Sayt test rejimida ishlamoqda

Ниязов Равшан Туракуловичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Жон Гришэм ижодида детектив романларнинг бадиий ўзига хослиги”, 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1PhD/Fil727.
Илмий раҳбар: Лиходзиевский Анатолий Степанович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Эрматов Баходир Садикович, филология фанлари доктори (DSc); Акобирова Сарвар Туйевна, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ж. Гришэм ижоди мисолида детектив жанрнинг ривожланишини тизимли ўрганиш, ижтимоий-ахлоқий муаммоларни ёритишда муаллиф бадиий маҳорати ва ижодий услубини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ж. Гришэм ижодидаги юридик мaвзуни бaён этиш услубига хос бўлган инсоннинг жамият олдидаги жавобгарлиги концепцияси адабий-бадиий таҳлил мезонлари асосида такомиллаштирилган; 
детектив асарларга оид «ижтимоий адолат» ва «инсон ҳуқуқлари» тушунчаларининг судья, адвокат, прокурор каби ҳуқуқшунос образлари билан биргаликда бадиият оламида бир тизим асосида марказлашганлиги қиёсий таҳлил метод асосида далилланган;
ХХ аср иккинчи ярми – ХХI аср бошидаги Америка адабий жараёни, унинг асосий йўналишлари ва оқимлари, хусусан Ж. Гришэм асарларидаги мавзулар кўлами, адиб биографияси, романнавис сифатидаги бадиий маҳорати бадиий-концептуал усул асосида далилланган; 
Ж. Гришэмнинг юридик детектив йўналишидaги асарларига оид маълумотлар, уларнинг мавзуий таҳлили, хронологик ривожланиши, бунинг натижасида, Америка ҳуқуқ тизимини концептуаллаштиришга таъсир кўрсатиши тавсифий-аналитик метод асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:  
Ж. Гришэм юридик детектив асарларининг бадиий хусусиятлари бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида: 
диссертациядаги инсоннинг жамият олдидаги жавобгарлигининг адабий-бадиий таҳлилига оид хулосалар, таклиф ва тавсиялардан Ф-1-ФҚ-055213-сонли «Абдулла Қаҳҳор дастхат қўлёзмалари асосида асарларининг илмий-қиёсий матнларини тайёрлаш ва нашрга ҳозирлаш» мавзуcидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Маданият вазирлиги 2020 йил 5 мартдаги 01-12-10-1189-сон маълумотномаси). Натижада, воқелик ва ижодкор шахсияти хусусидаги маълумотлар Абдулла Қаҳҳор уй музейини бойитишга хизмат қилган; 
детектив асарларнинг ўзига хос талқини, ижтимоий адолат ва инсон ҳуқуқлари тушунчаси, судья, адвокат, прокурор ва бошқа образларнинг бадиий ўзига хослиги, инсонпарварлик ғоялари, инсоннинг шахсий муаммолари, руҳиятида юз берадиган ўзгаришлар, ёвузлик ва эзгулик ўртасидаги кураш, жиноятчининг кўнглида рўй берадиган маънавий, психологик кечинмалар, қонунбузарлик оқибатида жиноятчининг ўз фожиасига сабаб бўлгани хусусидаги фикр-мулоҳазаларнинг бадиий таҳлилига оид материалларидан Ш. Сирожиддинов раҳбарлигида бажарилган ИТД-1-119 «Ўзбек адабиёти антологияси»ни инглиз тилига таржима қилиш ва адабиётлараро коммуникация муаммолари»  мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида «Шайтанат 2-3-4-5» ва «Сарбадорлар» каби романларнинг инглиз тилига таржима қилишдаги бадиий ўзига хослигини ёритишда кенг фойдаланилган. (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 25 февралдаги 89-03-802-сон маълумотномаси). Натижада, америка адабиётининг янги қирраларини баҳолаш ва Ж. Гришэмнинг юридик детектив йўналишдaги aсaрлaри ҳaқидaги мaълумoтлaр лойиҳанинг назарий жиҳатларини бойитишда хизмат қилган; 
тадқиқотнинг детектив жанрининг турлари, баён этилиш ва ёритилиш услублари, ўзига хос бадиий жиҳатлари, детектив асарларда қаҳрамонларнинг бадиий тасвири, юридик монолог ва диалогларнинг илмий жиҳатдан далиллангани ҳақидаги хулосалардан Ўзбекистон давлат мусиқали комедия (оперетта) театрида қўйилган «Тузоқ» («Ловушка», Р. Тома) детектив спектаклининг асосий моҳиятини томошабинга етказишда фойдаланилган (Маданият вазирлигининг 2020 йил 12 мартдаги 01-12-07-1304-сон маълумотномаси). Натижада, қаҳрамон кечинма, ҳолатларининг жонли, таъсирчан ижро этилишига хизмат қилган;  
ХХ аср иккинчи ярми – ХХI аср бошидаги Америка адабий жараёни, унинг асосий йўналишлари ва оқимлари, хусусан, юридик детектив асарларнинг ўзига хос хусусиятлари, Ж. Гришэм асарлари, мавзу кўлами, образлар олами ҳақидаги маълумотлардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси ёш ижодкорлар билан ишлаш бўлими қошидаги «Наср» ижодий тўгараги фаолиятида, «Наср» ижодий кенгашининг ҳисобот йиғилишида ва ёш ижодкорлар билан учрашувларда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси 2020 йил 12 февралдаги 01-03-11/263-сон маълумотномаси). Натижада, ёш ижодкорларни Ж. Гришэм ва замонавий детектив насри, ёзувчиларнинг фаолияти, асарлари билан таништиришда, миллатнинг ҳуқуқий саводхонлигига оммавий адабиётнинг таъсирини ёритиб беришга асосий манба бўлиб хизмат қилган;
Ж. Гришэмнинг юридик-детектив йўналишдaги асарлари ҳақидаги маълумотлар, уларнинг мазмун-моҳияти, таҳлили ва илмий асоси, ўзига хос хусусиятлари, жаҳон адабиёти ва айнан Америка адабиёти юридик-детектив жанрининг ривожланишида тутган ўрни ва аҳамияти, детектив жанрининг ўзгача ўрни ҳамда бадиияти ҳақидаги маълумотлардан «O’zbekiston tarixi» телеканалининг «Xayrli kun» кўрсатувидаги «Жаҳон адабиёти дидактикаси» мавзуидаги илмий-амалий семинарларда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси «O’zbekiston teleradiоkanali» давлат унитар корхонаси 2020 йил 28 февралдаги 02-40-470-сон маълумотномаси). Натижада, эшиттиришларнинг объектив тайёрланиши, маънавий таъсирчанлиги, бадиий эмоционаллиги ва тарбиявий аҳамиятининг ошишига эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish