Холмуродова Олима Абдивалиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз кумулятив эртакларининг қиёсий-типологик тадқиқи”, 10.00.08 – Фольклоршунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Fil462.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика институти.
Илмий раҳбар: Эшонқулов Жоппор Солиевич, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.30.08.2018.Fil46.02.
Расмий оппонентлар: Раҳмонов Насимхон Асқарович, филология фанлари доктори, профессор; Селами Фидакар, филология фанлари доктори, Туркия жумҳурияти Эгей университети. 
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек ва инглиз кумулятив эртакларини қиёсий-типологик жиҳатдан таҳлил қилиш орқали икки халқ эртакчилик анъаналарининг ўхшаш ва фарқли жиҳатларини аниқлаш, кумулятив эртакларнинг ўзига хос хусусиятлари, сюжет тизимининг шаклланиш тарихи, мотивлар таркиби ва образлар системасининг эпик трансформациясини ойдинлаштиришдан иборатдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек фольклоршунослигида илк бор кумулятив эртакларнинг сюжети занжирсимон-такрор кўринишига эгалиги, бадиий контекстда савол-жавоб формуласи ва шеърий қисмлар муҳим ўрин тутиши, композициясининг бошлама, эпик баён ва хотимадан иборатлиги каби ўзига хос хусусиятларга эгалиги ҳамда бу тип эртаклар кўп қисмли сюжетлар ҳалқаси ва бир-бирига боғланувчи мотивлар асосида шаклланганлиги аниқланган;
кумулятив эртаклар аниқ шаклланган такрорланувчи синтактик бўғинларга бўлиниши ва инсон билан уни ўраб турган олам ўртасидаги боғлиқликларнинг кўп қиррали ва мураккаб муносабатларини бадиий талқин этиши билан характерланиши далилланган;
кумулятив эртакларнинг образлар тизими фаол ва нофаол персонажлардан иборат бўлиб, эртак сюжетининг семантик кўламини белгиловчи фаол персонажларнинг аксарияти эпик образ даражасига кўтарилганлиги, нофаол персонажлар эса эпизодик характерга эгалиги исботланган;
ўзбек ва инглиз кумулятив эртаклари ҳар бир халқнинг кўп асрлик тарихий-маданий анъаналари ҳамда ўзига хос маиший турмушини акс эттирувчи фольклор асарлари бўлиб, ўзининг ижро шакли, мазмуни, бадиий талқини, этномаданий контексти ва лингвокультурологик хусусиятларига кўра бир-биридан фарқланиб туриши асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбек ва инглиз кумулятив эртакларини қиёсий-типологик тадқиқ қилиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кумулятив эртакларнинг жанрий хусусиятлари ва ўзига хос эпик табиатини тадқиқ этиш асосида чиқарилган илмий-назарий хулосаларидан Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институтида 2017-2018 йилларда бажарилган ОТ-А1-47 «Фольклоршунослик атамалари луғати» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Фанлар академиясининг  2020 йил 11 ноябрдаги 3/1255-2459-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек эртакларининг ўзига хос хусусиятлари, ўзбек эртакларининг ўрганилиши, ўзбек эртакларида сюжет ва мотивлар талқини, эртакларнинг қиёсий типологияси ва тараққиёт тамойилларига доир атамалар маъносини ёритиш мақсадида тайёрланган луғат-мақолаларини назарий жиҳатдан мукаммаллаштиришга эришилган;
ўзбек халқ кумулятив эртакларидаги сюжет ва мотивлар занжирининг такрорий характерга эгалиги ҳамда шеърий бандларнинг эртак композицион структурасидаги поэтик вазифаларини ойдинлаштиришга қаратилган таҳлилий хулосаларидан «Ўзбекистон-Қирғизистон» дўстлик жамиятининг 01/108 «Ўзбекистон-Қирғизистон» дўстлик жамиятини ривожлантириш, ўзаро таржимашуносликни  кенг йўлга қўйиш дастури» доираси «Она юртим – Қирғизистон, Ўш» китобини нашрга тайёрлаб чоп этиш, Тошкент, Бишкек ва Ўш шаҳарларидаги тақдимотларини ўтказиш» мавзуидаги амалий лойиҳада фойдаланилган («Ўзбекистон-Қирғизистон» дўстлик жамиятининг 2020 йил 17 сентябрдаги маълумотномаси). Бунинг натижасида эртакчилик анъаналарининг ўзига хослиги, эртаклардаги шеърий парчаларнинг поэтик талқинлари, эртаклар генезиси ва образлар тизимини қиёсий таҳлил қилиш асосида туркий халқлар поэтик тафаккурининг муштарак негизга эгалиги ҳақидаги илмий-назарий қарашларни такомиллаштиришга эришилган;
ўзбек ва инглиз кумулятив эртакларининг лингвопоэтик хусусиятларини қиёсий таҳлил қилиш жараёнида олинган илмий-назарий натижалардан Самарқанд давлат чет тиллар  институтида бажарилган  Европа Иттифоқи Erasmus +  дастурининг 2016–2018 йилларга мўлжалланган 561624 – EPP – 1 – 2015 – UK-EPPKA2 – CBHE – SP – ERASMUS+CBHE IMEP: «Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш» номли инновацион лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 7 октябрдаги 89-03-740-сон маълумотномаси). Натижада ўқитувчиларнинг лингвистик ва коммуникатив қобилиятини ошириш, адабиётшунослик асосларига доир билимини ошириш ҳамда таълим тизими жараёнини халқаролаштириш мақсадида услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда янги ёндашувларга эришилган;
ўзбек  халқ эртакларининг ёш авлодни маънавий баркамол қилиб тарбиялаш, миллий ўзликни англашдаги аҳамиятига тегишли илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телерадиоканали «Адабий жараён», «Болалар учун», «Муқаддас қўрғон» радиоэшиттиришларининг сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон МТРК «Ўзбекистон» телерадиоканалининг 2020 йил 20 августдаги 04-25-78-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатув ва радиоэшиттиришлар илмий жиҳатдан бойитилиб, халқ эртакларининг бугунги кундаги аҳамияти ва  болалар тарбиясидаги ўрни ҳақидаги илмий қарашларни кенг кўламда тарғиб этилган. Шунингдек, тадқиқот натижасида тўплаб, нашр этилган «Кумулятив эртаклар олами» номли китобдан ўрин олган эртаклар матни радиоэшиттиришларда ўқиб эшиттирилган;
ўзбек халқ кумулятив эртакларини кенг омма орасида тарғиб қилишда тадқиқотнинг илмий-назарий хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Жиззах вилояти бўлимининг «Сайқал», «Ассалом Жиззах» каби телекўрсатувлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон МТРК Жиззах вилояти бўлимининг 2020 йил 17 сентябрдаги 02-09/727-сон маълумотномаси). Натижада халқ оғзаки ижоди ва миллий анъаналаримизнинг маданий ривожланишида тутган ўрни, таълим-тарбиядаги аҳамиятини ёшлар ўртасида кенг тарғиб қилишга эришилган.