Саидахмедов Актам Абдисамиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Техноген чиқиндилардан металларни ажратиб олиш технологиясини ишлаб чиқиш», 04.00.14 – Фойдали қазилмаларни бойитиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Т1797. 
Илмий раҳбар: Ҳасанов Абдурашид Салиевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик институти, DSc.17/30.12.2019.T.06.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Махмуджан Махамаджанович, техника фанлари доктори, профессор; Валиев Хусан Раззакович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: «Минерал ресурслар институти» ДМ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: саноат техноген чиқиндиларидан, хусусан, конвертер чангидан қўрғошин, мис ва рухни ҳамда акрил кислотаси нитрилини ишлаб чиқариш чиқиндиларидан мисни ажратиб олиш технологияларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
конвертер чангидан металлик қўрғошинни (таркибида қўрғошиннинг миқдори 99,0% дан ортиқ), цемент миси ва рух сульфати эритмасини олиш технологияси, шунингдек, акрил кислотаси нитрилини ишлаб чиқариш чиқиндиларидан мисни цемент миси шаклида ажратиб олиш технологияси ишлаб чиқилган;
қуйилтиргич-тиндиргични қўллаш ва эритманинг майин дисперсли қисмини декантация қилиш орқали танлаб эритиш эритмасини фильтрлаш жараёнининг фильтрланиш тезлигини 2,7 баробар оширишни таъминловчи оптимал кинетик параметрлари аниқланган;
нордон эритмаларда мис ва рух сульфатларидан темир гидрооксидини NaOH қўллаган ҳолда pH муҳитининг ўзгариши ҳисобига чўктириш усули билан ажратилиши аниқланган;
майин конвертер чангини сульфат кислотали танлаб эритиш қолдиқларидан ош тузили танлаб эритиш билан қўрғошиннинг 82,0% ажралишини таъминловчи қўрғошинни ажратиб олиш технологиясининг кинетик параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Техноген чиқиндилардан металларни ажратиб олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
майин конвертер чангини кислотали танлаб эритиш билан қайта ишлаш технологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг мис эритиш заводида амалиётга жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2020 йил 20 августдаги 63-294-сон маълумотномаси). Натижада, майин чанг таркибидаги миснинг 98,0% дан ва рухнинг 93,0% дан ортиғи цемент миси ва рух сульфати шаклида ажратиб олиниб, кейинчалик фойдаланиш имконини берган;
майин конвертер чангини сульфат кислотали танлаб эритиш жараёни чиқиндисидан қўрғошинни ош тузили танлаб эритиш орқали металл ҳолатда (таркибида қўрғошиннинг миқдори 99,0% дан ортиқ) ажратиб олиш технологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг мис эритиш заводида амалиётга жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2020 йил 20 августдаги 63-294-сон маълумотномаси). Натижада, минерал хомашёдан комплекс фойдаланишни таъминлаган ҳолда техноген чиқиндиларни саноатга жалб қилинган, чиқиндилар тўпланган жойда экологик вазият яхшиланган ва майин чангдан қўрғошинни ажратиб олиш даражасини 82,0% га етказиш имконини берган.