Пўлатов Аброржон Масутовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Динийликнинг сиёсийлашуви ва унинг жамият ижтимоий-сиёсий жараёнларига таъсири”, 23.00.02 – Сиёсий институтлар, жараёнлар ва технологиялар (сиёсий фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1. PhD/Ss146.
Илмий раҳбар: Муҳаммадолим Муҳаммадрозиқ ўғли Муҳаммадсидиқов, сиёсий фанлар доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Ss.01.08.
Расмий оппонентлар: Жўрақулов Фурқат Норйигитович, сиёсий фанлар доктори; Каримов Фарҳод Эркинович, сиёсий фанлар бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Динийлик, ислом дини сиёсийлашуви муаммосининг келиб чиқиш сабаблари ва шарт-шароитлари, унинг минтақадаги ижтимоий-сиёсий вазият ва сиёсий жараёнларга таъсирини очиб бериш, уларни бартараф этишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
муқаддас ислом таълимотидаги муҳим арконлар (фарз амаллари) ўзгармас эканлигидан келиб чиқиб, диннинг эмас, аксинча динийликка бўлган муносабатларнинг муайян (ислом шиоридаги гуруҳларнинг ҳокимиятга интилиши, ташқи кучларнинг янги мустамлакачилик сиёсатини амалга оширишга уриниши) манфаатлар асосида ўзгариши, динийликнинг сиёсийлашувини асосий сабаби эканлиги очиб берилган.
динийликнинг сиёсийлашуви ижтимоий ҳаётдаги миллий манфаатларимизга, тикланиш ва юксалишга хизмат қилса барқарор тараққиётимизнинг муҳим омили бўлиши, аксинча ҳолатда миллий таназзул ва инқирозга олиб келиши асослаб берилган.
аҳолининг айрим қатламлари диний-маърифий тафаккурида илмдан кўра ибодатга кўпроқ эътибор қаратилиши, жамиятнинг ижтимоий-сиёсий барқарорлигига салбий таъсирини кўрсатиб, аҳоли онгида диннинг асл мазмун ва моҳияти ҳамда жамият тараққиётидаги позитив ролини тарғиб қилишда баъзи (расмий дин ходимлари ваъзларига эмас балки, виртуал фатволарга эргашиш) мураккабликларни юзага келтираётганлиги асосланган.
ҳозирги мураккаб, таҳликали, ўзгарувчан ва тасодифларга бой даврда динийлик сиёсийлашувининг муҳим ўрнини инобатга олган ҳолда аҳолини соғлом диний эътиқодини шакллантиришда давлат ва диний ташкилотлар ўртасидаги (давлат телерадиосида диний-маърифий эфирларни узлуксиз олиб бориш, “тарбия” фани доирасида динийлик масаласига эътибор қаратиш) ҳамкорликни самарали механизмини ишлаб чиқиш зарурати исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Динийликнинг сиёсийлашуви ва унинг жамият ижтимоий-сиёсий жараёнларига таъсири бўйича олинган илмий натижалар асосида:
муқаддас ислом таълимотидаги муҳим арконлар (фарз амаллари) ўзгармас эканлигидан келиб чиқиб, диннинг эмас, аксинча динийликка бўлган муносабатларнинг муайян манфаатлар асосида ўзгариши, динийликнинг сиёсийлашувини асосий сабаби эканлигига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита ҳузуридаги Имом Мотуридий халқаро илмий тадқиқот марказида “Ислом ниқоби остидаги мутаассиб гуруҳлар” номли китобни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Дин ишлари бўйича қўмита ҳузуридаги Имом Мотуридий халқаро илмий тадқиқот марказининг 2021 йил 27 апрелдаги 01/170-сон маълумотномаси). Натижада, халқаро марказ мутахассисларининг диний экстремистик ҳамда радикал оқимларнинг бузғунчи ғояларига қарши аниқ ва ишончли раддиялар беришда, муқаддас ислом дини аҳкомларини нотўғри талқин қилиш, уларни соҳталаштириш йўли билан турли фитна ва бузғунчиликлар содир этилаётганини ёшларга етказиш, илмий ва диний салоҳиятга эга мутахассисларни тайёрлашда хизмат қилган; 
