Хамраева Гавхар Хусановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Девик оптикомиелити ва тарқоқ склерозда кўриш аъзоси ўзгаришларининг клиник-диагностик асослари ва уларни даволаш», 14.00.08 – Офтальмология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.DSc/Tib365.
Илмий раҳбар: Касимова Мунирахон Садикжановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.01.2020.Тib.105.01.
Расмий оппонентлар: Иойлева Елена Эдуардовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси), Билалов Эркин Нозимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Мухамадиев Рахмон Омонович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «SILOAM EYE HOSPITAL» Офтальмологик клиникаси (Сеул, Жанубий Корея).
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Девик оптикомиелити ва тарқоқ склерозда кўрув аъзосининг ўзгаришларини эрта ташхисловчи офтальмологик маркерларни аниқлаш ҳамда бу касалликларни патогенетик даволаш услубларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оптикомиелит ва тарқоқ склерозда клиник жараённинг босқичига боғлиқмас ҳолда касалликни эрта ўзига хос белгиларидан бўлиб тўр парда нерв толалари ҳамда ганглиоз хужайралар қавати юпқалашиши эканлиги исботланган;
оптикомиелит ва тарқоқ склероз сабабли кўрув йўллари бўйлаб нерв толаларининг юпқалашиши, қисман узилиши, фракцион анизотропия ҳамда ўлчовли диффузия коэффицентининг ўзгариши нейродегенератив жараён ривожланиши билан боғлиқлиги МР-трактография ёрдамида исботланган;
оптикомиелит ва тарқоқ склерозда кўрув нерви миелин қобиғининг емирилиши ҳамда нерв тўқималарида деструктив жараёнлар ривожланиши сабабли кўз ёш суюқлигида neuron-specific enolase оқсили кўрсаткичининг ишончли даражада ўсиши исботланган ҳамда кўрув фаолияти билан ўзаро боғлиқлиги аниқланган;
илк бор кўрув нерви тўқималарига нисбатан антитаналарни қон зардоби ва кўз ёшида ошиши, тўр парда нерв толалари ҳамда ганглиоз ҳужайралар қавати соғлом кўзда ҳам юпқалашиши, икки томонлама Р100 латентлик кўрсаткичининг ошиши жуфт кўзнинг зарарланишини башоратловчи мезонлар эканлиги исботланган;
оптикомиелит ва тарқоқ склероз сабабли кўрув аъзосида нейродегенератив жараёнларни ташхислаш, даволаш алгоритмлари ва касалликни башоратловчи модель ишлаб чиқилган ҳамда касаллик турига кўра патогенетик даволаш тартиби нейровизуализацион ва биокимёвий текширувлар асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Девик оптикомиелити ва тарқоқ склерозда кўриш аъзосиўзгаришларининг клиник-диагностик асослари ва уларни даволашбўйича олинган илмий натижалар асосида:
Девик оптикомиелитининг офтальмологик ўзгаришларини ташхислаш бўйича бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «Девик оптикомиелитининг офтальмологик ўзгаришларини ташхислаш ва даволаш» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 6 октябрдаги 8н-р/312-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома Девик ОМнинг офталмологик ўзгаришларини ташхислаш ва даволашни самарали амалга ошириш имконини берган;
марказий нерв тизими демиелинизация касалликларининг нейроофталмологик ўзгаришлари бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «Марказий нерв тизими демиелинизация касалликларининг нейроофталмологик ўзгаришларини солиштирма ташхислаш» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 6 октябрдаги 8н-р/311-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома марказий нерв тизими демиелинизация касалликларининг нейроофталмологик ўзгаришларини солиштирма ташхислаш тартибини самарали амалга ошириш имконини берган;
Тарқоқ склерозда кўрув аъзоси ўзгаришларини ташхислаш бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «Тарқоқ склерозда кўрув аъзоси ўзгаришларини ташхислаш алгоритми» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 6 октябрдаги 8н-р/313-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома ТСда кўрув аъзоси ўзгаришларини ташхислаш алгоритминисамарали амалга ошириш имконини берган;
Девик оптикомиелити ва тарқоқ склерозда кўриш аъзосиўзгаришларининг клиник-диагностик асослари ва уларни даволашни такомиллаштиришга қаратилган тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси илмий-амалий тиббиёт маркази Хоразм филиали ва Андижон давлат тиббиёт институти клиникаси амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 9октябрдаги 8н-д/164-сон маълумотномаси). Олинган натижалар Девик оптикомиелити ва тарқоқ склероз сабабли ривожланган кўрув нерви невритини ташхислаш сифатини яхшилашга, даволаш даврини қисқартиришга, ремиссия даврини узайтиришга ва асоратлар сонини камайтиришга имкон берган.