Киличева Меҳринисо Ражабовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглиз ва ўзбек адабиётида психологик ҳолатлар талқинида адабий таъсир муаммоси (ёлғизлик мотиви мисолида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Fil589.
Илмий раҳбар: Ўраева Дармон Саидахмедовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети. PhD.03/30.12.2019.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Қаршибаева Улжан Давировна, филология фанлари доктори; Ахмедов Ойбек Сапарбоевич, филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек адабиётида ёлғизлик мотивининг бадиий-руҳий талқин хусусиятларини ҳамда бунда адабий таъсирнинг ўрнини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек шеъриятида, ҳикоя, қисса, роман каби наср намуналарида метафора, антитеза,  рамз, пейзаж,  конфликт, қиёслаш сингари бадиий тасвир воситалари инсон ёлғизлик ҳолатининг ижтимоий-психологик факторлари поэтик мотивлаштирилишига алоқадор бадиий хусусиятларни воқелантиришда бирламчи функция бажариши аниқланган;
ёлғизлик мотивининг анъанавийлиги, тизимлилик принципи, маъновий индукция ҳосил қилиши, асар сюжет мазмунини шакллантириши, актуаллашуви натижасида сарлавҳада акс этиш асослари, бунда ижодкорнинг ёлғиз одам образини яратиш, пейзаж, ранг символикаси, монолог каби поэтик воситалардан фойдаланиш жараёнида руҳий таҳлил, когнитив-дискурсив, ассоциатив мотивлаштириш, ёлғизлик мотивининг тараққиёт  тамойилларини  белгилаш маҳорати асосланган;
инглиз ва ўзбек адабий контекстида  ёлғизликнинг танҳолик, қўрқув, бегоналашув, динга қаттиқ берилиш, жамиятни қабул қила олмаслик, келажакка ишончсизлик кўринишларининг маданий, ижтимоий, антропологик каби рамзий-фалсафий ва ижобийлик/салбийлик интеграллашувида намоён бўладиган концептуал моҳияти исботланган;
инглиз ва ўзбек ижодкорлари асарларида миллат менталитети, диний-эътиқодий, маросимий тушунчалар, руҳий таҳлил, ижтимоий мавқе, адабий таъсир ёлғизлик мотивининг муаллиф ижоди индивидуаллигини белгилаш, сюжетнинг ўзагини таъминлаш каби бадиий-эстетик ва композицион вазифаларни ўташининг бирламчи омиллари эканлиги далилланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Жаҳон адиблари ижодида ёлғизлик мотивининг ўрни, поэтик хусусиятлари ва вазифаларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
инглиззабон ва ўзбек ижодкорлари асарларида ёлғизликнинг космик, маданий, ижтимоий, шахсий турлари, ёлғизлик ҳолатининг кечиш вақти ва вазиятига қараб сурункали, вақтинча, вазиятли бўлиши, мақсадига кўра кўнгилли ва мажбурий кўринишларининг таснифланиши, поэтик мотивлаштирилишининг ижтимоий-руҳий омиллари билан боғлиқ хулосалардан Ф-1-06 «Истиқлол даври ўзбек адабиётида Шарқу Ғарб адабий анъаналари синтези» мавзусида бажарилган фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 1 июлдаги 89-03-2371-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек адабиёти билан жаҳон адабиётидаги баъзи мотивларнинг табиати, вазифаси жиҳатидан ўзаро муштараклик касб этиши, дунё халқлари адабиёти анъаналарининг ўзбек адабиётида ҳам мавжудлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек адабиётида ёлғизлик мотивининг қаҳрамонлар руҳий ҳолатига ижобий ва салбий таъсири, икки миллат ижодкорларининг ёлғизлик мотивини қўллаш тажрибасида кексалик, хиёнат, ижодга берилиш, телбалик, оила аъзолари билан муносабатларнинг узилиши, ўлим, одам зотини ёқтирмаслик, нафрат каби муштарак ёлғизлик факторларининг асосланишига доир хулосалардан Лал Бахадур Шастри номидаги ҳинд маданият марказида «Жаҳон адабиётида ёлғизлик мотиви: унинг турлари ва омиллари» мавзуида қилинган маърузада фойдаланилган (Лал Бахадур Шастри номидаги ҳинд маданият марказининг 2020 йил 2 мартдаги маълумотномаси). Бу эса марказ мутахассисларининг инглиз ва ўзбек тилларида яратилган асарлар бадиий хусусиятлари ҳақидаги билимлар базасини янада кенгайтиришга асос бўлиб хизмат қилган;
бадиий-психологик асарларда ёлғизлик билан боғлиқ руҳий вазият ва ҳолатларнинг ғоявий-эстетик ҳамда композицион жиҳатдан аҳамият касб этиши, асар сюжети воқеаларини ўз атрофига бирлаштириши, турли миллатлар адабиётида бундай асарлар ёлғизликнинг миллий, диний-эътиқодий, маросимий тушунчалар асосида ифода этилишининг бадиий хусусиятлари билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг «Ассалом, Бухоро», «Саккизинчи мўъжиза» каби туркум кўрсатувлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телерадиокампаниясининг 2020 йил 17 мартдаги 1/416-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабинларнинг китобхонликка қизиқишини оширишга, уларнинг ҳозирги кунда инсоният ҳаётида глобал муаммога айланиб бораётган ёлғизлик ҳолатининг жаҳон ва ўзбек адабиётидаги бадиий талқинига хос хусусиятлар ҳақидаги илмий тасаввур-тушунчаларини бойитишга эришилган;
ёлғизлик ҳолатини бадиий ёритишда руҳий таҳлилнинг ўрни ва аҳамияти, ўзбек ижодкорлари томонидан замонавий руҳий таҳлил асосларининг ўзлаштирилиши, адабий таъсирнинг ўрни ва роли билан боғлиқ илмий хулоса ва натижалар Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилоят ҳудудий бўлинмаси мутахассисларининг касбий фаолиятига татбиқ этилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2020 йил 17 августдаги 01-03-15/706-сон маълумотномаси). Натижада бўлинма мутахассисларининг замонавий адабий оқимлар ва танқидчилик ҳақидаги назарий билимларини  бир тизимга солишлари, бадиий тараққиёт тамойиллари ва мазкур жанрдаги асарлар моҳиятини теран англашлари учун имконият яратилган.