Sayt test rejimida ishlamoqda

Тоғаев Улуғбек Раҳмоқуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Термитларнинг (Anacanthotermes turkestanicus) кимёвий коммуникациясига таъсир этувчи биорегуляторларни структур-функционал боғлиқлигини ўрганиш», 02.00.10 – Биоорганик кимё (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/В500.
Илмий раҳбар: Тилябаев Заитжон, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, DSc.03/05.06.2020.В.91.03.
Расмий оппонентлар: Цеомашка Наталья Евгеньевна, биология фанлар доктори; Позилов Абдуваеит, биология фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: аттрактантлик хусусиятлари хусусиятига эга бўлган табиий ва сунъий синтетик бирикмалар асосида Anacanthotermes turkestanicus термитининг кимёвий коммуникациясига самарали таъсир этувчи термитцитлар яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор нафталиннинг α -нафтиламин, β -окси-1-нафталдегид, α-нафтол, β–нафтол модификациявий тузилмасига эга бўлган ҳосилалари, этиленгликол ва диэтиленгликолнинг моноэфирлари ҳамда анабазин ва госсиполнинг термитларга нисбатан аттрактив хоссалари аниқланган;
нафталин ҳосилалари таркибида фагостимулятор сифатини белгиловчи детерминантларнинг мавжудлиги аниқланган;
этиленгликол ва диэтиленгликол моноэфирларининг термитларга нисбатан фагостимуляторлик хоссалари исботланган;
илк бор ишчи термитларнинг қорин сегменти экстрактининг фаол фракцияларида из феромонига хос реакциялар аниқланган; 
нафтол ҳосилалари ҳамда этиленгликол ва диэтиленгликолнинг моноэфирлари асосида хўракли тузоқлар яратилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Термитларнинг (Anacanthotermes turkestanicus) кимёвий коммуникациясига таъсир этувчи биорегуляторларни структур-функционал боғлиқлигини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
яратилган тутқич биорегуляторлари Қорақалпоғистон Республикасида термитларга қарши экологик жиҳатдан хавфсиз, арзон, иқтисодий самарадор ем-хўрак тузоқлари сифатида термитлар зарар келтираётган туманлардаги хонадонларда жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасининг 2020 йил 11 ноябрдаги 02/-2107-сон маълумотномаси). Натижада, термитларга қарши четдан импорт қилинаётган "Регент 200” инсектицидига нисбатан иқтисодий самарадорликка эришиш имконини берган;
яратилган тутқич биорегуляторлар термитларга қарши ем-хўрак тузоқлари сифатида Қорақалпоғистоннинг Кеигели, Бугатов, Тўрткўл, Беруний, Элликқалъа туманларида ҳамда Навоий вилояти Хатирчи туманининг Янги Йўл, Мингкамиш, Галча, Хўжа, Чоштепа ва Ширинобод қишлоқлари фуқаролари хонадонларида жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Ўсимликлар карантини инспекциясининг 2020 йил 11 декабрдаги 01/1-сон маълумотномаси). Натижада, қўлланилган ҳудудларда термитларни сезиларли даражада камайтириш асосида хонадонларни зарарланишдан сақлаб қолиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish