Аҳмадова Умидахон Шавкат қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Перифразаларнинг социал хосланиши»,  10.00.01 – Ўзбек тили.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/Fil934.
Илмий раҳбар: Абузалова Меҳринисо Кадировна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети. PhD.03/27.02.2020.Fil.72.09.
Расмий оппонентлар: Жуманазарова Гулжаҳон Умирзаковна, филология фанлари доктори, доцент; Пардаев Азамат Бахронович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кўп функцияли ҳодиса саналган перифразация моҳиятини тил ва нутқ фарқланишида очиб бериш ҳамда лексик-семантик, услубий-функционал, ижтимоий-касбий, миллий-этник, этносоциал, лингвокультурологик хусусиятларини тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ўзбек тилида этник ҳамда социал перифразаларнинг контекстуал қўлланилиши, касбий фарқланиши, мулоқотда сўзловчи ва тингловчи нутқининг эшитимлилик даражаси, руҳий ҳолат билан боғлиқлиги ижтимоий, лингвокультурологик, психолингвистик аспектда асослаб берилган;
перифразанинг номинатив маълумот бериш хусусиятига эгалиги, стилистик қурилма сифатида – перифразаланаётган сўз, перифразалаётган компонент, перифразаланган уч аъзоли  таркибий қисмлари лингвистик далилланган;
социал-ижтимоий перифрастик бирликларнинг мулоқот этикасини бойитувчи манба эканлиги, мамлакат халқаро ахборот ҳамжамиятининг интеллектуаллашувида, социолектлар, профессиолектлар нутқини тўлдиришда ижтимоий роль, мавқе, вазият каби нутқий омиллари аниқланган;
перифрастик бирликлар кўмагида нутқ одоби, муомала маданияти юксалиши, нутқнинг ранг-баранглиги, таъсирчанлиги, бадиийлигини таъминловчи услубий восита эканлиги, ижтимоий-касбий, миллий-этник, гендер, социал қатлам ва ёшга оид хусусияти исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўзбек тилида перифразаларнинг социал хосланишини тадқиқ қилиш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
перифразаларнинг нутқий-психологик, руҳий, ҳиссий хусусиятлари тавсифи масалаларини ёритиш каби хулосалардан А-1-39 рақамли  «Ўзбек амалий психолингвистикасини яратиш дастурини ишлаб чиқиш» номли амалий лойиҳада (2014-2017 йй.) фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 9 ноябрдаги 89-03-4503-сонли маълумотномаси). Натижада кундалик мулоқотда сўзловчи нутқининг эшитимлилигини ҳамда тингловчи руҳий ҳолати ва унинг диққатини тортишда перифразалар ўрни масалаларининг ижтимоий, лингвомаданий, психолингвистик хусусиятларини аниқлашда фойдаланилган;
жамият аъзолари нутқида перифразанинг контекстуал қўлланиши, социал перифразация ҳосил қилишнинг этнолингвистик, лингвомаданий омиллар билан боғлиқ илмий натижа ва таҳлилларидан ИТД-1-57 рақамли «Ўзбек тилининг татбиқий йўналишларини амалга оширишнинг дастурини ишлаб чиқиш»  лойиҳасида (2012-2014 йй.) фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 9 ноябрдаги 89-03-4503-сонли маълумотномаси). Натижада ижтимоий қатлам тилида қўлланадиган перифразалар нутқнинг таъсирчанлиги, бадиийлигини таъминловчи услубий восита эканлиги, ижтимоий-касбий, миллий-этник, гендер, ёшга оид хусусияти табиатини тавсифлаш масалаларини кўриб чиқишда зарурий илмий манба бўлиб хизмат қилган;
социал-ижтимоий перифрастик бирликларнинг мулоқот этикасини бойитувчи манба эканлиги, мамлакат халқаро ахборот ҳамжамиятининг интеллектуаллашувида тутган ўрнини белгилаш каби илмий қарашлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «O`zbekiston» телерадиоканалининг «Қорачиқ», «Ижод маҳсули» дастурлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2020 йил 3 ноябрдаги 01-13-1043-сонли маълумотномаси). Натижада мамлакат халқаро ахборот ҳамжамиятининг интеллектуаллашувида, социолектлар, профессиолектлар нутқини бойитишда ижтимоий роль, мавқе, вазият каби нутқий омилларни аниқлашга эришилган;
ўзбек тилидаги перифразаларнинг социал хосланиши тавсифи асосида олий таълим тизими 5120100 – Филология ва тилларни ўқитиш (ўзбек тили) бакалавриат таълим йўналиши, 5А120102-Лингвистика (Ўзбек тилшунослиги) мутахассислиги магистрантлари, соҳа мутахассислари ҳамда перифразалар прагматикаси билан қизиқувчиларга мўлжаллаб «Ўзбек тили социал перифразаларининг қисқача изоҳли луғати» (ISBN 978-9943-6588-6-8) нашр қилинган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 9 ноябрдаги 89-03-4503-сонли маълумотномаси). Натижада йиғилган материаллар асосида ўзбек тилида мавжуд перифразаларнинг ижтимоий-касбий, миллий-этник, гендер, социал қатлам ва ёшга оид хусусиятларини ўзида мужассам этган перифрастик ифодаларни қамраб олувчи ҳамда ўзбек лексикографияси фондини тўлдиришга хизмат қиладиган луғат яратилган.