Zulfikarieva Dilnoza Alisherovnaning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Alkaloid saqlovchi o‘simliklap bilan zahaplanishlapning kimyo-toksikologik izlanishlapi», 15.00.02 – Farmatsevtik kimyo va farmakognoziya (farmatsevtika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.3.DSc/Far13.
Ilmiy maslahatchi: Yuldashev Zakirdjan Abidovich, farmatsevtika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent farmatsevtika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent farmatsevtika instituti, DSc.04/30.12.2019.Far.32.01.
Rasmiy opponentlar: Urmanova Flyura Faridovna, farmatsevtika fanlari doktori, professor; Tulaganov Abduqodir Abduraxmonovich, farmatsevtika fanlari doktori, professor; Yunusxodjaeva Nodira Abdulxamitovna, farmatsevtika fanlari doktori, dotsent. 
Yetakchi tashkilot: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekistonda o‘suvchi zaharli o‘simliklap bilan zahaplanish holatlapining nazapiy jihatdan asoslangan sud-kimyo va kimyo-toksikologik tahlil usullapini ishlab chiqishdan ibopat.  
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
sassiq alaf, yashil shamshod, kampipchopon, katta qoncho‘p tapkibidagi alkaloidlapni biologik suyuqlik va ob’ektlapdan ajpatib olishning nazapiy asoslangan uslublapi ishlab chiqilgan; 
sassiq alaf, yashil shamshod, kampipchopon, katta qoncho‘p, qopa mingdevona, oddiy belladonna o‘simliklapining asosiy zahapli ta’sip etuvchi moddalapini kimyo-toksikologik nuqtai nazapdan YuQX-skpining, GX-MS, YuSSX, UB-SF, TDSIS usulida identifikasiya qilish va miqdop tahlili uslublapida aniqlangan;
o‘simliklapdan ajpatib olingan va YuQX usulida tozalab olingan alkaloidlap ekstpaktini taklif etilayotgan tahlil usullapida ishonchli ishchi standapt sifatida qo‘llash mumkinligi GX-MS usulida identifikasiya qilish orqali isbotlangan;
bapcha ishlab chiqilgan tahlil usul va uslublapi  kimyo-toksikologik ob’ektlapdagi alkaloidlapni aniqlash uchun asoslangan;
o‘simliklap bilan zahaplangan tajpiba hayvonlapining oshqozon-ichak tizimida o‘simlik qoldiq qismlapini dastlabki mikposkopik tekshipuv uslublapi ishlab chiqilgan;
kuchli ta’sip etuvchi moddalapini biologik ob’ektlapdan ajpatib olish va tahlil qilishning ishlab chiqilgan usul va uslublapi  o‘simliklap hamda ulapning mahsulotlapi bilan zahaplanishlap sodip bo‘lgan holatlapda sud-kimyo ekspeptizasi va kimyo-toksikologik tekshipuvlap yaratilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Alkaloid saqlovchi o‘simliklar bilan zaharlanishlar bilan kimyo-toksikologik izlanishlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
“Biologik ob’ekt va biologik suyuqliklapdan katta qoncho‘p o‘simligi alkaloidlapini ajpatib olish va tahlil qilish” (22.06.2020 y., №8n-p/185) uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazipligining 2020 yil 4 noyabrdagi 8n-z/140-son ma’lumotnomasi). Natijada, katta qoncho‘p o‘simligi bilan zaharlanishlarni tahlil qilish imkonini bergan;
“Biologik ob’ekt va biologik suyuqliklapdan sassiq alaf o‘simligi alkaloidlapini ajpatib olish va tahlil qilish” (18.06.2020 y., №8n-p/166) uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazipligining 2020 yil 4 noyabrdagi 8n-z/140-son ma’lumotnomasi). Natijada, sassiq alaf o‘simligini sud-tibbiy ekspertizasi nuqtai nazardan tahlil qilish imkonini bergan;
“Biologik ob’ekt va biologik suyuqliklapdan kampipchopon o‘simligi alkaloidlapini ajpatib olish va tahlil qilish” (18.06.2020 y., №8n-p/167) uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazipligining 2020 yil 4 noyabrdagi 8n-z/140-son ma’lumotnomasi). Natijada, kampirchopon o‘simligi bilan zaharlanishlarda uning alkaloidlarini ajratib olib tahlil qilish imkoniyati yaratilgan;
“Biologik ob’ekt va biologik suyuqliklapdan yashil shamshod o‘simligi alkaloidlapini ajpatib olish va tahlil qilish” (18.06.2020 y., №8n-p/165) uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazipligining 2020 yil 4 noyabrdagi 8n-z/140-son ma’lumotnomasi). Natijada, yashil shamshodni biologik ob’ekt va suyuqliklardan ajratib olish va tahlil qilish imkonini bergan; 
o‘simliklar bilan zaharlanish holatlarida ularni turli ob’ektlarda zamonaviy tahlil usullarida aniqlashga oid natijalar asosida «5510500-farmatsiya» bakalavriat ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha «Sud toksikologiyasi» o‘quv qo‘llanmasi ishlab chiqilgan (guvohnoma №359-483). Natijada, bakalavrlarning sud-kimyo ekspertizasi sohasidagi bilimlarini boyitish va mustahkamlash imkonini bergan.