Sayt test rejimida ishlamoqda

Ктайбекова Зулфия Кенгесбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мустақиллик даври қорақалпоқ ҳикояларининг поэтикаси», 10.00.12 – Қорақалпоқ адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.PhD/Fil302.
Илмий раҳбар: Алламбергенов Кенесбай, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc/PhD. 03/30.12.2019.Fil.20.01.
Расмий оппонентлар: Оразымбетов Қуўанышбай Келимбетович, филология фанлари доктори, профессор; Мамбетова Меҳрибану Камаловна, филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мустақиллик давридаги қорақалпоқ ҳикояларининг ғоявий-тематик йўналишлари, сюжет тузишдаги изланишлари, бадиий тил хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қорақалпоқ адабиётида истиқлол даври ҳикоячилигининг ғоявий-тематик, жанр хусусиятлари, характер ва конфликт яратишдаги бадиий изланишлари очиб берилган;
истиқлол даври қорақалпоқ ҳикояшунослигида хроникал сюжет, концентрик сюжет ва ретроспектив сюжет структураси хусусиятлари аниқланган;
қорақалпоқ ҳикояларида ўз шахсий фикри, сўз эркинлигига эга бўлган янги давр инсон қиёфаси, онгининг шаклланиш ва ривожланиши истиқлол даврига хос ўзгариши аниқланган, бадиий психологик характерга эга қаҳрамонларнинг юзага келиши илмий далилланган;
ҳозирги замон ҳикоячилигидаги асосий ғоявий йўналишлари, шаклий ва услубий, поэтик хусусиятлари, бадиий тасвирлашнинг ўзига хослиги  илмий-назарий жиҳатдан асосланган;
ҳикоя жанрида бадиий воситалар эпитет, ўхшатиш, метафора ва рамз, муаллиф ва ҳикоянавис образи, лирик вазият ва бадиий деталнинг функционал хусусиятлари исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мустақиллик даври қорақалпоқ ҳикояларининг поэтикасини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қорақалпоқ ёзувчиларининг ҳикоялари, ҳикоя яратишдаги бадиий маҳорати, сюжет қуриш структураси ва поэтикаси бўйича тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида амалга оширилган Ф1-ФА-0-43429 рақамли «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини ўрганиш» ҳамда ФА-Ф-1-005 «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ қилиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳаларида фойдаланилган (Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2020 йил 11 ноябрьдаги 238/1-сон маълумотномаси). Натижада мазкур хулосалар ҳикоя жанрининг назарий тавсиф ва тамойилларини ёритишда ҳамда асар бадииятининг ифодаланиши масалаларини талқин қилиш билан боғлиқ тадқиқотларни амалга оширишга асос бўлган;
истиқлол давридаги ҳикоя жанри ривожининг асосий тенденциялари, қорақалпоқ ёзувчиларининг ҳикоя яратиш маҳорати, ҳикояларнинг ғоявий-тематик, жанр хусусиятлари, характер ва конфликт яратиш масалалари ҳақидаги илмий-назарий хулосалар Қорақалпоғистон Республикаси тарихи ва Маданияти давлат музейида қорақалпоқ адиблари ҳаёти ва адабий мерослари бўйича ташкил этилган экспозицияларни мазмунан бойитишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси тарихи ва Маданияти  давлат музейининг 2020 йил 10 ноябрьдаги 209-сон маълумотномаси). Натижада қатор қорақалпоқ ёзувчиларининг адабий муҳитдаги ўрни, ҳикоя жанрининг асосий тенденциялари, ҳикоя яратишдаги бадиий маҳорат, миллий қаҳрамон образининг камил инсон тарбиясидаги роли ва аҳамиятини очиб бериш имконияти яратилган;
тадқиқот материалидаги қорақалпоқ ҳикояларининг бугунги адабиётдаги ўрни ва хизмати тўғрисидаги илмий хулосалар Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг «Адабиёт бўстони», «Адабиёт ва давр», «Мерос», «Адабий портрет» маданий-маърифий эшиттиришларида фойдаланилган (Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг 2020 йил 12 ноябрьдаги 01-02/222-сон маълумотномаси). Натижада, теледастур ва радиоэшиттиришларнинг илмий маълумотларга бой бўлиши ва ёзувчилар ижодининг кенг тарғиб этилиши таъминланган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish