиятида Марказга мурожаат қилган қийин ҳаётий вазиятга тушиб қолган болалар ва оилаларга Марказнинг 2019 йил 26 ноябрдаги 48-сон буйруғи асосида ижтимоий, психологик хизмат кўрсатиш амалиётига сингдирилган (Республика болалар ижтимоий мослашув Марказининг 2020 йил 30 ноябрдаги 01/242-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиялардан фойдаланиш саломатлиги бўйича имконияти чекланган болалар ва уларнинг оилаларига психологик хизмат кўрсатишнинг методик таъминланганлик даражасини яхшилаш имконини берган.