Насирова Саодат Абдуллаевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳозирги хитой тили ижтимоий-сиёсий терминологияси”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.DSc/Fil90.
Илмий маслаҳатчи: Дадабоев Ҳамидулла Арипович, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Ходжаев Аблат, тарих фанлари доктори; Хай Шуин, филология фанлари доктори, профессор; Ким Наталья Дек-Хеновна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Хитой сиёсий ва маъмурий-бошқарув тизимининг ижтимоий-сиёсий терминологиянинг шаклланиши, ривожланиши ва бойишига таъсири масаласини тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротаба хитой тили ижтимоий-сиёсий терминологияси асосан, синхрон, ўрни билан диахрон аспектда ўрганилиши натижасида терминларнинг ҳосил бўлиш ва ривожланиш асослари, хитой тили ижтимоий-сиёсий терминологиясининг милоддан аввал VII-III асрлардан ҳозирги кунга қадар мавжуд маъмурий бошқарув тизими билан боғлиқ тарихий қатламлари аниқланган; 
ижтимоий-сиёсий терминларнинг шаклланиши, воқеланиш манбалари ва ривожаланиш қонуниятлари асосида хитой тилидаги термин ва ижтимоий-сиёсий терминология тушунчаларининг ишчи дефинициялари белгиланган; 
ҳозирги хитой тили ижтимоий-сиёсий терминларининг ҳосил бўлишида композиция усули ва қисқартмаларнинг фаоллиги далилланган; 
таснифланган 4 та мавзуий гуруҳ кесимида ИСТ лексик қатламининг бойишига таъсир кўрсатувчи экстралингвистик омиллар асосланган;
ХХР сиёсий йўналишидаги туб ижтимоий-сиёсий реформаларнинг хитой тили ижтимоий-сиёсий терминологиясининг шаклланиши ва ривожланишига таъсири, ва аксинча, ижтимоий-сиёсий терминларнинг ХХРнинг сиёсий йўналишидаги давлат ва маъмурий-бошкарувдаги ўрни асосланган; 
ХХРнинг ички сиёсати ва иқтисоди соҳаларидан глобал терминология соҳасига трансформация қилинган, ижтимоий-сиёсий терминология тизимидаги халқаро алоқаларга нисабатан мультипликатив таъсир ўтказувчи, ХХР раҳбарларининг замонавий сиёсий концепциялари доирасида вужудга келган 中国特色社会主义Zhōngguó tèsè shèhuì zhǔyì  Хитой спецификасига эга бўлган социализм - 中国的全球发展Zhōngguó de quánqiú fāzhǎn  Хитойнинг глобал тараққиёти - 中国梦Zhōngguó mèng хитойча орзуга йўл - 中华民族伟大复兴Zhōnghuá mínzú wěidà fùxīng Хитой миллатининг буюк қайта туғилиши -人类统一命运共同体rénlèi tǒngyī mìngyùn gòngtóngtǐ инсониятнинг умумий тақдир жамияти – бошқача айтганда, хитой усулидаги  глобализация каби бир қатор янги терминлар аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳозирги хитой тили ИСТ тадқиқоти юзасидан олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
ХХРдаги тил сиёсати ва ижтимоий-сиёсий терминология қатлами, хитой тилидаги термин ясалиши масалаларини ўрганиш натижалари ОТ-А1-018 «Ўзбек тили ва унинг таржимаси билан боғлиқ электрон ва банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратиш» мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 89-03-4307-сон маълумотномаси). Илмий хулосалар кўп тилли таржима луғатлар тузишнинг тамойиллари ва билингвизм масалаларини ёритишда хизмат қилган;
хитой тили ижтимоий-сиёсий терминологияси таснифи, лингвистик ва экстралингвистик омилларга оид материаллар ва таҳлиллар натижалари 2018-2019 йилларда ХХР миллатлари Шимоли-ғарбий университетининг “乌兹别克民族来源历史” “Ўзбек халқининг келиб чиқиши” монографияси таржимасига оид илмий-амалий лойиҳа доирасида қўлланилган (ХХР миллатлари Шимоли-ғарбий университетининг 2019 йил 4 декабрдаги маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижалари икки тилли таржима жараёнида амалий база вазифасини ўтаган;
ҳозирги хитой тили ИСТ шаклланиши ва тараққиётига экстралингвистик омилларнинг таъсири ҳақидаги назарий ва аналитик хулосалар ПЗ-201709134 “Инглиз тилини филология соҳасида ўрганишда замонавий ёндашув, баҳолаш сифатининг шакли ва тамойиллари” мавзусидаги тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 89-03-4307-сон маълумотномаси). Олинган натижалар тил ўрганишдаги термин ясовчи воситалар ривожи тамойилларининг аниқланишига  кўмак берган;
хитой тили ИСТ тараққиёти босқичлари таҳлили натижалари давлат намунасидаги малака сертификати бериш кўзда тутилган хитой тилини эгаллаш ва тест топшириқларини тайёрлаш, хусусан, хитой тили бўйича ёзма ва оғзаки малакаларни баҳолашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат тест марказининг 2019 йил 23 декабрдаги 126-сон маълумотномаси). Диссертация натижалари ҳозирги хитой тили ИСТ мавзуий гуруҳлари таснифи асосида тест саволларини амалий материаллар билан бойитишга хизмат қилган;
ҳозирги хитой тилидаги ИСТнинг мавзуий таснифига оид материаллар ва таҳлиллар натижалари давлат намунасидаги малака сертификати бериш кўзда тутилган хитой тилини эгаллаш ва тест топшириқларини ишлаб чиқиш, жумладан, хитой тили бўйича ёзма ва оғзаки HSK малакаларни баҳолашда қўлланилган (Россия Қозон Федерал университетнинг 2020 йил 22 январдаги 04-09/98-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари ҳозирги хитой тили ИСТ қатламининг бойишида интралингвистик ва экстралингвистик омилларнинг таъсири ва ролини аниқлашга хизмат қилган;
тадқиқотнинг айрим назарий ва амалий материаллари, хитой тилидаги ижтимоий-сиёсий терминларининг лексик-грамматик хусусиятлари, ясалиши масалалари «Филология ва тилларни ўқитиш (хитой тили)» таълим йўналиши бўйича таҳсил олаётган талабалар учун ҳозирланган «汉语»«Хитой тили» дарслигини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2013 йил 19-апрелдаги 128-сон буйруғи, 128-061 рақамли гувоҳнома). Натижада, хитой тилидаги ижтимоий-сиёсий терминларнинг семантик ва грамматик хусусиятлари, ҳосил бўлиш усулларига оид материаллар дарсликнинг ижтимоий-сиёсий мавзудаги матнларини тузишда қўлланилган, чунончи, мавзуга доир машқлар ва тестларни ишлаб чиқишда татбиқ этилган.