Sayt test rejimida ishlamoqda

Қурбанова Нодира Наврузовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кавергал, геранил ва катацин препаратларининг молекуляр таъсир механизмларини ўрганиш», 03.00.01 – Биокимё, 14.00.17 – Фармакология ва клиник фармакология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/В498. 
Илмий раҳбарлари: Иноятова Феруза Ҳидоятовна, биология фанлари доктори, профессор; Хушбактова Зайнаб Абдурахмановна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдуллаева Муборак Мухсиновна, биология фанлари доктори, профессор; Аллаева Мунира Жўрақуловна, биология фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятига молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кавергал, геранил ва катацинларнинг гепатопротектор таъсир механизмларини жигарнинг ўткир гелиотринли шикастланиши моделида солиштирма баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор жигарни ўткир токсик шикастланишида янги ўсимлик препаратлари катацин ва геранилнинг гепатопротекторлик ҳусусиятлари аниқланган, уларни қўллаш цитолиз, холестаз, мезенхимал яллиғланиш ва жигар-ҳужайра етишмовчилиги кўрсаткичларини бартараф этишда самарадорлиги исботланган;
катацин ва геранил гепатопротекторлик ҳусусиятлари бўйича стандарт карсил дори воситасидан қолишмаслиги ва антигипоксант кавергалга нисбатан анча юқорилиги исботланган;
ўткир токсик гепатитни янги катацин ва геранил препаратлари билан экспериментал коррекциялаш этаминал наркози уйқу давомийлигини ишонарли қисқартириши ва уларни ёт моддалар биотрансформациясига ижобий таъсиридан далолат бериши, уларнинг бу хусусияти карсил дорисидан қолишмаслиги ва кавергалдан анча устунлиги  баҳоланган;
ўткир гелиотлинли гепатит моделида катацин ва геранил антиоксидант хусусиятга эга бўлиб, жигар гомогенатида малон диальдегид миқдорини камайтириши, каталаза ферментини фаоллаштириши ва бу хусусиятлари бўйича карсил ва кавергалдан юқорилиги исботланган;
ҳайвонларда чақирилган ўткир токсик гепатитда яллиғланишни келтириб чиқарувчи цитокинлар миқдори кескин ошиши кузатилиб, флавоноидли ва проантацианидинли янги дори воситалар улар миқдорини камайтиради, катацин ва геранилнинг бундай хусусияти солиштирма препаратларга нисбатан юқорилиги тасдиқланган;
ўткир токсик гелиотринли гепатитда иммун ва, айниқса апоптоз йўлларини фаоллашиви аниқланган, катацин ва геранилнинг гепатопротектив таъсирини гепатоцитлар апоптозини сусайиши билан боғлиқлиги исботланган;
илк бор янги дори воситаларни гепатопротекторлик хусусияти морфологик тасдиқланган, геранилнинг таъсири оқсил синтезини жадаллашиши, жигарнинг иммунорегулятор хусусиятини фаоллашуви ва сафро ажратиш йўлларини тикланиши билан боғлиқ бўлса, катацин ва карсилнинг таъсири гепатоцитлар структурасини тикланиши билан боғлиқлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Кавергал, геранил ва катацин дори воситаларининг молекуляр таъсир механизмларини ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида:
«Жигарнинг токсик зарарланишини маҳаллий дори воситалари билан даволаш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 13 мартдаги 8н-д/56-сон маълумотномаси). Натижада, турли этиологияли жигарнинг токсик заҳарланишида маҳаллий дори воситаларнинг самарадорлигини баҳолаш ва жигар касалликларни камайтириш имконини берган;
Кавергал, геранил ва катацин дори воситаларининг молекуляр таъсир механизмларини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги олий ўқув юртлариаро илмий тадқиқот лабораторияси, Тошкент Давлат стоматология институти қошидаги стоматология ва юз-жағ жарроҳлиги ҳамда Республика патологик анатомия бюроси фундаментал тадқиқотлар лабораториялари амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 8н-з/93-сон маълумотномаси). Натижада, жигарнинг токсик зарарланишини даволаш самарадорлигини ортиши, ўлим даражаси ва асоратлар ривожланишининг пасайиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish