Sayt test rejimida ishlamoqda

Камолов Турсунбой Очиловичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ангрен ва Янги Ангрен иссиқлик электр станциялари композицион чиқиндиларини физик-кимёвий хослиги ва комплекс қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.07 – Композицион, лок-бўёқ ва резина материаллари кимёси ва технологияси, 05.02.01 – Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси. Радиоактив, камёб ва нодир элементлар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.DSc./Т397.
Илмий маслаҳатчилар: Шарипов Ҳасан Турабович, кимё фанлари доктори, профессор; Борбат Владимир Фёдорович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01. 
Расмий оппонентлар: Якубов Махмуд Махамаджанович, техника фанлари доктори, профессор; Юсупбеков Нодирбек Рустамбекович, техника фанлари доктори, профессор, академик; Хасанов Абдурашид Солиевич, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Умумий ва ноорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ангрен ва Янги Ангрен ИЭС композицион чиқиндиларини физик-кимёвий хослиги ва комплекс қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
асосини плагиоклаз, волластанит, когенит, кварц, ойнаватали масса (аллофан), кристаллсизлантирилган кварц, темир силицити, магнетит, алюминий силикати ташкил этувчи ўзгарувчан таркибли гетероген тизимдаги ёқилғи шлакларининг техноминерологик тизими тузилган;
Ангрен ва Янги-Ангрен композицион кул чиқиндиларининг (ККЧ) асосий компонентларининг фракциялари, кимёвий таркиблари ва минералогик ўзига ҳослиги аниқланган ва бунга кўра композицион кул чиқинди, кул чанги, микросфера ва «ёнмаган кўмир»ларнинг бир-биридан фарқ қилиши ва уларни технологик-минерологик тамойил асосида диференциялаш аниқланган;
фторид кислота билан макро- ва микрокомпонентларнинг ўзаро таъсири термодинамик баҳоланган, шунингдек, Гиббс энергияси (∆G) қиймати бўйича эрувчан комплекслар [FeF6]3- нинг ўз-ўзидан шаклланиши, муллит минералида алюминийнинг эрувчин комплекс [A1F6]3- ва H2SiF6 нинг ҳосил бўлиши ҳамда (∆G) қиймати бўйича микрокомпонентларнинг эримайдиган фторидлар ҳосил бўлиши аниқланган;
сульфат кислотали ишқорлашда темир ва алюминий каби макрокомпонентлар билан бир қаторда церий ҳам эритмага ўтиши ва қаттиқ фаза компонентлари учун жараён биринчи тартибли реакцияда юз бериши, шунингдек, унинг тезлиги ҳарорат ошиши билан ортиши аниқланган;
камёб-ер металларини сульфат кислотали муҳитда ажратиб олиш ва турли «Пьюролайт» катионитларида сорбциялаш кинетикаси асосланиб, изотермалар асосида уларни ажратишнинг оптимал шароитлари аниқланган ва сорбция механизми яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ангрен ва Янги-Ангрен иссиқлик электр станциялари композицион чикиндиларини физик-кимёвий хослиги ва комплекс қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ишлаб чиқилган марказдан қочма кучлар ёки қайновчи қатлам асосида циклонларда рудалар, концентратлар ва қоришмалар компонентларининг солиштирма оғирлиги фарқидан фойдаланган ҳолда ККЧ макрокомпонентларини ажратишнинг бирлашган технологияси «Ангрен ИЭС» АЖда амалиётга жорий этилган («Ангрен ИЭС» АЖнинг 2020 йил 9 декабрдаги 01/1446АФ-сон маълумотномаси). Натижада, мазкур технология макрокомпонентларни ажратиб олиш имконини берган;
«Пьюролайт» катионитларида ИЭС композицион кул чиқиндиларининг микрокомпонентларини сорбцион ажратиб олиш технологияси (камёб ва камёб-ер металларни: галлий, церий, лантан, скандий ва ванадийни ажратиб олиш, ишқорлаш самарадорлигини ошириш) «Олмалиқ КМК» АЖ қошидаги мис эритиш заводининг камёб металларни олиш цехида жорий этилган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2020 йил 29 декабрдаги 63-500-сон маълумотномаси). Натижада, камёб ва камёб-ер металларни: галлий, церий, лантан, скандий ва ванадийларни ажратиб олиш, ишқорлаш самарадорлигини ошириш имконини берган;
турли «Пьюролайт» катионитларида камёб-ер металларини сорбция усулида жамлаш ва уларни ажратиб олишнинг оптимал шароитлари «Олмалиқ КМК» АЖ қошидаги мис эритиш заводининг камёб металларни олиш цехида жорий этилган («Олмалиқ КМК» АЖнинг 2020 йил 29 декабрдаги 63-500-сон маълумотномаси). Натижада, «Пьюролайт S-930» сорбентида галлийни сорбциялаш самарадорилиги 92% ни ташкил этиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish