Куролов Кобулжон Кулмановичнинг

докторлик диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Бозор муносабатлари шароитида иқтисодий таълим тизимининг такомиллашуви қонуниятлари», 08.00.01–Иқтисодиёт назарияси (иқтисодиёт фанлари).

Талабгорнинг илмий ва илмий-педагогик фаолият олиб боришга лаёқати бўйича тест синовидан ўтгани ҳақида маълумот: /LA № 0001725/.

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 30.06.2015/В2015.2.I447.

Илмий маслаҳатчи: Тухлиев Нурислом, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, 14.07.2016.I.03.01.

Расмий оппонентлар: Абулқосимов Хасан Пирназарович,иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;Набиев Элшод Ғаниевич, иқтисодиёт  фанлари доктори, профессор; Маматов Ахматжон Атажанович,иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.

Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: бозор муносабатлари ва глобаллашув жараёни чуқурлашаётган шароитда иқтисодий таълим тизимининг такомиллашув қонуниятларининг моҳиятини янада аниқлаштириш ҳамда мазкур таълим тизими сифатини ошириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

иқтисодий таълимнинг сифати ва натижавийлигини таъминлаш омиллари, мезонлари ва истиқбол талабларини эътиборга олган ҳолда таълим тизимининг ижтимоий-иқтисодий натижавийлигини ошириш бўйича назарий хулосалар асосланган;

иқтисодий таълим тизимининг такомиллашув қонуниятлари – «бозор таркиби-бозор муносабатлари-таълим натижалари» парадигмаси нуқтаи назаридан тизимнинг ўзаро боғлиқлигини таъминловчи мезонлари ва самарадорлик кўрсаткичлари такомиллаштирилган;

иқтисодий таълимнинг иерархик-функционал тузилиши асосида унинг компонентлари таркиби, ички ўзаро боғлиқлик ва муносабатларининг иқтисодий табиати очиб берилган;

иқтисодий таълим кўлами, сифати, самарадорлик мезонлари, ривожланиш ва такомиллашув тенденциялари ва истиқбол мақсадлари асосида иқтисодий таълим тизимини такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари аниқланган;

2030 йилгача иқтисодчи кадрларга бўлган талабнинг кўп омилли сценарийларга асосланган прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган ҳамда кадрлар тайёрлашда рақобат муҳитини ривожлантириш, бозор талабига мослашувчанлик даражаси ва таълим сифатини оширишга қаратилган таклифлар ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:

замонавий «иқтисодчи-бозоршунос» мутахассисларни тайёрлаш борасидаги таклифлар Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитаси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасининг 2016 йил 12 ноябрдаги 04/3-06-389-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлардан бандлик дастурларида ижтимоий соҳа ривожланишида, жумладан «Демографик омиллар ва меҳнат бозоридаги вазиятни ҳисобга олган ҳолда иш ўринлари ва бандликни таъминлашга эҳтиёж» деб номланган 3-бобини ва «Банд бўлмаган аҳоли, коллеж битирувчиларини ишга жойлаштириш бўйича чоралар» деб номланган 5-бобини ишлаб чиқиш ва улар юзасидан тадбирларни тайёрлаш имконини берган;

профессор-ўқитувчиларнинг малакасини оширишда ҳудудий марказлар ва «Миллий электрон таълим» тармоғидан фойдаланиш бўйича таклифлар Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2016 йил 10 октябрдаги 87-03-2967-сон маълумотномаси). Илмий натижадан фойдаланиш иқтисодий таълим тизимини янада либераллаштириш, соҳада рақобат муҳитини яратиш, йирик ва ўрта шаҳарлардаги илмий, илмий-педагогик, илмий тадқиқот, малака ошириш муассасаларини жалб қилиш, иқтисодий таълимнинг марказда мужассамлашиб қолишига барҳам бериш, уни диверсификациялаш ва замонавийлаштириш имконини берган;

таълим муассасаларини молиялаштиришда бюджет маблағлари ҳажмини аниқлаш ва башоратлаш, таълим тизими таркибини оптималлаштириш орқали бюджет харажатларини режалаштириш услубиятини такомиллаштириш, иқтисодий таълимни молиялаштиришнинг мослашувчанлигини ошириш бўйича таклифлар Молия вазирлиги амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 22 ноябрдаги ММ/12-06-14/4065-сон маълумотномаси). Иқтисодиёт соҳаси профессор-ўқитувчиларини ҳудудий марказлар ва электрон таълимдан фойдаланиш орқали қайта тайёрлаш натижасида тежалган маблағ ҳажми бир йилда 741,3 млн. сўмни ташкил этган;

2030 йилгача иқтисодчи кадрлар тайёрлашни кўп омилли башоратлаш юзасидан таклиф Иқтисодиёт вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт вазирлигининг 2016 йил 8 ноябрдаги 7-сон маълумотномаси). Бу иқтисодчи кадрларни тайёрлаш амалиёти ва натижалари координацияси ҳамда мониторингини ўтказиш, иқтисодий таълим тизимини, унинг устувор йўналишларини ҳисобга олиб, башоратларини ишлаб чиқиш, иқтисодиёт профилидаги олий ўқув юртлари ва факультетларига аҳоли, бозор ҳамда жамият эҳтиёжларини ҳисобга олиб йўналишлар, мутахассисликлар ва ҳудудлар кесимида мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастурлари билан боғлиқ равишда қабул бўйича таклифларни янада асосли тайёрлаш имконини берган.