Норматов Баходир Исмоиловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тутнинг замбуруғ қўзғатадиган касалликларини Сурхондарё вилоятида тарқалиши ва уларга қарши кураш чоралари”, 06.01.09 – Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Qx534.
Илмий раҳбар: Зупаров Миракбар Авзалович, биология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети Термиз филиали.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Гулмуродов Рихсивой Абдиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Холдоров Мирхалил Уразбекович, биология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий - тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Сурхондарё вилояти шароитида тутнинг замбуруғ қўзғатадиган касалликлар тарқалиши, ривожланиши ва зарарини аниқлаш ҳамда касаллик қўзғатувчиларининг биологик хусусиятларини таҳлил қилган ҳолда уларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Ўзбекистонда биринчи марта Сурхондарё шароитида тутнинг касал намуналарида цитоспороз ва церкоспороз касалликлари ва уларнинг қўзғатувчилари аниқланган;
мазкур вилоятда вертициллиёз, илдиз чириш, кулранг ва қўнғир пўкак, ун-шудринг, фузариоз, церкоспороз, цилиндроспороз, цитоспороз касалликларининг тарқалиши, ривожланиши ҳамда зарари аниқланган;
тутда фузариоз касаллигининг қўзғатувчи замбуруғ турларининг патогенлик хусусиятлари аниқланган;
тут навларининг ун-шудринг ва фузариоз касалликларига чидамлилиги аниқланган;
ун-шудринг касаллигига қарши “Кантор” к.э.к. 200 г/л, “Медея” м.эм. 80 г/л ва “Цидели ТОП” 140 д.к. фунгицидларини қўллашнинг самарали меъёрлари ишлаб чиқилган;
фузариоз касаллигига қарши тут уруғларини экишдан олдин “Максим” XL 0,35 FS 3,5% сус.к. фунгициди ва “Оргамика Ф” биопрепарати билан дорилашнинг биологик ҳамда иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тутнинг замбуруғ қўзғатадиган касалликларини тарқалиши, ривожланиши ва зарарини аниқлаш ҳамда уларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган илмий изланиш натижалари асосида:
тутнинг ун-шудринг касаллигига қарши “Медея” фунгицидининг 1,0 л/га сарф меъёрда ишлов бериш Сурхондарё вилояти Ангор ва Термиз туманларини “Агропилла” жамиятига қарашли “Ангор агропилла” ва “Термиз агропилла” МЧЖ хўжаликларида  жами 5 га тутзорда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 5 мартдаги № 05/028-784-сон маълумотномаси). Натижада ишлатилган препаратнинг биологик самарадорлиги “Ангор агропилла” МЧЖ хўжалигида 94,8-95,1% га, “Термиз агропилла” МЧЖ хўжалигида эса 95,4-95,6% га тенг бўлган;
тутнинг фузариоз касаллигига қарши 6,5 га майдонга етадиган уруғларни экишдан олдин 1,5 мг/кг сарф меъёрда “Максим” уруғдорилагич фунгициди ва 0,25 л/кг сарф меъёрда “Оргамика Ф” 2•108 кҳқб/мл биопрепарати билан дорилаб экиш Жарқўрғон тумани  “Жарқўрғон тут уруғи” ва Шўрчи тумани “Кокан агротутзор” фермер хўжаликларида жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 5 мартдаги № 05/028-784-сон маълумотномаси). Натижада бу фермер хўжаликларида касаллик туфайли кўчатларни 20,2-24,3% нобуд бўлишидан сақлаб қолинган. Тут уруғларини экишдан олдин бу препаратлар билан дорилаш туфайли бир гектар майдонда сарфланган бир сўмни оқланиши мос ҳолда 6,7 ва 10,2 мартани ташкил этди.