Жалғасов Нуржан Маратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Прагматические и лингвокультурологические особенности оценка человека в провербиальных образованиях (на материале английского, узбекского и каракалпакского языков)» 10.00.06 - Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик, таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Fil1138.
Илмий раҳбар: Насруллаева Нафиса Зафаровна, филология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019Fil/Ped.83.01  
Расмий оппонентлар: филология фанлари доктори Жўраева Малохат Муҳаммадовна; филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) Базарбаева Альбина Мингалиевна. 
Етакчи ташкилот номи: Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: турли тизимга мансуб ва қардош тиллар (инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тиллари) материали мисолида провербиал тузилмалар таркибида инсонга берилган баҳо воқеланишининг прагматик ва лингвомаданий хусусиятларини белгилаш, қиёсланаётган тилларда мавжуд бўлган мақоллар таҳлили орқали инсонни тавсифлашдаги ўхшашликлар ва тафовутларни аниқлашдан иборат.    
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларидаги мақолларда инсонга берилаётган баҳонинг антропоцентрик мазмунга эга эканлиги ҳамда ушбу мазмуннинг нутқий мулоқат вазиятида воқелантирувчи омиллар кўлами белгиланган;
таҳлил қилинган тиллардаги мақоллар семантикасида инсонни баҳоловчи семалар фаоллашувининг бевосита, билвосита ва мажозий усулларини аниқлаш билан бир қаторда уларнинг этномаданий ўзига хослиги далилланган;
чоғиштирилган тилларнинг провербиал тузилмаларида инсоннинг ижобий ва салбий баҳоси акс этишининг муштарак хусусиятлари (семантик-структуравий ва лексик-морфологик жиҳати) ва тафовутларини (лингвомаданий, прагматик ва тарихий-этимологик жиҳати) аниқлаш мезонлари ишлаб чиқилган;
инсонни баҳоловчи мақолларнинг урф-одатлар, анъаналар, турмуш шароити, ҳаёт тарзи, миллий менталитет ва миллий стереотиплар билан боғлиқ ҳолда намоён бўладиган лингвомаданий мазмуни очиб берилган ҳамда уларнинг инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларидаги бадиий матнларда фаоллашув меъёрлари аниқланган;    
инсоннинг ички олами (руҳий ҳолат, феъл-атвор, атроф-муҳитга нисбатан психологик таъсирланиш) ва ташқи тузилиши (ёш, ташқи кўриниш, соғломлик-беморлик, касбий фаолияти, ижтимоий мақоми) хусусиятларини тасвирлашга мўлжалланган муайян параметрлар бўйича инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ антропоцентрик провербиал тузилмаларнинг таснифи яратилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларидаги инсонни баҳоловчи провебиал тузилмаларнинг фаоллашуви бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида:
инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларидаги инсонни баҳоловчи провербиал тузилмалар таҳлил жараёнида аниқланган инсоннинг ташқи (ёш, ташқи кўриниш, соғ-носоғлик, касбий фаолияти, жамиятдаги мақоми) ва ички (руҳий ҳолат, феъл-атвор, атрофидагилардан руҳий таъсирланиш) тавсифларини ифодалашига оид муайян кўрсаткичларидан Ўзбекистон Республикасидаги АҚШ элчихонасининг 2015 йилдаги SUZ 800-13-GR-133 рақамли “English Access Microscholarship Program” таълим гранти дастури доирасида Нукус давлат педагогика институтида иқтидорли ўқувчиларга инглиз тилини ўқитиш жараёнида фойдаланилди (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 8 сентябрдаги 89-03-3134-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг иқтидорли ўқувчиларга таълим бериш амалиётига татбиқ этилиши инглиз мақолларини ўрганиш, уларни ўзбек ва қорақалпоқ тилларига таржима қилиш кўникмаларини шакллантиришга ёрдам берган;
инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларидаги провербиал тузилмалар таҳлили пайтида эришилган урф-одатлар, анъаналар, турмуш шароитлари, ҳаёт тарзи, миллий менталитети ҳамда қиёсланаётган тиллар соҳибларининг миллий руҳи билан боғлиқ бўлган стереотиплар кўринишидаги лингвомаданий мазмунга оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида бажарилган  Ф1-ФА-0-43429 «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2020 йил 8 сентябрдаги 17.01/91-сон маълумотномаси). Натижада Қорақалпоқ фольклори, жумладан, инсонни баҳоловчи мақоллар, уларнинг фольклор матнларида фаоллашуви, қорақалпоқ провербиал тузилмаларни бошқа тилларга ўгириш, ўзбек ва қорақалпоқ мақоллари семантикасида инсонни баҳолаш усулларини (бевосита, билвосита ва метафорик) аниқлаш ҳамда уларнинг этномаданий ўзига хос хусусиятини очиб беришда ва паремиологик луғатлар тузишга йўналтирилган ҳаракатлар истиқболи белгиланган;
чоғиштирилаётган тилларидаги мақолларнинг муайян лингвомаданий жамоа аъзолари тафаккур тарзининг моҳиятини тасаввур қилиш ва қиёсланаётган тиллар соҳибларининг маънавий дунёсини очиб беришга оид хулосалардан Савицкий номидаги Қорақалпоғистон Республикаси давлат санъат музейида инглиз ва туркий халқлар оғзаки ижоди, хусусан ўзбек ва қорақалпоқ фольклорида нақл жанри бўйича кўргазма тайёрлаш ва туристларга уни тушунтириш жараёнларида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Маданият Вазирлигининг 2020 йил 8 сентябрдаги 2-03/1072-сон маълумотномаси). Натижада музейга ташриф буюрган меҳмонларга миллий колоритни намоён этиш, ўзбек ва қорақалпоқ мақоллари семантикасида инсонни баҳолаш усулларини аниқлаш ҳамда уларнинг этномаданий ўзига хос хусусиятини очиб бериш имкони яратилган;
инсоннинг ташқи кўриниши ва ёши, ақлий қобилияти, шахсий хусусиятлари, оилавий ҳолати, меҳнат фаолияти, ижтимоий мақоми ва шунингдек, хулқи ва ҳаёт тарзини баҳоловчи инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ мақоллари таснифига оид илмий-назарий тавсиялар Қорақалпоғистон телерадиоканали орқали таълим тизимига, илмий-тадқиқот институтларига ва бадиий адабиётга қизиқувчи кенг оммага тақдим этилди ва бу борада ижобий натижаларга эришилди (Қорақалпоғистон Республикаси Телерадиокомпаниясининг 2020 йил 11 сентябрдаги 01-02/174-сон маълумотномаси). Натижада Қорақалпоғистон радиоканалининг “Хабар” дастури орқали аҳолига, асосан ўқувчи ёшларга, талабаларга, олимларга ва катта илмий-ходим изланувчиларга инглиз, ўзбек ва қорақалпоқ тилларида инсоннинг ташқи ва ички параметрлари бўйича баҳоловчи мақолларни тарғиб қилиш имконияти вужудга келган.