Бабашева Гулзавира Бектемировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг дидактик тизими (Қорақалпоғистон мактаблари мисолида)», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4./PhD1741.
Илмий раҳбар: [Жуманазар Базарбаев], фалсафа фанлари доктори, академик, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Ибрагимов Холбой Ибрагимович, педагогика фанлари доктори, профессор; Ходжаев Бегзод Худайбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарканд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятлари интеллектуал фаолиятнинг когнитивлик даражаси интенсивлиги мнемоник фаолият, фикрлаш ва семантик хотиранинг ўзаро алоқадорлигига бевосита боғлиқлигини асослаш орқали аниқлаштирилган;
ўқувчиларнинг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг коррекцион босқичи ўқув топшириқларини кетма-кет бажариш жараёнида юзага келадиган интеллектуал қийинчиликларни юқори даражадаги қизиқувчанлик ва эмпатия уйғунлигида бартараф этиш мантиғига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришга йўналтирилган дидактик жараёнлар ўқув материалларини ўзлаштиришнинг мотивацион, когнитив, рефлексив-баҳоловчи босқичларида жамоавий ва гуруҳий биргаликдаги фаолиятни амалга оширишнинг индивидуал натижаларга таъсири продуктивлигини ҳисобга олиш орқали такомиллаштирилган;
ўқувчиларнинг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг интерфаол тизими грамматик ўйинлар, луғат ва матн устида ишлаш, Гарднернинг интеллект турфалиги назарияси, Блум кубиги бўйича амалий топшириқларни ностандарт дарсларда адаптив қўллаш орқали такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг дидактик тизимини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаштириш, интеллектуал фаолиятнинг когнитивлик даражаси интенсивлиги мнемоник фаолият, фикрлаш ва семантик хотиранинг ўзаро алоқадорлигига бевосита боғлиқлигини асослашга доир таклифлардан “Тарбия” фани Концепциясини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2020 йил 16 декабрдаги 01/11-03/03-1516-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларида когнитив-ахлоқий компетенцияни шакллантириш самарадорлигини оширишга эришилган;
ўқувчиларнинг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг коррекцион босқичини такомиллаштриш, ўқув топшириқларини кетма-кет бажариш жараёнида юзага келадиган интеллектуал қийинчиликларни бартараф этиш, бошланғич синф ўқувчиларининг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришга йўналтирилган дидактик жараёнларни ташкил этишга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Халқ таълими вазирининг 2018 йил 14 декабрдаги 316-сонли буйруғи 2-иловаси билан тасдиқланган халқаро тадқиқотларда иштирок этиш бўйича йўл харитасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2020 йил 16 декабрдаги 01/11-03/03-1516-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғия синф ўқувчиларининг ўқиш саводхонлигини баҳолаш самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
ўқувчиларнинг ўқув-билув мотивациясини ривожлантиришнинг интерфаол тизимини грамматик ўйинлар, луғат ва матн устида ишлаш, Гарднернинг интеллект турфалиги назарияси, Блум кубиги бўйича амалий топшириқларни ностандарт дарсларда адаптив қўллаш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан А1-ХТ-0-92997-рақамли “Ёшларни умуминсоний, миллий ва тарихий қадриятлар уйғунлиги асосида маънавий-аҳлоқий тарбиялашнинг муаммолари” (2012-2014 йй.) лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 20 октябрдаги 89-03-4073-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларида ўқув-билиш, ижтимоий ва ахлоқий мотивларнинг уйғунлигини таъминлашга хизмат қилган.