Sayt test rejimida ishlamoqda

Рузибакиева Малика Руслановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси: «Сурункали гломерулонефритли  беморларда иммуногенетик профилини аниқлаш буйрак трансплантациясида реципиентларни олиб бориш тактикасининг асоси сифатида»: 14.00.36 – Аллергология ва иммунология; 14.00.20 – Тиббий генетика (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2020.2.DSc/Tib448.
Илмий маслаҳатчи: Арипова Тамарахон Уктамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Иммунология ва инсон геномикаси институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01 рақамли кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Мухамедов Рустам Султанович, биология фанлари доктори, профессор; Зиядуллаев Шухрат Худайбердиевич, тиббиёт фанлари доктори; Нестеренко Игорь Викторович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: «Иммунология институти ДИМ» Давлат федерал бюджет илмий корхонаси (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сурункали гломерулонефритли беморлар буйрак трансплантациясида реципиентларни олиб бориш тактикасининг асоси сифатида иммуногенетик профилини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ўзбек популяциясида СГН касалларида ва ушбу патологияга мойиллиги бўлганларда DRB1, DQA1 ва DQB1 HLA генлари ассоциацияси, хавф аллел вариантлари ҳамда уларнинг гаплотипик бирикмалари аниқланган;
илк бор гендер фарқланишга қараб, СНГ бўлган беморларда DRB1, DQA1 и DQB1 локусларида  аллелллар хамда  II синф HLA генлари гаплотик кўринишлари частотаси ва тавсифидаги фарқланишлар аниқланган;
илк бор ўзбек поуляциясида СГН бўлган беморларда ИЛ-1β - 31T/C, -511T/C, +3953 C/T, ИЛ-2  -330Т/G, ИЛ-6  -174С/G, ИЛ-10  -592С/А, -819С/T, -1082G/A, ИЛ-17А  -197G/A, TNFА -308G/A ва -238G/A цитокинлар генларининг полиморфизми аниқланган,  сурункали гломерулонефрит бўлган беморлар гуруҳида яллиғланишга хос хусусиятига эга ИЛ-1 - 31T/C –Т, ИЛ-1 +3953 C/T - Т,Т/Т, ИЛ-2 -330Т/G – G, ИЛ-6 -174С/G - G/G, ИЛ-17А -197G/A- А, А/А, ФНО-A -308G/A - А, А/А аллеллари ушбу патологияга мойиллик ривожланиши билан боғлиқлиги исботланган; 
илк бор сурункали гломерулонефритли беморларда ангиотензинга айлантирувчи фермент (I/D АСЕ), ангиотензиноген AGT), I типдаги ангиотензин-II рецептори (-1166А/С AGTR1), цитохром ЗА5 (+6986G/A CYP3A5) генлари полиморфизмлари комплекс аниқланган; 
(I/D АСЕ), ангиотензиноген AGT), I типдаги ангиотензин- II рецептори (-1166А/С AGTR1), цитохром ЗА5 (+6986G/A CYP3A5) генлари полиморфизмлари ўзбек популяциясида СГН ривожланиши билан боғлиқ эмаслиги асосланган;
илк бор СГН бўлган беморларда АГ синдроми ривожланиши ва  унинг даражаси, гендер фарқига мос маркерлари I/D АСЕ, -235М/TAGT, -1166А/С AGTR1 генлари полиморфизмларининг ўзаро боғлиқлиги аниқланган;
илк бор буйрак трансплантациясидан сўнг СГН бўлган беморларда +6986G/A CYP3A5 (GG генотипи +6986A CYP3A5 ташувчиларида қондаги такролимуснинг ўртача концентрацияси +G6986A CYP3A5 GA генотипи эгаларидан ортиқ) генотипининг такролимус концентрацияси билан боғлиқлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сурункали гломерулонефритли беморлар буйрак трансплантациясида реципиентларни олиб бориш тактикасининг асоси сифатида иммуногенетик профилини аниқлаш бўйича илмий тадқиқотлар натижалари асосида:
«Сурункали гломерулонефрит бўлган беморларнинг HLA тизими генетик профили асосида буйрак трансплантациясида иммуносупрессив терапия тактикасини танлаш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 11 июндаги 8н-д/70-сон маълумотномаси). Мазкур  услубий тавсиянома сурункали гломерулонефрит бўлган беморларни эрта аниқлаш,  HLA тизими генетик профили асосида ўз вақтида иммуносупрессив даволаш чора-тадбирларини қўллашга хизмат қилган;
«Буйрак трансплантациясида CYP3A5 полиморфизмини ҳисобга олиб, такролимус дозасини оптималлаштириш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 11 июндаги 8н-д/70-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома буйрак трансплантациясида операциягача бўлган даврда CYP3A5 полиморфизмини аниқлаш ва ўз вақтида такролимусни дозасини  танлашга  хизмат қилган;
сурункали гломерулонефритли беморлар буйрак трансплантациясида реципиентларни олиб бориш тактикасининг асоси сифатида иммуногенетик профилини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизимига, жумладан, акад.В.В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилан хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, Республика ихтисослаштирилан илмий-амалий буйрак трансплантацияси ва нефрология тиббиёт маркази ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази амалиётларига  жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 8н-з/136-сон маълумотномаси). Жорий қилинган натижалар сурункали гломерулонефритли беморлар буйрак трансплантациясида асоратларни эрта ташҳислаш, шахсга хос даволаш ва ишлаб чиқилган даволаш чора-тадбирлари натижасида уларни шифоханада даволаниш муддатини қисқартириш орқали иқтисодий самарадорликка эришишга имкон яратган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish