Алланиязова Мапруза Қдырбоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ўсимликларнинг чидамлилигини оширувчи индукторларни кимёвий ва биологик хусусиятлари», 02.00.10 – Биоорганик кимё (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.DSc/B124.
Илмий маслаҳатчи: Қўшиев Ҳабибжон Ҳожибобоевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, 
DSc.03/05.06.2020.В.91.03.
Расмий оппонентлар: Цeoмaшкo Нaтaлья Eвгeньeвнa, биология фанлари доктори, катта илмий ходим; Aбдуллaeвa Мубoрaк Мaхcумoвнa, биология фанлари доктори, профессор; Aбдуллaжaнoвa Нoдирa Гуломжановна, кимё фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўсимликларни 2,4-Д гербицид ва буғдойнинг занг замбуруғи, септариозга чидамлилиги ҳамда дони маҳсулдорлигини ошириш хусусиятига эга бўлган индукторларни яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор синтез қилинган халконэпоксидлар ва уларнинг ҳосилаларини ғўза ҳамда буғдойнинг 2,4-Д гербицид ва фитопатогенларга нисбатан чидамлилигини ошириш хусусиятлари аниқланган;
глицирризин кислотасининг фитогормонлар билан супрамолекуляр (Glinbut, Glinnats), микроэлементлар билан (CuproGK) комплексларини буғдойга комплекс таъсири асосида занг замбуруғига қарши синергетик самарадорликлари исботланган;
CuproGK ва халконэпоксидларнинг ўсимликларда элиситорлик, 2,4-Д гуруҳ гербицидларига нисбатан антидотлик фаоллиги ҳамда буғдой ниҳолларининг септориозга нисбатан чидамлилик даражасини оширишии аниқланган; 
глицирризин кислотасининг фитогормонлар билан супрамолекуляр, микроэлементлар билан CuproTechGK, CuproGK комплекслари ҳамда Xaлкoнэпoкcид ҳосилалари таъсирида ўсимликларда AБК ва ИУК эндоген фитогормонлар миқдорининг ортиши аниқланган; 
хaлкoнэпoкcидларни кузги буғдойнинг биоген ва абиоген стресс омилларга чидамлилигини ошириши дала шароитида исботланган ва ишлаб чиқаришда қўллаш усуллари ишлаб чиқилган; 
CuproGK, хaлкoнэпoкcидлар оқсил миқдори ва буғдой ниҳолларининг септориозга чидамлилигини оширувчи лигнин ҳосил қилувчи фенолкарбон кислоталарнинг миқдорий кўрсаткичини ошириши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
ГК комплекслар, халконэпоксидлар ва уларнинг биологик фаолликлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
CuproGK ва халконэпоксид препаратлари Қорақалпоғистон Республикасининг Деҳқончилик илмий-тадқиқот институтининг ғалла майдонида буғдойни замбуруғли касалликлардан ҳимоя қилишда жорий қилинган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 27 октябрдаги 01/07-2307-сон маълумотномаси). Натижада, буғдойнинг замбуруғли касалликларга нисбатан чидамллиги ортиши билан бирга ҳосилдорлигини гектарига 7,5–8,0 ва 6,5–7,5 центрга ошириш имконини берган; 
глицирризин кислотасининг индолил мой кислотаси асосида яратилган Glinbut, мис микроэлементи асосида яратилган CuproGK препаратлари С-А-2018-004 рақамли “Анор (Punica granatum L.)нинг биотехнологик коллекциясини яратиш ва патогенсиз кўчатларини олиш технологиясини йўлга қўйиш” мавзусидаги лойиҳада анорни in vitro шароитида микроклонлаштиришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 26 октябрдаги 89-03-4203-сон маълумотномаси). Натижада, CuproGK препаратлари таъсирида in vitro шароитида анорнинг патогенсиз кўчатларини олиш, Glinbut таъсирида эса анорнинг каллус тўқимасида вегетатив таналарни ривожлантириш имконини берган; 
ширинмия илдизидан глицирризин кислотасини ажаратиш технологияси А-М3-2019-41 рақамли “Шўрланган тупроқларда илдиз тизимининг маҳсулдорлиги ва ҳосилдорлигини ошириш учун ширинмия ўстириш технологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги лойиҳада ширинмия илдиз тизимини қайта ишлаш асосида техник глицирризин кислота олиш ҳамда глицирризин кислота ажратиб олиш ва илдизида глицрризин кислота миқдорини баҳолашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 2 ноябрдаги 89-03-4342-сон маълумотномаси). Натижада, глицирризин кислота миқдорини аниқлаш ва мониторинг тизимини йўлга қўйиш имконияти яратилган.