Мавлянова Умида Ходжакбаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хитой тилида сонларнинг семантикаси: лингвомаданий таҳлил”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Fil1289.
Илмий раҳбар: Насирова Саодат Абдуллаевна, филология фанлари номзоди, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Ходжаев Аблат, тарих фанлари доктори; Нурматов Сирожиддин Султанмуратович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хитой тилидаги сонларнинг такомилида буддизм, конфуцийчилик, Дао таълимоти, миллий маданият ва дунёқарашнинг таъсири ҳамда сонларнинг лингвомаданий хусусиятларини ёритиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Хитой тилидаги қадимги ва замонавий манбалардан тўпланган далиллар асосида хитойча сон ва рамзлар мутаносиблиги масаласи, сонларнинг хитой дунёси лисоний манзарасида тутган ўрни ва аҳамияти асослаб берилган;
хитой тилидаги бирлик, ўнлик ва ундан юқори сонларнинг лингвомаданий маънолари аниқланган;
хитой тилидаги сонларнинг такомилида буддизм, конфуцийчилик, Дао таълимоти, миллий маданият ва дунёқарашнинг таъсири далилланган;
ҳозирги хитой тилида сонларнинг лингвомаданий хусусиятлари 597 та фразеологик бирликлар мисолида ижобий 386 та cон ва салбий 211 та сон асосида ифода этиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Хитой тилида сонларнинг лексик-грамматик ва лингвомаданий хусусиятларини ўрганиш юзасидан олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
қадимги Хитой нумерологияси ва символлар мутаносиблиги масаласи билан боғлиқ натижаларидан ОТ-Ф1-71 рақамли «Илк ва ўрта асрлар Марказий Осиё минтақасида этнолингвистик вазият» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 17 сентябрдаги 89-03-3363-сон маълумотномаси). Натижада илк ўрта асрларда Марказий Осиё бўйича қадимги хитой манбаларидаги маьлумотлар ва минтақа тилларига хитой тилининг таъсири масалалари ёритиб беришга хизмат қилган;
хитой тилидаги сон сўз туркуми, соннинг лексик-грамматик хусусиятлари, соннинг таснифи, ясалиши масалалари «Филология ва тилларни ўқитиш (хитой тили)» таълим йўналиши бўйича таҳсил олаётган талабалар учун ҳозирланган «Хитой тили» дарслигини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 24 августдаги 603-сон буйруғи, 603-257-рақамли гувоҳнома). Натижада, хитой тилидаги соннинг мустақил сўз туркуми сифатида ажратилиши, ясалиши, соннинг семантик ва грамматик турлари ҳамда лексик-грамматик хусусиятларига оид материаллар дарсликнинг тегишли қисмини ёзишда қўлланилган, хусусан, мавзуга доир машқлар ва тестлар ишлаб чиқишда асос бўлган;
ҳозирги хитой тилида сонни тўғри қўллаш ва таржима қилиш, ёзма ва оғзаки нутқда ифодалаш, соннинг фразеологик бирликларда қўлланилиш жиҳатлари Конфуций номидаги ўзбек-хитой институтида дарс жараёнига, хусусан, «Хитой тили» фани дарслари жараёнида қўлланилмоқда (Конфуций номидаги ўзбек-хитой институтининг 2020 йил 12 мартдаги 3-сон маълумотномаси). Жорий этилган материаллар ўқув жараёнида тингловчиларда сонларни оғзаки ва ёзма мулоқотда тўғри қўллаш ҳамда таржима қилиш кўникмасини ҳосил қилишда хизмат қилган;
ҳозирги хитой тилида сонлар, уларнинг семантик майдонлари, қўлланиши, таржима хусусиятлари, лингвомаданий қирралари Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг қатор кўрсатув ва эшиттиришларида, жумладан, «Маҳалла» радиоканалининг «Мунаввар соатлар» эшиттириши жараёнида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Маҳалла» радиоканали ДУК, 2020 йил 21 июлдаги 01-03-324-сон маълумотномаси). Натижада, хитой сонларини тўғри қўллаш, сон сўз туркумини тўғри талқин қилиш, хитой тилида сонлар иштирокидаги фразеологик бирикмаларни тўғри тушунтириш ҳақида савол-жавоблар радиоэшиттириш мазмунини бойитишга ва тингловчиларни хитой тилидаги сонни тушуниш борасидаги билимларини чуқурлаштиришга хизмат қилган.