Sayt test rejimida ishlamoqda

Намозов Бобир Баҳриевичнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Муҳаммад Порсо тасаввуфий таълимотининг фалсафий асослари”, 09.00.03 – Фалсафа тарихи (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.DSc/Fal18  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.F.02.02
Илмий маслаҳатчи: Наврўзова Гулчеҳра Неъматовна, фалсафа фанлари доктори, профессор. 
Расмий оппонентлар: Тўраев Бахтиёр Омонович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Мадаева Шахноза Омонулаевна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Сафарова Нигора Олимовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч  давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Муҳаммад Порсо тасаввуфий таълимотининг фалсафий асосларини «Фаслул-хитоб», «Таҳқиқот», «Рисолаи қудсия» асарлари асосида ҳар томонлама таҳлили, фалсафа тарихидаги аҳамиятини ва унинг бошқа тасаввуфий таълимотлар билан ўхшаш ҳамда фарқли томонларини қиёсий тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Муҳаммад Порсонинг инсон табиатдаги мавжудотлардан фарқли табиий ва руҳий меъёр соҳиби, унинг камолоти шу “меъёр”нинг сақланишига боғлиқ эканлиги хусусидаги “нафс ҳаққи ва нафс насибаси орасидаги фарқ”концепцияси илмий манбалар асосида далилланган;
Муҳаммад Порсонинг “Таҳқиқот”асарида маърифат, фаросат, басират, яқин, кашф, фаҳм софлиги тушунчаларининг фалсафий-ирфоний моҳияти бойитилганлиги, билишда “соғлом сезги аъзолари” концепцияси нақшбандия тариқатининг гносеологик ғоялари такомиллашишига хизмат қилганлиги очиб берилган;
Муҳаммад Порсо “Фаслул-хитоб” асарида илгари сурган “Тавҳид илми” концепцияси тасаввуф таълимоти ва фалсафа тарихида мутлақ ҳақиқатни англашнинг ўзаро диалектик илдизларига эга борлиқнинг бирлиги ва хилма-хиллиги ғоясига трансформацияланишуви мантиқий аргументлаш воситасида асосланган;
Муҳаммад Порсонинг инсон борлиғи барқарорлиги (тамкин) шахс маънавий (руҳ, нафс, қалб тарбияси), хулқ-атвор гўзаллигига (ҳусни хулқ ғояси) боғлиқлиги ҳамда инсон моҳияти хусусидаги тасаввуфий қарашлари фалсафий таълимотларнинг онтологик ва антропологик хусусиятлари билан ўзаро таъсирда эканлиги фалсафий тезислари асосида далилланган;
Муҳаммад Порсонинг “Фаслул-хитоб” ва “Рисолаи қудсия” асарларидаги ҳақ маърифати, ҳикмат, илм ва мукаммал ахлоқ-ахлоқи авсат (ўртача ахлоқ) сингари маърифатга ундовчи комиллик мезонлари ҳақидаги  ғоялари ислом дини ниқоби остида фаолият кўрсатаётган бузғунчи экстремистик оқимларга қарши курашда субстанционал асосга эга эканлиги илмий-назарий жиҳатдан исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Муҳаммад Порсо тасаввуфий таълимотининг фалсафий асосларини тадқиқ этиш бўйича олинган натижалар асосида:
инсон оламдаги мавжудотлардан фарқли табиий ва руҳий меъёр соҳиби эканлиги, унинг камолоти шу меъёрнинг сақланишига боғлиқлиги, ҳар бир инсоннинг жисми, руҳи, нафси, қалбида ҳам тафовутлар борлиги, шунинг учун инсон ўз нафсини таниши, нафсининг талабларини билиши ва уни меъёрда сақлаши муҳим эканлигига оид илмий-назарий хулосаларидан 2015-2017 йилларда бажарилган “Демократик ислоҳотларда ўзбек моделининг концептуал масалалари таҳлили ва изчил ривожланишнинг назарий-методологик асослари” мавзусидаги А-1-163 рақамли амалий лойиҳа ижросида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 6 январдаги 89-03-56-сон маълумотномаси). Натижада, амалий лойиҳанинг самарали бўлишига хизмат қилган;
билишда соғлом сезги аъзолари концепцияси ва маърифат, фаросат, яқин, кашф, басират диққат, фаҳм софлиги тушунчаларига оид илмий-назарий таклиф ва тавсиялардан Бухоро Мир Араб Олий мадрасаси юқори курс талабалари учун «Тасаввуф сабоқлари» ўқув қўлланмасини, шунингдек Бухородаги Етти Пир тарихига оид экспонатлар ва стендлар тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитасининг 2020 йил 9 январдаги 150-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларда тасаввуф назарияси, унинг илм ҳикмат ва маърифатга асосланган ғоялари маърифий дунёқарашни шакллантиришга ҳамда фалсафий мушоҳадасини кенгайтиришга хизмат қилган;
Муҳаммад Порсо тасаввуфий-фалсафий таълимоти таҳлили, «Тавҳид илми» концепциясининг тасаввуф ва фалсафада мутлақ ҳақиқатни англашнинг ўзаро диалектик илдизларига эга борлиқнинг бирлиги ва хилма-хиллиги ғоясига трансформациялашиши масаласига доир илмий-назарийхулосалари, таклиф ва тавсиялариданЎзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази таркибидаги кутубхона ва архив, қўлёзмалар фондларини бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси марказининг 2021 йил 31 мартдаги 217/21-сон маълумотномаси). Натижада, фуқаролар онгида минтақамизга хос тасаввуф таълимотларининг жамият маънавий ҳаётидаги таъсири ва турли мутаассиб диний гуруҳларнинг ғояларига қарши курашувчи мўътадил таълимот эканлиги тўғрисидаги тушунчаларни шакллантиришга хизмат қилган;
инсон борлиғи барқарорлиги нафс ҳаққи (меъёр), нафс тарбияси ҳамда хулқ-атвор гўзаллигига боғлиқлиги хусусидаги тасаввуфий-фалсафий қарашларига оид илмий-назарий таклиф ва тавсияларидан 2015-2017 йилларда бажарилган «Демократик ислоҳотларда ўзбек моделининг концептуал масалалари таҳлили ва изчил ривожланишнинг назарий-методологик асослари» мавзусидаги А-1-163 рақамли амалий лойиҳанинг «Таълим муассасаларида психологик хизматнинг ташкил этилиши» деб номланган бобида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 6 январдаги 89-03-56-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларнинг руҳий, маънавий оламини бойитишга, мафкуравий иммунитетини оширишга, меъёрий ҳиссий ҳолатларини таъминлашга хизмат қилган;
Муҳаммад Порсо илмий мероси, мукаммал ахлоқ, маърифат назариясига оид гносеологик масалаларига, шунингдек, ҳадис, тафсир, калом, тасаввуф таълимотига доир илмий-назарий хулосалариданИмом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказинингПорсо кутубхонасига доир қўлёзмалар каталогини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2020 йил 8 январдаги 02/7-сон маълумотномаси). Натижада, ёш авлодда ислом дини ва тасаввуф тўғрисида, ислом дини ниқоби остидаги бузғунчи диний-экстремистик оқимларнинг соф исломдан йироқ эканлиги борасида кўникмаларнинг шаклланишига хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish