Тўлагонова Шаҳноза Абдумажидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қадимги туркий битигларда кечган стереотип бирликлар: семантика ва стилистика масалалари», 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil561.
Илмий раҳбар: Содиқов Қосимжон Позилович, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Омонов Қудратилла Шарипович, филология фанлари доктори, профессор; Рахмонов Насимхон Асқарович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қадимги туркий битиглардаги стереотип бирликларнинг семантик-стилистик хусусиятлари, уларнинг ёзма адабий тилдаги трансформацияси масалаларини ёритиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
туркологияда муайян термин ва назарий қараш остида бирлаштирилган қолип ифодалар икки турга (стереотип бирлик ва формулалар) ажратилиб, уларнинг ўхшаш ва фарқли жиҳатлари асосида аниқ чегаралари кўрсатилган;
стереотип бирликларнинг поэтик тафаккурда маълум воқеликни ифодалаш нуқтаи назаридан уларнинг тил материали сифатида танланиши далилланган;
стереотип бирликлар еттита мавзу гуруҳига ажратилган ҳамда ушбу бирликлар муайян бирикма ёки жумланинг ҳосила маъноси асосида юзага келиши аниқланган;
стереотип бирликларнинг барқарорлашувида уларда қўлланган аллитерация, сўз такрори, синтактик параллелизм, эллипсис, антитеза, контекстуал синонимия каби стилистик фигура ва бадиий ифода воситаларининг ўрни асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қадимги туркий битигларда кечган стереотип бирликлардаги семантика ва стилистика масалаларини тадқиқ қилиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
VIII-IX асрларда яратилган қадимги туркий битиглар ва уларда мавжуд стереотип бирликлар, стереотип бирликларнинг кейинги давр тилига трансформацияси билан боғлиқ натижалардан ОТ-Ф1-71 рақамли «Илк ва ўрта асрлар Марказий Осиё минтақасида этнолингвистик вазият» мавзуидаги лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 23 сентябрдаги 89-03-3473-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланиши қадимги туркий тил давридаги лингвистик вазиятни ёритишга хизмат қилган;
диссертацияда келтирилган «Девону луғати-т-турк» асаридаги парчалар тадқиқининг семантик қамрови ҳамда далилларидан Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейида давлат илмий-техника дастури доирасида бажарилган П3-2016-0911134349 рақамли «Девону луғати-т-турк» асарининг рус тилига таржимасини нашрга тайёрлаш ва нашр қилдириш» мавзуидаги лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2020 йил 20 ноябрдаги №3/1255-2576-сон маълумотномаси). Лойиҳа доирасида «Девону луғати-т-турк» асарининг рус тилига тўғри таржима қилиниши учун сўзларнинг семантик қатламини аниқлашда диссертациядаги асардан келтирилган парчалар ва кўчирмаларнинг семантик қамрови ҳақидаги далиллардан фойдаланилган;
қадимги туркий битигларда кечган стереотип бирликлар таҳлилига доир хулосалардан «Маданият ва маърифат» телеканалининг «Буюк юрт алломалари» ҳамда «Башарият сиймолари» кўрсатувларининг сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Маданият ва маърифат» телерадиоканалининг 2020 йил 2 сентябрдаги 01/16-85-сон маълумотномаси). Натижада қадимги туркий тилда мавжуд тил бирликлари, уларнинг фарқли жиҳатлари, тил бирликларининг кейинги даврлардаги вариацияси хусусидаги маълумотлар кўрсатувларнинг таъсирчанлиги ва илмийлигини оширишга хизмат қилган.