Xudoyberdiev Axror Qosimalievichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Huquq ijodkorligini sotsiologik va ekspert-tahliliy ta’minlashni takomillashtirish», 12.00.01 – Davlat va huquq nazariyasi va tarixi. Huquqiy ta’limotlar tarixi (yuridik fanlar).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.2.Dsc/Yu65.
Ilmiy rahbar: Muxamedov O‘tkirbek Hazratqulovich, yuridik fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat yuridik universiteti, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.02
Rasmiy opponentlar: Mirakulov Miravzal Mirodilovich, yuridik fanlar doktori, professor; Tul`teev Ilyas Tovasovich, yuridik fanlar doktori, dotsent; Berdiyarov Shuxrat Namazbaevich, yuridik fanlar doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi Akademiyasi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi huquq ijodkorligi jarayonini sotsiologik va ekspert-tahliliy ta’minlash masalalarini huquqshunoslik nuqtai nazaridan tahlil qilish asosida tegishli taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
huquq ijodkorligi jarayonida jamoatchilik ekspertizasining tutgan o‘rni ahamiyati, jamoatchilik ekspertizasi tushunchasining yuridik ta’rifi «Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan asoslantirilgan;
huquq ijodkorligida, ayniqsa, qonunlar loyihalarini ishlab chiqish jarayonida jamoatchilik fikrini o‘rganish hamda inobatga olishning muhimligi, mazmuni, amaliy ahamiyati «Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida»gi Qonun bilan asoslantirilgan;
huquq ijodkorligi jarayonida fuqarolik jamiyati institutlari va ilmiy-tadqiqot muassasalari vakillari ishtirokining ta’sirchan mexanizmini yaratish zarurati «Qonunlar loyihalarini tayyorlash va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga kiritish tartibi to‘g‘risida»gi Qonuni bilan asoslab berilgan;
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish dasturlari va normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishda nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini jalb etishning samarali mexanizmlarini shakllantirish, davlat organlari huzuridagi ishchi guruhlar, komissiyalar va jamoatchilik-maslahat organlari tomonidan amalga oshirilishi lozimligi «Ijtimoiy sheriklik to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan asoslantirilgan;
qonunchilik jarayonini takomillashtirish va normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqishda ijtimoiy fikrni o‘rganish hamda qonunchilik sotsiologiyasining shakllanishi, taraqqiyoti, huquq ijodkorligida ijtimoiy fikrning ifodalanishi, qonun ijodkorligi jarayonini sotsiologik va ekspert-analitik ta’minlash masalalari Parlament faoliyatini o‘rganishning metodologiyasi sifatida namoyon bo‘lishiga xizmat qilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Huquq ijodkorligini sotsiologik va ekspert-tahliliy ta’minlashni takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
huquq ijodkorligi faoliyatini sotsiologik va ekspert-analitik ta’minlashning tashkiliy-huquqiy asoslarini takomillashtirish bilan bog‘liq takliflar O‘zbekiston Respublikasining «Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida»gi Qonuniga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritishda inobatga olingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Mudofaa va xavfsizlik masalalari qo‘mitasining 2019 yil 7 martdagi №06/2-05/378 vx–son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalardan foydalanish jamiyatda qonun hujjatlarini tayyorlashda jamoatchilik ekspertizasini o‘tkazishning huquqiy asoslarini takomillashtirishga xizmat qilgan;
qonun ijodkorligi faoliyatida jamoatchilik fikrining o‘rganilishi va inobatga olinishi bilan bog‘liq takliflar O‘zbekiston Respublikasining «Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida»gi Qonunining 13-moddasini shakllantirishda inobatga olingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Mudofaa va xavfsizlik masalalari qo‘mitasining 2019 yil 7 martdagi №06/2-05/378 vx–son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalardan foydalanish jamiyatda qonun hujjatlari loyihalarini tayyorlashda jamoatchilik fikrini o‘rganish va inobatga olinishining huquqiy asoslarini takomillashtirishga xizmat qilgan;
qonun loyihalari ishlab chiqilishida fuqarolik jamiyati institutlarining va ilmiy-tadqiqot muassasalarining vakillari ishtirokida jamoatchilik fikrini o‘rganishni tashkil etish O‘zbekiston Respublikasining “Qonunlar loyihalarini tayyorlash va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga kiritish tartibi to‘g‘risida”gi Qonunining “Qonun loyihasini tayyorlashda jamoatchilik fikrini o‘rganish” deb nomlangan 16-moddasini shakllantirishda inobatga olingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Qonunchilik va sud-huquq masalalari qo‘mitasining 2019 yil 6 fevraldagi №06/1-05/378 vx-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalardan foydalanish qonun ijodkorlik faoliyatini sotsiologik va ekspert-tahliliy ta’minlashni shakllantirish va aholining qonun loyihalari bo‘yicha bildirgan taklif va mulohazalarini takomillashtirish bo‘yicha huquqiy asoslarni mustahkamlashga xizmat qilgan.
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish dasturlari va normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirilishida nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini jalb etilishi bilan bog‘liq takliflar O‘zbekiston Respublikasining “Ijtimoiy sheriklik to‘g‘risida”gi Qonuni 7-moddasini shakllantirishda inobatga olingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Qonunchilik va sud-huquq masalalari qo‘mitasining 2019 yil 6 fevraldagi №06/1-05/378 vx-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalardan foydalanish qonun ijodkorlik faoliyatida aholining qonun loyihalari bo‘yicha bildirgan taklif va mulohazalarini takomillashtirish bo‘yicha huquqiy asoslarni mustahkamlashga xizmat qilgan;
qonunchilik jarayonini takomillashtirish, normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqishda ijtimoiy fikrni o‘rganish va uni qonunlarda ifodalanishi masalasi to‘g‘risidagi fikrlar O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi akademik liseylari uchun tavsiya qilingan o‘zbek va rus tilidagi «Davlat va huquq nazariyasi» (2019) darsligining tegishli boblarida o‘z aksini topgan (O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining nashrga ruxsat berish bo‘yicha 531-298 raqamli lisenziyasi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 14 iyundagi 531-sonli buyrug‘i, 531-298 raqamli guvohnoma). Ilmiy natijalardan foydalanish qonun ijodkorligi jarayonini sotsiologik va ekspert-analitik ta’minlashning metodologik asoslarini rivojlantirishga xizmat qilgan.
