Қўзиев Жахонгир Мадаминовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Қашқадарё ҳавзаси бўз тупроқлар минтақаси суғориладиган бўз тупроқларининг агрокимёвий ҳолатини яхшилаш», 06.01.04–Агрокимё (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Qx3.
Илмий раҳбар: Халиков Баходир Мейликович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тупроқшунослик ва агрокимё илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тупроқшунослик ва агрокимё илмий-тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Qх/B.43.01.
Расмий оппонентлар: Рискиева Хуршида Турсуновна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори; Ниязалиев Бегали Ирисалиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қашқадарё ҳавзаси бўз тупроқлар минтақасида шаклланган асосий суғориладиган тупроқларини агрокимёвий ҳолатини аниқлаш, агрохимкартограмма тузиш технологиясини такомиллаштириш, ғўза ва кузги буғдой экинларининг қисмлари билан чиқиб кетаётган озуқа элементлар балансини ўрганиш ва мақбул ўғит меъёрларини белгилаш электрон дастурини тузишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Қашқадарё ҳавзаси бўз тупроқлар минтақасида тарқалган асосий суғориладиган тупроқларининг макро- ва микроэлементлари билан таъминланганлик даражаси аниқланган;
бўз тупроқлар минтақасида қўлланилган минерал ва маҳаллий ўғитларни мониторинги асосида парваришланган ғўза ва кузги буғдой таркибидаги озуқа элементлар миқдори бир-бири билан қиёсланиб, озуқа элементлар баланси ишлаб чиқилган;
бўз тупроқлар минтақаси асосий суғориладиган тупроқларини агрокимёвий маълумотлар базаси ва агрохимкартограмма тузиш технологияси такомиллаштирилган;
«тупроқ-ўсимлик-ўғит» тизими асосида озуқа элементлар мақбул меъёрини ҳисоблаш электрон дастури ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Бўз тупроқлар минтақасида тарқалган асосий суғориладиган тупроқларнинг агрокимёвий ҳолатини яхшилаш юзасидан олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
Қамаши тумани «Қорабоғ» массивининг 960 гектар майдони учун 1:10000, фермер хўжаликлари учун 1:5000 масштабли агрохимкартограммалар ишлаб чиқаришга жорий этилган (Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитасининг 2016 йил 15 ноябрдаги 2-05-6002-сон маълумотномаси). Ушбу агрохимкартограммаларни қўллаш асосида 2010 йилда массивда минерал ўғитлар қўлланганда ғўзадан гектарига 1,9 центнер, кузги буғдойдан эса 3,5 центнер қўшимча ҳосил олинган;
«Қорабоғ» массиви «Диёр Хуррам» фермер хўжалигининг 2640 м2 экин ер майдонида ўтказилган дала тажрибаси натижалари амалиётга жорий қилинган (Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг 2016 йил 21 декабрдаги 02/20-1278-сон маълумотномаси). Бунда минерал ва маҳаллий ўғитларга қўшиб ғўзанинг вегетатив массаси майдалаб қўлланилганда гектарига 5,0 центнер қўшимча пахта ҳосили олинган.
