Sayt test rejimida ishlamoqda

Рохимова Ширин Олланазаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Экспериментал диабет негизида туркестероннинг нутриентлар ассимиляциясига таъсири», 03.00.08 – Одам ва ҳайвонлар физиологияси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/B150. 
Илмий раҳбар: Кучкарова Любовь Салижановна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.02.08. 
Расмий оппонентлар: Матчанов Азат Таубалдиевич, биология фанлари доктори, профессор; Хайитов Даврон Ғайбуллаевич, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: экспериментал диабетда нутриентлар ассимиляцияси ва ҳазм органлари гистоструктурасига туркестероннинг таъсирини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
аллоксан диабет чақирилган каламушлар меъда ости безида эндокрин оролчалар билан экзокрин ацинуслар ва ингичка ичак эпителий қаватида деструктурланиши, шишиши ва яллиғланиши аниқланган;
экспериментал диабетда меъда ости бези секрециясининг сустлашуви ва инкрециясининг ошиши исботланган;
экспериментал диабет чақирилган каламушлар меъда ости бези ва ингичка ичак шиллиқ қаватига туркестероннинг регенератив, антиинфламатор таъсир кўрсатиши очиб берилган;
аллоксан диабетик каламушларда туркестерон таъсири натижасида панкреатик α-амилазанинг секрецияси ва инкрециясининг меъёрлашуви исботланган;
экспериментал диабетда кузатилган энтерал дисахаридазалар фаоллиги индукциясининг туркестерон таъсирида меъёрлашуви аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Экспериментал диабетда туркестероннинг углеводлар ассимиляциясига таъсири бўйича олинган илмий натижалар асосида:
туркестероннинг гипогликемик ва антиинфламаторлик хоссалари ФА-А11-Т040 рақамли “Pulicaria gnaphalodes ўсимлиги компонентлардан антиоксидант “Пуликарон” дори воситасини яратиш” лойиҳасида Pulicaria gnaphalodes таркибидаги салвифолиннинг экпериментал диабетда қондаги гомеостаз кўрсатгичларнинг ўзгаришига меъёрлаштирувчи таъсирини коррекциялашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2020 йил 24 июлдаги 4/1255-1534-сон маълумотномаси). Натижада, тирик организмларнинг физиологик кўрсатгичларига ножуя таъсир кўрсатмайдиган янги антидиабетик воситани яратиш имконини берган;
туркестероннинг диабетда панкреатик α-амилаза глмеостазига таъсири бўйича натижалар ПЗ-20170927122-рақамли «Ferula foetida ўсимлигининг камеди-смоласи асосида субстанциялар яратиш ва специфик фармакологик хоссаларни баҳолаш» мaвзусидaги лойиҳада комеди-смласи таркибидаги биологик фаол моддаларнинг амилаземик ва гипогликемик хоссаларини тавсифлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2020 йил 7 октябрдаги 4/1255-2158-сон маълумотномаси). Натижада, амилаземик ва гипогликемик воситаларни яратиш учун янги истиқболли биологик фаол моддаларни аниқлаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish