Sayt test rejimida ishlamoqda

Балтабаева Азиза Маннабовна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ўзбекистон рус тилидаги адабиётида қисса жанри ривожланиши» 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тиллари ва адабиёти. 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Fil459
Илмий раҳбар: Камилова Саодат Эргашевна, филология фанлари доктори, доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИКфаолияткўрсатаётганмуассасаноми, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Пардаева Зульфия Жураевна,филология фанлари доктори, профессор; Петривняя Елена Капитоновна, филология фанлари номзоди, профессор. 
Етакчиташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистоннинг русийзабон адабиётида қисса жанри ривожланишининг ўзига хос жиҳатларини илмий асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистоннинг русийзабон насрида рус мумтоз қиссачилигининг хотира-монолог ва монолог-мулоҳазаларни қўллаш белгиларининг ҳамда шарқ қиссасига хос асотирдан фойдаланиш, ҳикоя қилиш каби хусусиятларининг уйғунлашиши очиб берилган; 
«русийзабон адабиёт» тушунчаси адабийшунослик категорияси сифатида шакллантирилган ва бадиий материални таҳлил қилиш ҳамда адабиётшуносликда мавжуд қарашларни тизимлаштириш асосида ушбу тушунчани эстетик ҳодиса сифатида ажратиб кўрсатишга имкон берувчи шаклий ва мазмуний мезонлари аниқланган;
Ўзбекистоннинг русийзабон адабиётидаги қисса жанри ривожини тарихий-маданий жиҳатдан индивидуал-муаллифлик концепциялари асосида даврийлаштириш асосланган;
Ўзбекистон русийзабон қиссачилигининг эстетик (хиқоянинг шакл ва мазмун жиҳатдан яхлитлиги) ва жанрий (рус ва ўзбек адабиёти анъаналари синтези) ҳусусиятлари асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон русийзабон адабиётида повесть жанри ривожини таҳлил қилиш жараёнида ишлаб чиқилган хулосалар, методик ва амалий тавсиялар:
Ўзбекистон русийзабон адабиётида қисса жанри ривожининг ўзига хос жиҳатларини далилловчи илмий маълумотлардан «XVIII аср рус адабиёти тарихи» дасрлигини яратишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 14 июндаги 531-сон маълумотномаси).Натижада, мазкур дарсликнинг мазмунида рус қиссаларини тадқиқ этишга бўлган янгича ёндашувни ёритиш билан бирга унда миллий таълимнинг муҳим ғояси – юқори малакали ва рақобатбардош филолог-мутахассисларни тайёрлаш концептуал равишда ўз аксини топган;
рус мумтоз қиссачилигининг шахссиз баёндан ички рефлексияга ўтиш белгиларининг шарқ қиссасига хос асотирдан фойдаланиш, воқеа баёнининг мажозий умумлашган характерининг уйғунлашишига хос бадиий асарни таҳлил қилиш тизимидан  University Cooperation Framework for Knowledge Transfer in Central Asia and China университетининг Project № 598340-EPP-1-2018-1-ES-EPPKA2-CBHE-JP (UNICAC) амалий   лойиҳасида Марказий Осиё ва Хитойда билим бериш  учун ҳамкорликни ташкил этишдаги маданият билан боғлиқ масалаларни ёритишда ҳамда маданият ва таълим масалалари бўйича онлайн-курсларни ўтказишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг2020 йил 12 августдаги 89-03-2789-сон маълумотнома). Натижада, бадиий матнларни таҳлил қилишда таклиф этилган структур-семантик усулнинг русийзабон адабиётни ўрганишда таълим ва тарбия масалаларига инновацион ёндашув нуқтаи назаридан самарадорликка эга эканлиги исботланган;
тадқиқотнинг Сухбат Афлотуний қиссаларида қўлланилган асотирдан фойдаланиш, ҳикоявий баён усулининг таҳлили ва хулосалардан «Сухбат Афлатуни – лауреат «Русской премии»» мавзусида «ЗЎР ТВ» нинг «Дардоҳлик туйғуси», «Оқ шомлар» дастурларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг2020 йил 12 августдаги 9/20-сон маълумотнома), кўрсатувларда Ўзбекистоннинг ушбу замонавий русийзабон ёзувчисининг ижоди, хусусан, унинг «Глиняные буквы, плывущие яблоки» қиссаси комплекс таҳлил қилинди. Натижада, томошабинлар ўзбекистонлик ёзувчи Суҳбат Афлотуний ҳақида тўлиқ тасаввурга эга бўлишди, бу эса, ўз навбатида, томошабинларда маданий бағрикенглик тушунчасини шакллантиришга хизмат қилган;
тадқиқот натижалари Ўзбекистон Рус маданият марказида «Рус тили ва адабиётини ўқитишда янги технологиялар» илмий-амалий семинари доирасида  «Сухбат Афлотуний ижоди – Ўзбекистон русийзабон адабиёти ривожининг янги босқичи» мавзусидаги маърузани тайёрлашда материал вазифасини ўтаган  (Рус маданият марказининг 2020 йил 17 октябрдаги 2/66-сон маълумотнома). Натижада илмий ва маданий доирага «русийзабон адабиёт», «рус тили яратилган қисса», «рус тилидаги қисса жанрининг эволюцияси», «дарвешлик типологияси» каби тушунчалар киритилган

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish