Sayt test rejimida ishlamoqda

Шодиева Озода Мажидовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «G.hirsutum L. навларининг турли иқлим шароитида популяцион ўзгарувчанлик даражаси», 03.00.09 – Умумий генетика (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.4.PhD/B140.
Илмий раҳбар: Халикова Малохат Бабамурадовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, DSc.02/30.12.2019.В.53.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Жамолхон Ходжахонович, биология фанлари доктори, профессор; Бобоев Сайфулло Ғофурович, биология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ғўза навлари ва тизмалари популяциясидаги турли иқлим шароитларига мослашиш натижасида келиб чиқадиган ўзгарувчанлик даражасини аниқлаш ва ушбу ўзгарувчанликнинг популяция фенотипик структурасининг ўзгаришига таъсирини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ғўзанинг районлаштирилган навлари ва янги тизмалари турли тупроқ-иқлим шароитларида парваришланганда уларнинг популяцияларида морфохўжалик белгилар бўйича турли биотипларга ажралиш кетиши, яъни турли фенотипик гуруҳларнинг пайдо бўлиши ва бу навдорликнинг ўзгаришига салбий таъсир кўрсатиши аниқланган;
ғўза навлари ва тизмалари популяцияларида морфохўжалик белгиларининг наслдан-наслга берилиши ва корреляция коэффициентларининг фенотипик гуруҳлар бўйича фарқланишлари исботланган;
навлар популяциясидаги модификантларни гуруҳлаш ва паст кўрсаткичли гуруҳларни чиқитга чиқариш навдорликни яхшилаши ва юқори кўрсаткичли алоҳида гуруҳлар нав гомеостазини таъминлаши аниқланган;
навларнинг турли иқлим шароитларига мослашиши натижасида келиб чиқадиган ўзгарувчанлик даражаси навдорликнинг ўзгаришига салбий ёки ижобий таъсир кўрсатиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
G.hirsutum L. навларининг турли иқлим шароитида популяцион ўзгарувчанлик даражасини аниқлаш бўйича олинган натижалар асосида:
ғўзанинг “С-01” нави Навоий вилояти Кармана туманидаги “Фирдавс-Маржона” фермер хўжалигида 31 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгалари кенгашининг 2020 йил 2 октябрдаги 01/03-2105-сон маълумотномаси). Натижада, гектаридан 41,5 центнердан пахта ҳосили етиштириш  имконини берган;
ғўзанинг “Омад”, “Оққўрғон-2”, “С-01”, “Бухоро-6”, “Бухоро-102” навлари Тошкент ва Навоий вилояти турли тупроқ-иқлим шароитида экилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 12 августдаги 02/020-1731-сон маълумотномаси). Натижада, нав популяциясида гомеостаз ҳолатини таъминлаш асосида юқори сифатли элита уруғлар олиш имконини берган; 
ғўзанинг “С-01” нави уруғлари Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институтининг “Ғўза генофонди” ноёб объекти коллекциясига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2020 йил 10 ноябрдаги 4/1255-2445-сон маълумотномаси). Натижада, “С-01” нави ғўзанинг дунёвий генофондини бойитиш ҳамда коллекцион намуналар бўйича электрон базасини тўлдириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish