Karimova Dilafruz Ravshanovnaning
doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “O‘zbekiston hududida bola huquqlari genezisi, evolyusiyasi va uning istiqbollari”, 12.00.01–Davlat va huquq nazariyasi va tarixi. Huquqiy ta’limotlar tarixi (yuridik fanlar).
Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /katta ilmiy xodim-izlanuvchi/.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.3-4.Yu27.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent islom universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasi, 14.07.2016.Yu.30.01.
Ilmiy maslahatchi: Jo‘raboy O‘rinboevich Toshqulov, yuridik fanlar doktori, professor.
Rasmiy opponentlar: Ismailov Bahodir Islamovich, yuridik fanlar doktori, professor; Mamatov Xudoyor Teshaevich, yuridik fanlar doktori; Ro‘ziev Zafar Rayimovich, yuridik fanlar doktori.
Etakchi tashkilot:O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Akademiyasi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekistonda bola huquqlarining nazariy-uslubiy asoslarini takomillashtirish hamda bolalar huquq va manfaatlarini ta’minlash mexanizmini yanada takomillashtirishga bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
O‘zbekistonda bola huquqlari genezisi va evolyusiyasi har bir davr nuqtai nazaridan bolalik davri yosh chegarasi, ularning huquq va manfaatlar tizimining nazariy-huquqiy jihatlari ochib berilgan;
zo‘ravonlik yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulotlarni tayyorlash, olib kirish, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish holatlari ma’muriy huquqbuzarlik ekani asoslangan;
zo‘ravonlik yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulotni tayyorlash, olib kirish, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish xarakatlari uchun ma’muriy jazo qo‘llanilgandan keyin sodir etilgan bo‘lsa, jinoiy javobgarlikka tortishga doir taklif ishlab chiqilgan;
«Zo‘ravonlik yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulot» tushunchasining huquqiy mohiyati ochib berilgan;
bolalarning sog‘lig‘i va ruhiyatiga zarar etkazuvchi axborotlarning ijtimoiy-mafkuraviy mohiyati yoritilgan hamda bolalarni zararli axborotlardan himoyalash mexanizmini takomillashtirishga qaratilgan takliflar ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Bola huquqlari genezisi, evolyusiyasi va uning istiqbollari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
«Zo‘ravonlikni yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulotni tayyorlash, olib kirish, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish» deb nomlangan moddani kiritish to‘g‘risidagi taklif O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 1891-moddasida o‘z aksini topgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining 2016 yil 8 iyundagi 05/01-07-117-691-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalar bolalar huquq va manfaatlarini yanada ta’minlashga, bolalarni ularning ruhiyati va sog‘lig‘iga zarar etkazuvchi axborotlardan himoyalashga imkon beradi;
zo‘ravonlikni yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulotlarni tayyorlash, olib kirish, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish xarakatlari uchun ma’muriy jazo qo‘llanilgan keyin sodir etilgan bo‘lsa, jinoiy javobgarlikka tortish to‘g‘risidagi modda bilan to‘ldirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 1301-moddasini takomillashtirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining 2016 yil 8 iyundagi, 05/01-07-117-691-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklif bolalarni zararli axborotlardan himoyalashga qaratilgan qonunchilik bazasini yanada takomillashtirishga imkon beradi;
O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining sakkizinchi bo‘limi «Zo‘ravonlikni yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulot – badiiy, ilmiy yoki madaniy qimmatga ega bo‘lmagan, zo‘ravonlik yoki shafqatsizlik sodir etishga undaydigan materiallar va narsalar» mazmunidagi atama bilan to‘ldirildi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining 2016 yil 8 iyundagi 05/01-07-117-691-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijadan foydalanish «Zo‘ravonlikni yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulot» tushunchasi bilan bog‘liq chalkashliklarni bartaraf etishga imkon beradi;
bolalarning huquqiy savodxonligi darajasi bo‘yicha ijtimoiy so‘rovnoma natijalaridan «Ijtimoiy fikr» jamoatchilik Markazining «O‘zbekiston yoshlarining huquqiy madaniyati» mavzusida o‘tkazilgan sotsiologik materialni ishlab chiqishda foydalanilgan («Ijtimoiy fikr» jamoatchilik Markazining 2016 yil 13 oktyabrdagi 01-16/333-son ma’lumotnomasi). Tadqiqot natijalarining qo‘llanilishi bolalar savodxonlik darajasini yanada oshirishga xizmat qiladi;
bola huquqlari bo‘yicha aholi savodxonligini oshirish, bolalarni zararli axborotlardan himoyalash bo‘yicha olingan ilmiy xulosa va tavsiyalardan O‘zbekiston «Mahalla» xayriya jamoat fondi fuqarolar yig‘inlari huzurida tashkil etilgan «Voyaga etmaganlar, yoshlar va sport masalalari» bo‘yicha maxsus komissiya hamda «Ota-onalar universiteti» jamoatchilik tuzilmasi tomonidan tashkil etilgan ota-onalarning yosh avlodni tarbiyalash haqidagi huquqiy bilimlarini oshirish bo‘yicha tadbirlar doirasida foydalanilgan (O‘zbekiston «Mahalla» xayriya jamoat fondining 2016 yil 21 oktyabrdagi 02-03/808-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar samaradorligini oshirish, yoshlarning huquqiy madaniyatini yanada yuksaltirish, voyaga etmaganlar huquqbuzarligi profilaktikasini amalga oshirish uchun hissa qo‘shgan.