динийликнинг сиёсийлашуви ижтимоий ҳаётдаги миллий манфаатларимизга, тикланиш ва юксалишга хизмат қилса барқарор тараққиётимизнинг муҳим омили бўлиши, аксинча ҳолатда миллий таназзул ва инқирозга олиб келиши борасидаги илмий асосланган хулосалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий Халқаро илмий-тадқиқот маркази фаолият режасидаги “Интернет орқали радикаллашув: муаммолар ва уларни бартараф этиш йўллари” мавзусида онлайн республика илмий-амалий конференциясини ўтказишда ҳамда марказда нашр этилган “Исломофобияни бартараф этиш омиллари”, “Исломда ижтимоий иллатлар муолажаси”, “Европада исломофобиянинг жадаллашуви” каби дарслик ва ўқув қўлланмаларни тайёрлашда кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий Халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2020 йил 12 декабрдаги 121-сон маълумотномаси). Мазкур хулосалар, маърузаларда келтирилган илмий асосланган материаллар вилоят ва туманлар отинойиларида дин ниқобидаги турли таҳдидларни фаоллашуви, бу таҳдидларга қарши курашда ёшларда ахборот истеъмол маданиятини юксалтириш йўллари ҳақидаги билимларини бойитишга хизмат қилган;
аҳолининг айрим қатламлари диний-маърифий тафаккурида илмдан кўра ибодатга кўпроқ эътибор берилаётгани, жамиятнинг ижтимоий-сиёсий барқарорлигига салбий таъсирини кўрсатиб, аҳоли онгида диннинг асл мазмун ва моҳияти ҳамда жамият тараққиётидаги позитив ролини тарғиб қилишда баъзи мураккабликларни юзага келтираётганлиги борасидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси, хусусан, Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий Кенгаши, унинг ҳудудий кенгашлари фаолиятида, партия ташкилотларининг 2020 йил иш режасининг 2.3. ва 2.4. бандларини ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2021 йил 28 январдаги 02\2-103-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф ва тавсиялар партия тизимида фаолият олиб бораётган ёшлар орасида диннинг асл мазмун ва моҳияти ҳамда жамият тараққиётидаги позитив ролини тарғиб қилишда баъзи мураккабликларни юзага келтираётган айрим омилларни бартараф этиш борасида тарғибот кўникмалари шаклланишига ва уларнинг назарий ва эмпирик билимларини бойитишга хизмат қилган;
ҳозирги мураккаб, таҳликали, ўзгарувчан ва тасодифларга бой даврда динийлик сиёсийлашувининг муҳим ўрнини инобатга олган ҳолда аҳолини соғлом диний эътиқодини шакллантиришда давлат ва диний ташкилотлар ўртасидаги ҳамкорликни самарали механизмини ишлаб чиқиш заруратига оид илмий хулосалари ва илмий мақолаларидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси марказини ташкил этиш тўғрисидаги ПҚ-3080-сонли Қарорининг 2.6-бандидаги “Ислом дини одамларни, барча миллат ва халқларни ҳамиша нурли ҳаётга, эзгулик, ўзаро дўстлик ва инсонийликка даъват этади” ва 2.7-бандидаги “Ислом динининг асл гуманистик мазмунини теран таҳлил этишга қаратилган илмий тадқиқотлар, жаҳон аҳлини бир мақсад йўлида – жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш йўлида бирлашишга чорлайди” каби бандларини ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси марказининг 2020 йил 8 июлдаги 211/20-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотнинг илмий хулосаларидан Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси доирасида илмий ва диний салоҳиятга эга мутахассисларни тайёрлашда, халқаро миқёсда динлараро цивилизациялараро мулоқотни йўлга қўйиш, инсон қалби ва онгини эгаллаш учун турли хавф-хатарлар кучайиб бораётган бугунги мураккаб даврда ислом динининг инсонпарварлик моҳиятини очиб бериш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ёш авлодни гуманистик ғоялар, миллий ғурур ва ифтихор руҳида тарбиялашга хизмат қилган.