Муқимова Зоҳида Расуловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўткир Ҳошимов асарлари тилининг лингвопоэтик ва лингвомаданий хусусиятлари», 10.00.01 – Ўзбек тили (Ҳозирги ўзбек адабий тили) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Fil450.
Илмий раҳбар: Худойберганова Дурдона Сидиковна,  филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.02/30.12.2019.Fil.46.03.
Расмий оппонентлар: Юлдашев Маъруфжон Муҳаммаджонович, филология фанлари доктори, доцент; Сапарниязова Муяссар филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўткир Ҳошимов асарларидаги поэтик актуаллашган лексик бирликлар, тасвирий воситаларни аниқлаш ва адиб асарларида қўлланган лингвомаданий бирликларни тадқиқ этиш орқали ёзувчининг тилдан фойдаланиш маҳоратини ва бу орқали унинг ўзбек адабий тили ривожига қўшган ҳиссасини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Ўткир Ҳошимов асарларини лингвопоэтик ва лингвомаданий усуллар ҳамкорлигидаги интегратив ёндашувда тадқиқ этиш моҳиятан ёзувчининг ўзига хос услубини ёритиб беришда муҳим восита бўла олиши асосланган;
бадиий матннинг лингвомаданий таҳлили янги илмий йўналиш эканлиги, бадиий асарга мазкур нуқтаи назардан ёндашиш усули моҳиятан долзарб илмий-лингвистик талқин эканлиги тилшуносликдаги етакчи назарий қарашларга асосланган ҳолда далилланган;
адиб асарларида ўзбек халқининг образли тафаккури, дунёқараши, турмуш тарзи, қадриятлари, феъл-атвори, эътиқод ва анъаналари акс этган лигвомаданий бирликлар халқнинг миллий-маданий тасаввурлари, образли тафаккури инъикоси сифатида оламнинг ўзига хос ўзбекча лисоний манзарасини юзага келтирганлиги лингвомаданий нуқтаи назардан очиб берилган;
адиб асарларида муайян лингвопоэтик вазифада қўлланган лексик бирликлар:  зид маъноли, маънодош, шаклдош сўзлар ёзувчи асарларининг бадиий-эстетик қимматини таъминловчи лисоний бирликлар сифатида воқелангани луғавий бирликлар бадиий матнда муҳим лингвомаданий бирликлар  бўла олиши ҳақидаги қарашларга кўра далилланган; 
Ўткир Ҳошимов асарларидаги микроматнларга хос бўлган услубий конвергенция ва такрорлар ёзувчи индивидуал услубининг энг муҳим қирраларини кўрсатувчи восита эканлиги унинг услубини бошқа адиблар услубига қиёслаб ўрганиш асносида аниқланган;
лингвомаданий бирлик ҳисобланувчи матн-ўхшатишлар матн яратувчининг тафаккурига хос образлилик ва миллийликнинг лисоний ифодаси сифатида инъикос этиши Ўткир Ҳошимов асарларидаги бирликларни лингвомаданий аспектда  таҳлил этиш воситасида далилланган;
Ўткир Ҳошимов асарларида қўлланган ономастик бирликлардан маънони кучайтириш, персонаж хусусиятларини бўрттириш, интертекстуал матн яратиш каби лингвопоэтик мақсадларда фойдаланилгани кўрсатилган;
прецедент номларнинг ономастик метафора ёки метонимия сифатида воқеланиши ўзбек халқи сажияси, унинг воқеликка бўлган аксиологик муносабати, миллий дунёқарашини акс эттиришга хизмат қилиб, муҳим лингвомаданий бирлик сифатида намоён бўлганлиги адиб асарларидаги лингвомаданий бирликларнинг миллий-маданий семаларига асосланган ҳолда  аниқланган;
лингвомаданий бирликларнинг унумли ва ўринли қўлланиши Ўткир Ҳошимов асарлари тилини халқона ва ширали қилган омиллардан бири бўлганлиги лингвомаданий ёндашув асосида ёритилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўткир Ҳошимов асарлари тилини лингвопоэтик ва лингвомаданий тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тадқиқот ишида қўлланилган услубий конвергенция, ономастик метонимия, идиостиль, антропоморф метафора, зооморф метафора, константа,  миллий-маданий сўзлар, миллий-маданий коннотация каби терминлар ўзбек тилшунослигининг замонавий тадқиқ йўналишига хос тараққиётни кўрсатувчи омиллардан бири эканлиги  ҳақидаги хулосалардан   ФА-Ф1-Г041 рақамли «Ўзбек тили лексикаси ва терминологиясининг мустақиллик даври тараққиётини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2020 йил 23 сентябрдаги 3/1255-1973-сон маълумотномаси). Натижада ушбу терминлар мустақиллик даври ўзбек терминологияси тараққиётини кўрсатувчи омил сифатида қайд этилган ва бу хусусидаги назарий фикрларнинг иллюстратив мисоллар билан далилланиш даражаси ортган;
Ўткир Ҳошимов қаламига мансуб асарлардаги ономастик бирликларнинг ономастик метафора, ономастик метонимия вазифасида келиб, асар бадииятини таъминловчи поэтоним даражасида қўлланганлиги тўғрисидаги хулосалардан ФА-ИЗ-Г009 рақамли «Ономастик бирликларнинг лингвопоэтик тадқиқи" китобини нашрга тайёрлаш ва чоп этиш» мавзусидаги инновацион лойиҳани  амалга оширишда  фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2020 йил 23 сентябрдаги 3/1255-1973-сон маълумотномаси)  Натижада лойиҳа бўйича тайёрланган «Ўзбек тили поэтонимларининг изоҳли луғати» (Тошкент, 2016) китобининг луғат мақолалари Ўткир Ҳошимов асарларида қўлланган ономастик бирликларнинг лексикографик тавсифи  билан бойиган;
лингвопоэтик юкка эга бўлган савоб-гуноҳ, бой-камбағал, донолик-нодонлик, шифо-дард, донишмандлар-телбалар, барҳам топди-авж олди, ҳурликка чиқди-қурбон бўлди, баҳраманд бўлди - ёстиғи қуриди каби зид маъноли бирликларнинг; ёқтириб қолмоқ,, кўнгил бермоқ, мойил бўлмоқ, хуштор бўлмоқ, ошуфта бўлмоқ, мафтун бўлмоқ, маҳбуб бўлмоқ, ошиқ бўлмоқ,  яхши кўрмоқ, ишқи тушмоқ, ишқи фоний, ишқи боқий, севги, муҳаббат, меҳр каби маънодош сўзларнинг; қозонқурар, базм, чаллари, сочқи, «тўққиз-тўққиз», келинсалом, маълум оши, тўй келди каби этнографизмларнинг,  карнай-сурнай, атлас кўйлак, чуст дўппи, шойи рўмол, палак, тавонхона, мохора, қовурма чучвара, ҳолва, чимилдиқ, ёр-ёр, кўрмана каби миллий реалияларнинг маънолари изоҳидан Туркиядаги Artvin Çoruh университетида  бажарилган 2013.S23.02.15 рақамли «Pirimkul Kadirov’un Romanları Üzerine Bir İnceleme» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган. (Артвин Чоруҳ университетининг (Туркия) 2020 йил 8 августдаги  Е.3095-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа  ўзбек тилининг бой имкониятлари, ўзига хос хусусиятини кўрсатувчи  илмий далиллар билан бойиган; 
Ўткир Ҳошимов асарларида қўлланган мақолларнинг лингвопоэтик ҳамда миллий-маданий хусусиятлари, улардан ўринли фойдаланиш хусусидаги хулосалардан «Ўзбекистон тарихи» телеканалининг эфирга узатилган «Қатрада қуёш акси» кўрсатуви сценарийсида фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг 2020 йил 8 сентябрдаги 02-14-826-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатув учун тайёрланган материалнинг мазмуни мукаммаллашган.