Sayt test rejimida ishlamoqda

Маджидов Абдинаби Аманавичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қуюқлаштирувчи полимер композициялар олиш технологиясини ишлаб чиқиш ва уни амалиётда қўллаш», 02.00.14 – Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Т1525. 
Илмий раҳбар: Амонов Мухтар Рахматович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология илмий-тадқиқот институти, DSc.16/30.12.2019.Т.87.01.
Расмий оппонентлар: Муҳамедгалиев Бахтиёр Абдукадирович, кимё фанлари доктори, профессор; Файзуллаев Нормурод Ибодуллаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятига молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: крахмал, карбоксиметилцеллюлоза ва серицин асосида пахта толали матоларга гул босиш учун қўлланиладиган қуюқлаштирувчи композициялар олишнинг ресурс тежамкор технологияларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор пахта толали матоларга гул босиш учун табиий ва синтетик полимерлар-крахмал (4,0; 5,0; 6,0; %), модификаторлар Na-KMЦ - 1.0–4,0%,) ва серицин (0,1–0,3%) асосида сувда эрувчан полимер таркиблар ишлаб чиқилган;
ишлаб чиқилган синтетик полимерларнинг фаол функционал гуруҳлари ва целлюлозанинг бирламчи гидроксил гуруҳлари билан ўзаро таъсирлашиш механизми ва унга турли омилларнинг таъсири аниқланган;
гул босилган мато сиртида юпқа гидрофил эластик плёнка ҳосил қилиши натижасида экспулатацион хоссалари яхшиланган қуюқлаштирувчи таркиблар олиш усуллари аниқланган;
крахмал, Na-КМЦ ва серицин асосидаги полимер системанинг физик-кимёвий хоссаларига турли омиллар таъсири ҳамда қуюқлаштирувчи таркибига кирувчи компонентларнинг оптимал таркиблари аниқланган;
қуюқлаштирувчи таркибларнинг физик-механик хоссалари ва гул босишнинг асосий кўрсаткичларига Na-КМЦ ва серицин таъсирининг ўзига хослиги аниқланган;
қуюқлаштирувчи полимер таркибнинг қўлланилиши натижасида гул босилган матонинг физик-механик ва колористик хоссаларининг сифатини яхшиланишига ҳамда фаол бўёқлар билан гул босилган матонинг ранг интенсивлиги 65% дан 84% га ошиши ва бир вақтнинг ўзида рангнинг турли шароитларда ювишга барқарорлиги аниқланган;
крахмал, Na-KMЦ ва серицин асосида яратилган қуюқлаштирувчи полимер системанинг термодинамик хусусиятлари аниқланган;
ишлаб чиқилган қуюқлаштирувчилар билан гул босилган матоларнинг эксплуатацион ва структур-механик хоссалари аниқланган ҳамда пахта толали матоларга фаол бўёвчи моддалар билан гул босиш учун уларни қўллаш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Маҳаллий xомашёлар асосида қуюқлаштирувчилар олиш ва улардан фойдаланиш теxнологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
маҳаллий xомашёлар-серицин, крахмал ва Na-КМЦ асосидаги қуюқлаштирувчи полимер композициялар «TSK» МЧЖ ҚКда амалиётга жорий қилинган («Ўзтўқимачиликсаноат» уюшмасининг 2020 йил 21-майдаги 04/18-1379-сон маълумотномаси). Натижада, 45,0 г/кг гуруч крахмали, 3,0 г/кг Na-КМЦ ва 2,0 г/кг нисбатдаги серицин асосида олинган қуюқлаштирувчилар амалда қўлланилаётган альгин кислота тузлари асосидаги қуюқлаштирувчиларнинг  хусусиятлари билан мос келиш имконини берган;
пиллачилик фабрикалари чиқиндиси ҳисобланган оқсил сақлаган, елимлаш қобилиятига эга бўлган серицин эритмаси, крахмал, Na-КМЦ ва Na2CO3 асосидаги қуюқлаштирувчи полимер композициялар таркиби ва олиш технологияси  «TSK» МЧЖ ҚК да амалиётга жорий қилинган («Ўзтўқимачиликсаноат» уюшмасининг 2020 йил 21-майдаги 04/18-1379-сон маълумотномаси). Натижада, матоларнинг ранг интенсивлиги 2,36 К/S eд., бўёқнинг матога сингиш кўрсаткичи 86%, ҳамда ювишдаги ранг мустаҳкакмлиги 5/4 баллни ташкил этиб, амалдаги стандартларга тўла жавоб бериши сабабли, республикамизга хориждан олиб келинаётган альгинат, эмпринт, полупринт, манутекс каби анъанавий қуюқлаштирувчи ингридиентларни тўлиқ алмаштириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish