Boltaev Aziz Qo‘zievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Differensiallanuvchi funksiyalar sinfida optimal panjarali kvadratur va interpolyasion formulalar», 01.01.03 – Hisoblash matematikasi va diskret matematika (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.2.PhD/FM342.
Ilmiy rahbar: Shadimetov Xolmatvay Maxkambaevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Matematika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti, DSc.03/30.12.2019.FM.01.02.
Rasmiy opponentlar: Aloev Raxmatillo Djuraevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Barotov Adizjon Sadievich, fizika-matematika fanlari nomzodi.
Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: differensiallanuvchi funksiyalar sinfida eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan optimal panjarali kvadratur va interpolyasion formulalarni qurish, ularning xatolik funksionali normasini hisoblashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
fazosida eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan kvadratur formulalarning ekstremal funksiyasi topilgan;
eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan optimal kvadratur formulaning mavjudligi va yagonaligi isbotlangan;
m toq bo‘lganda va differensial operatorlarning diskret analoglari qurilgan;
fazosida bo‘lganda eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan optimal kvadratur va interpolyasion formulalar koeffisientlarining analitik ko‘rinishlari olingan;
fazosida bo‘lganda eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan optimal kvadratur formulalar xatolik funksionalining normasi hisoblangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Eksponensial-trigonometrik funksiyalarga aniq bo‘lgan optimal panjarali kvadratur va interpolyasion formulalar qurish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
differensial operatorning diskret analogi asosida qurilgan optimal kvadratur formula OT-F4-02 raqamli “Matematik fizikaning holatlar to‘plami cheksiz bo‘lgan modellari termodinamikasi” amaliy loyihasida integro-differensial to‘lqin tarqalish tenglamasida integral hadi yadrosi biror fazoviy o‘zgaruvchisi bo‘yicha chekli Fur`e qatori ko‘rinishiga ega bo‘lganda ushbu qatorning o‘zgaruvchan koeffisientlarini topish masalalarini sonli hisoblashda qo‘llanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 28 sentyabrdagi 89-03-3570-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, Fur`e qatorining o‘zgaruvchan koeffisientlarini sonli hisoblashga imkon bergan;
fazosida funksiyalarni yaqinlashtirish uchun qurilgan optimal interpolyasion formula, №A-13-38 “Ikki fazali muhit nochiziqli to‘lqin dinamikasi uchun to‘g‘ri va teskari masalalarning nazariy va sonli tadqiq qilish” amaliy loyihasida ko‘ndalang to‘lqinlar tarqalishi tenglamalari uchun to‘g‘ri va teskari masalalarni sonli hisoblash sxemalarini ishlab chiqishda qo‘llanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 20 oktyabrdagi 89-03-4075-son ma’lumotnomasi). Natijada, bir o‘lchovli teskari dinamik (shu jumladan, chiziqli bo‘lmagan) masalalarning shartli barqarorligini baholash imkonini bergan.