Saidaxmedov Aktam Abdisamievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Texnogen chiqindilardan metallarni ajratib olish texnologiyasini ishlab chiqish», 04.00.14 – Foydali qazilmalarni boyitish (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.3.PhD/T1797. 
Ilmiy rahbar: Hasanov Abdurashid Salievich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Navoiy davlat konchilik instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Navoiy davlat konchilik instituti, DSc.17/30.12.2019.T.06.01.
Rasmiy opponentlar: Yakubov Maxmudjan Maxamadjanovich, texnika fanlari doktori, professor; Valiev Xusan Razzakovich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: «Mineral resurslar instituti» DM.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: sanoat texnogen chiqindilaridan, xususan, konverter changidan qo‘rg‘oshin, mis va ruxni hamda akril kislotasi nitrilini ishlab chiqarish chiqindilaridan misni ajratib olish texnologiyalarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
konverter changidan metallik qo‘rg‘oshinni (tarkibida qo‘rg‘oshinning miqdori 99,0% dan ortiq), sement misi va rux sul`fati eritmasini olish texnologiyasi, shuningdek, akril kislotasi nitrilini ishlab chiqarish chiqindilaridan misni sement misi shaklida ajratib olish texnologiyasi ishlab chiqilgan;
quyiltirgich-tindirgichni qo‘llash va eritmaning mayin dispersli qismini dekantatsiya qilish orqali tanlab eritish eritmasini fil`trlash jarayonining fil`trlanish tezligini 2,7 barobar oshirishni ta’minlovchi optimal kinetik parametrlari aniqlangan;
nordon eritmalarda mis va rux sul`fatlaridan temir gidrooksidini NaOH qo‘llagan holda pH muhitining o‘zgarishi hisobiga cho‘ktirish usuli bilan ajratilishi aniqlangan;
mayin konverter changini sul`fat kislotali tanlab eritish qoldiqlaridan osh tuzili tanlab eritish bilan qo‘rg‘oshinning 82,0% ajralishini ta’minlovchi qo‘rg‘oshinni ajratib olish texnologiyasining kinetik parametrlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Texnogen chiqindilardan metallarni ajratib olish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
mayin konverter changini kislotali tanlab eritish bilan qayta ishlash texnologiyasi «Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJning mis eritish zavodida amaliyotga joriy qilingan («Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJning 2020 yil 20 avgustdagi 63-294-son ma’lumotnomasi). Natijada, mayin chang tarkibidagi misning 98,0% dan va ruxning 93,0% dan ortig‘i sement misi va rux sul`fati shaklida ajratib olinib, keyinchalik foydalanish imkonini bergan;
mayin konverter changini sul`fat kislotali tanlab eritish jarayoni chiqindisidan qo‘rg‘oshinni osh tuzili tanlab eritish orqali metall holatda (tarkibida qo‘rg‘oshinning miqdori 99,0% dan ortiq) ajratib olish texnologiyasi «Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJning mis eritish zavodida amaliyotga joriy qilingan («Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJning 2020 yil 20 avgustdagi 63-294-son ma’lumotnomasi). Natijada, mineral xomashyodan kompleks foydalanishni ta’minlagan holda texnogen chiqindilarni sanoatga jalb qilingan, chiqindilar to‘plangan joyda ekologik vaziyat yaxshilangan va mayin changdan qo‘rg‘oshinni ajratib olish darajasini 82,0% ga etkazish imkonini bergan.