Sariev Sharafjon Urozbaevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. 
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali nutq o‘stirish metodikasini takomillashtirish (1-2-sinf materiallari misolida), 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (ona tili) (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.3.PhD/Ped1121.
Ilmiy rahbar: Matchanov Sapa, pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Rasmiy opponentlar: Niyozmetova Roza Xasanovna, pedagogika fanlari doktori, professor; Hamroev Alijon Ro‘ziqulovich, pedagogika fanlari doktori (DSc). 
Yetakchi tashkilot: Jizzax davlat pedagogika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali nutq o‘stirish metodikasini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida nutq o‘stirish metodikasi til, nutq va tafakkur bog‘liqligining motivatsiyaviy, kognitiv hamda faoliyatli mezonlarini badiiy matnni tahlil etish refleksiv mashqlari va kommunikativ jarayonni faollashtirish jarayonlariga optimallashtirish asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining matn ustida ishlash orqali nutqini  o‘stirish jarayoni modeli badiiy-estetik tafakkurni va ma’naviy-axloqiy dunyoqarashni rivojlantirishning ta’limiy-didaktik imkoniyatlari diagnostik loyihalash asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash bosqichlari o‘qitishning ustuvor tamoyillarini evristik hamda produktiv faoliyatli ta’lim texnologiyalariga o‘zaro uyg‘unligini ta’minlash asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali o‘quvchilar nutqini o‘stirishning pedagogik imkoniyatlari o‘quvchilarning psixologik-irodaviy va axloqiy jihatlarini didaktik loyihalashtirish asosida kengaytirilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali nutq o‘stirish metodikasini takomillashtirish bo‘yicha ilmiy natijalar asosida: 
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali o‘quvchilar nutqini o‘stirish hamda tafakkurini rivojlantirishga oid taklif va tavsiyalardan umumiy o‘rta ta’lim Davlat ta’lim standartlari mazmunini ishlab chiqish va O‘qish fani o‘quv dasturlari mazmunini takomillashtirishda foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019 yil 2 noyabrdagi 89-03-4238-son hamda Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2020 yil 20 yanvardagi 01/11-01/8-41-son ma’lumotnomalari). Natijada, boshlang‘ich sinflarning Davlat ta’lim standartlari va “O‘qish” o‘quv fani dasturi mazmuni takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali o‘quvchilar nutqini o‘stirishda test topshiriqlaridan foydalanish imkoniyatlarini to‘laqonli tadqiq qilish orqali 4-sinf bitiruvchisining PIRLS tadqiqot metodlari asosida xalqaro baholash dasturida yuqori natijalar ko‘rsatishiga erishishga tayyorgarlik ishlari ta’lim jarayoniga tatbiq etilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019 yil 2 noyabrdagi  89-03-4238-son ma’lumotnomasi). Natijada, boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlash orqali o‘quvchilarning nutqini o‘stirishda samaradorlikka erishilgan;  
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida matn ustida ishlashning evristik hamda produktiv faoliyatli ta’lim texnologiyalari asosida  5141600 – “Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan “O‘qish kitobi” ishlab chiqilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2008 yil 28 fevraldagi buyrug‘iga asosan berilgan 1435-sonli o‘quv adabiyoti guvohnomasi) Natijada, ta’lim jarayoni o‘quv-metodik jihatdan ta’minlangan; 
boshlang‘ich  sinf  o‘qish  darslarida  matn ustida ishlash orqali nutq o‘stirish yuzasidan olib borilgan tadqiqot materiallaridan A1-QX-1-95207 raqamli “Zamonaviy darsliklarda konsentrizm tamoyili asosida taqdim etiladigan o‘quv materiallarini tanlash va loyihalash” (2012-2014 yy.) hamda “Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida modulli o‘qitish jarayonini texnologik ta’minlash mexanizmlari” (2015-2017 yy.) amaliy loyihalarini bajarish doirasida foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 11 sentyabrdagi 89-03-3247-son ma’lumotnomasi). Natijada, zamonaviy darsliklarda o‘quv materiallarini tanlash va loyihalash hamda ta’lim jarayonini texnologik ta’minlash mexanizmlari takomillashtirilgan.