Улжабоев Алижон Абдуллажоновичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Турлича шўрланган тупроқларнинг ғўза дефолиацияси самарадорлигига таъсирини ўрганиш (Фарғона водийси шароитида)”, 06.01.08 – «Ўсимликшунослик» (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Qx209.
Илмий раҳбар: Тешаев Фатулла Жўрақулович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05.30.12.2019.Qx/B.42.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Джамолхон Хўжахонович, биология фанлари доктори, профессор; Ахмедов Алмон Усманович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Фарғона водийсининг турлича шўрланган ўтлоқи соз тупроқлари шароитида етиштирилган ўрта толали Султон ғўза навида маҳаллий УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларини қўллашнинг мақбул меъёрлари ва уларнинг ғўзадаги самарадорлигини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Андижон вилоятида шўрланмаган, кучсиз ва ўртача шўрланган тупроқлари шароитида ўрта толали Султон ғўза навида УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларини қўллашнинг мақбул меъёрлари ҳамда уларнинг самарадорлиги ишлаб чиқилган;
турли даражада шўрланган тупроқ шароитида Султон ғўза нави чигитлари униб чиқиши аниқланган;
турли даражада шўрланган тупроқларнинг ғўза ниҳоллари ўсиб ривожланиши, барг сатҳининг ўзгариб бориши, барг пластинкасининг қалинлиги, ҳужайра шира концентрацияси, ҳосил шохи бўғин оралиқлари ҳамда кўсак бўғин оралиқлари, ҳосил тўплаши ва кўсакларнинг очилишига таъсири аниқланган;
турли даражада шўрланган тупроқларда Султон ғўза нави кўсаклари 45-50% очилган муддатда маҳаллий УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларини қўллашнинг мақбул меъёрлари аниқланиб, уларнинг ғўза барглари тўкилиши, кўсаклар очилиши, бир дона кўсакдаги пахта вазни, пахта ҳосилдорлиги ва биринчи терим салмоғига ҳамда толанинг технологик сифат кўрсаткичлари шунингдек, чигитнинг сифатига дефолиантларнинг таъсири аниқланган;
турли даражада шўрланган майдонларда етиштирилган Султон ғўза навида қўлланилган УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларининг иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Фарғона водийсининг турлича шўрланган ўтлоқи соз тупроқлари шароитида етиштирилган ўрта толали Султон ғўза навида маҳаллий УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларини қўллашнинг мақбул меъёрларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
турлича шўрланган майдонларда ғўзани сифатли дефолиация қилиш бўйича «Андижон вилоятининг турлича шўрланган ўтлоқи соз тупроқлари шароитида ўрта толали «Султон» ғўза навида сифатли дефолиация ўтказиш бўйича тавсиянома» тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 15 сентябрдаги 02/025-2927-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома Республикада пахта етиштирувчи фермер хўжаликларида қўлланма сифатида фойдаланилмоқда;
шўрланмаган майдонларда дефолиантларни қўллаш технологиясини Андижон вилоятининг Улуғнор ва Бўстон туманлари фермер хўжаликларида 109,7 гектарда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 15 сентябрдаги 02/025-2927-сон маълумотномаси). Натижада УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантлари 7,0 л/га меъёрда қўлланилганда кўсаклар 87,0-90,6% га очилган ҳамда 33,7 ц/га ёки назоратга нисбатан 2,3-2,6 ц/га қўшимча пахта ҳосили олиниб, рентабеллик даражаси 6,3-7,3 фоизга ошишига эришилган;
Андижон вилоятининг кучсиз шўрланган майдонларида УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларини 7,0 л/га меъёрларда қўллаш 116,0 гектарда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг  2020 йил 15 сентябрдаги 02/025-2927-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантини 7,0 л/га меъёрда қўлланилганда кўсаклар 89,1-91,5% га очилиб, ўртача ҳосил 30,5 ц/га ёки назоратга нисбатан 2,3-2,4 ц/га қўшимча пахта ҳосили олиниб, рентабеллик даражаси 7,0 фоизга ошишига эришилган;
Андижон вилоятининг ўртача шўрланган майдонларида УзДЕФ ва ФанДЕФ дефолиантларни 5,0-6,0 л/га меъёрларда қўллаш бўйича ишланмалар 82,0 гектарда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 15 сентябрдаги 02/025-2927-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ФанДЕФ ва УзДЕФ дефолиантларини 5,0-6,0 л/га меъёрларда қўлланилганда кўсаклар 89,2-92% га очилиб, гектаридан 27,4-27,9 ц/га ёки назоратга нисбатан 1,9-2,0 ц/га қўшимча пахта ҳосили олиниб, рентабеллик даражасини 8,3 фоизга ошишига эришилган.