Холикова Нозима Нематиллоевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Таржимада ижодкор услубини қайта яратиш маҳорати (Ж. Х. Чейз асарлари таржимаси мисолида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Fil611.
Илмий раҳбар: Қувватова Дилрабо Ҳабибовна, филология фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети. PhD.03/30.12.2019.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Ходжаева Дилафрўз Изатиллоевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент; Хайруллаев Хуршид Зайниевич, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади замонавий инглиз детектив ёзувчиси Жеймс Ҳедли Чейз асарларининг ўзбек тилига таржимасида ижодкор услубини қайта яратиш тамойилларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Ж.Чейз адабий ижодида детектив асар яратишининг бадиий-тарихий, ғоявий-ижтимоий омиллари оила муҳити, AҚШдаги “Буюк Депрессия” давридаги ўзгаришлар, Иккинчи жаҳон уруши воқелиги билан боғлиқлиги аниқланган ва мазкур омиллар муаллиф ижод услубида жиноятнинг ўғрилик, талончилик, қотиллик, оилавий хиёнат, инсон шаънини камситувчи туҳмат каби турларининг устуворлигини белгилаганлиги аниқланган;
Шарқ ва Ғарб миллий-маданий, ментал воқелиги уйғунлигини таъминлашда ҳар бир миллатга хос бўлган ачиниш, қасам ичиш, ҳайратланиш, сўкиниш ва лаънатлаш ҳолатларини ифода этувчи сўзлар таржимасида эвфемизация (юмшатиш),  айнан таржима, тушириб қолдириш, нейтрализация ва дисфемизация (қўполлаштириш) стратегияларининг бирламчи қиймат касб этиши исботланган;
детектив асар услубининг жиноятларни фош қилиш мақсадига алоқадорлигини, қаҳрамоннинг ташқи кўриниши, характери, ички дунёси, руҳиятини бадиий деталь орқали очиб бериш ва таржимада қайта тиклаш жараёнининг баён этиш воситаларини сақлаш, муаллиф ва мутаржим овозининг яхлитлиги, умуминсоний жиҳатларнинг устуворлиги каби тамойиллар асосида кечиши далилланган; 
детектив жанрга хос бўлган  детектив-криминал сўзлар, этнографик реалиялар, турмуш универсалиялари таржимасида компенсация, тушириб қолдириш, лексик-семантик алмаштириш каби лексик; тўлиқ мувофиқлик, қисман мувофиқлик ва номувофиқлик каби морфологик; ўрин алмашиш, қўшиш, тушириб қолдириш каби синтактик трансформация усулларининг функционаллик самарадорлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Диссертацияда  таржимада ижодкор услубини қайта яратиш бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбек ва инглиз адабиётининг ноанъанавий йўналиши – детективнинг мифологик асослари, таржимада ижодкор услубини қайта яратиш, ушбу асарларнинг бадиий тафаккур тараққиётида тутган ўрни билан боғлиқ илмий хулосалардан Ф1-ХТ-0-19919А-1-118 рақамли “Ўзбек мифологияси ва унинг тафаккур тараққиётида тутган ўрни” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 15 июндаги 89-03-2485 сонли маълумотномаси). Натижада детектив асарда тасвирланган воқелик, унда яратилган образлар генесизининг мифология билан боғлиқлиги, бу йўналишдаги асарларнинг назарий асослари бойитилишига эришилган;
таржимонларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш, лингвомаданий алоқаларни адекват тарзда ўрнатиш, таржима жараёнининг тўлақонлилигини таъминлашда доир хулосалардан Америка Қўшма Штатларидаги “АЛТА” тил хизматлари компаниясида амалиётга жорий этилган (Америка Қўшма Штатлари Жоржиа штатидаги АЛТА тил хизматлари бош компаниясининг 2019 йил 5 декабрдаги I-3278-сонли маълумотномаси). Натижада ҳамроҳ-таржимонларнинг чет эл сайёҳларига тарихий материаллар мазмунини тўғри етказиб бериш билан боғлиқ фаолиятини самарали ташкил этишига эришилган;
аслият ва таржима бирликларининг қийматини белгиловчи семантик трансформацияларни тақозо этиши ва бу ўзгаришлар прагматик, стилистик, функционал-семантик мосликни юзага келтиришига доир хулосалардан I-2017-8-2 рақамли “Русча-инглизча-ўзбекча кончилик терминларининг ўзбекча изоҳли луғати” мавзусидаги  инновацион лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Тошкент вилояти ҳудудий инновация фаолияти ва технологиялар трансфери марказининг 2019 йил 14 июндаги 4/01-сонли маълумотномаси). Натижада луғат мазмуни фонетик, лексик, синтактик ва морфологик трансформацияга учраган терминлар ҳисобига такомиллашган;  
ўзбек ва инглиз детектив жанрининг ўзаро ўхшашлиги ва фарқлари, таржима жараёнида шу каби тафовутларнинг берилиши, машҳур инглиз детектив ёзувчиси Жеймс Хедли Чейз асарлари ва унинг таржималарига доир услубийлик, фикрнинг қандай мақсадга йўналтирилганлиги билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканалида “Бедорлик”, “Адабий жараён”, “Таълим ва тараққиёт” эшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий Телерадиокомпаниясининг  2019 йил 29 майдаги 1-96 сонли маълумотномаси). Натижада телекомпания ижодий жамоасининг таржима муаммолари, услуб, трансформация, детектив жанрга доир фикрлаши, тил воситаларини танлашда услубийликни таъминлаш, билдириладиган фикрни телетомошабинларга мантиқий етказиши учун замин яратилган.