Sayt test rejimida ishlamoqda

Хасанов Cайдинаби Cайдивалиевичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тошкент вилояти шароитидаги иссиқхоналарда ўстирилаётган Solanum Lycopersicum L. ва Сucumis Sativus экинларида касаллик қўзғатувчи замбуруғ турларининг биоэкологик хусусиятлари ва уларга қарши кураш чоралари”, 06.01.09 – Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.DSc/Qx167.
Илмий маслаҳатчи: Сулаймонов Ботиржон Абдушукирович, биология фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Торениязов Елмурат Шериниязович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Рамазанова Савия Сулаймоновна, биология фанлари доктори, профессор; Маннанов Рустам Нигматович, биология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Сабзавотчилик-полизчилик ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилояти шароитидаги иссиқхоналарда етиштирилётган помидор (Solanum Lycopersicum L.) ва бодринг (Сucumis Sativus) экинларида энг кўп учрайдиган замбуруғ турлари қўзғатадиган касалликлар ва улар келтирадиган зарарларини аниқлаш, уларга қарши самарали кимёвий ва биологик кураш чораларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор Ташкент вилоятининг барча иссиқхоналарнинг замбуруғ турларидан зарарланганлик даражаси мониторинг қилиниб аниқланган;
Тошкент вилоятининг фермер хўжаликларидаги иссиқхоналарда етиштирилаётган помидор (Solanum Lycopersicum L.) ва бодринг (Сucumis Sativus) экинларининг зарарланган органларидан йиғилган гербарий намуналаридан замбуруғ турлари ажратилган ва уларнинг соф намуналари (културалар) тайёрланган;
Тошкент вилояти шароитидаги иссиқхоналарда учрайдиган помидор (Solanum Lycopersicum L.) ва бодринг (Сucumis Sativus) экинларида касаллик қўзғатувчи замбуруғ турлари аниқланган;
иссиқхона шароитида помидор ва бодринг экинларида учрайдиган фитопатоген хусусиятларга эга бўлган 4 та синф, 8 та тартиб, 12 та оила 25 та туркум ва 30 та тур, 3 та формага мансуб замбуруғ турлари ажратилган;
помидорда 16 та тур, бодрингда 15 та тур, ҳам помидор, ҳам бодринг экинларида 5 та замбуруғ турлари учраши аниқланган;
Deuteromycetes синфидан 15 та тур, 2 та форма, Zygomycetes синфидан 4 та, Ascomycetes синфидан 3 та тур, 1 та форма ва Oomycetes синфидан 3 та замбуруғ тури энг кўп тарқалган турлар сифатида ажратилган;
иссиқхона тупроқ чуқурликлари қатламларидан 21 та, иссиқхона ҳавоси таркибида 22 та замбуруғ турлари аниқланган, уларнинг ривожланиш ва тарқалиш қонуниятлари асосланган;
Тошкент вилоятининг иссиқхоналари шароитида помидор ва бодринг экинларининг асосий касалликлари аниқланган ва уларга қарши самарали кураш чоралари ишлаб чиқилган;
Тошкент вилоятининг иссиқхоналари шароитида помидор ва бодринг экинларининг асосий касалликларига қарши қўлланилган фунгицидларнинг биологик ва иқтисодий самарадорлиги аниқланган;
помидор ва бодринг навларининг асосий касалликларга толерантлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент вилояти шароитидаги иссиқхоналарда ўстирилаётган Solanum Lycopersicum L. ва Сucumis Sativus экинларида касаллик қўзғатувчи замбуруғ турларининг био экологик хусусиятлари ва уларга қарши кураш чоралари бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида: 
помидор ва бодринг ўсимликларининг фитофтороз, ун шудринг, сохта ун шудринг, турли хил доғланишлар ва чириш касалликларига қарши курашда Превикур SL 722 с.э.к. 1,5 л/га, Ридомил Голд МЦ 68% с.э.г. 2,5 кг/га, Максим 2,5% сус.к., Витавакс 200 75% н.кук. фунгицидлари Тошкент вилоятининг Қибрай, Юқори Чирчиқ, Ўрта Чирчиқ, Қуйи Чирчиқ, Зангиота, Бекобод, Бўка, Охангарон, Паркент, Пискент туманларидаги иссиқхоналарда, жами 10 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 24 августдаги 02/025–2619–сон маълумотномаси). Натижада қўшимча ҳосилдорлик гектарига 80,0 ц/га ва 84,0 ц/га ни, рентабеллик эса мос равишда 898,0 % ва 854,0 % ташкил этган;
бодринг ўсимлигининг иссиқхоналардаги фузариоз ва илдиз чириш касалликларига қарши Максим 2,5 % сус.к. ва Витавакс 200 75% н.кук. фунгицидлари билан ишлов берилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 24 августдаги 02/025–2619–сон маълумотномаси). Натижада қўшимча ҳосилдорлик гектарига 56,0 ц/га ва 46,0 ц/га ни ва рентабеллик эса мос равишда 266,0% ва 323,0% ни ташкил этган;
помидорнинг фитофтороз ва доғланиш касалликларига қарши Превикур SL 722 с.э.к. 1,5 л/га ва Ридомил Голд МЦ 68% с.э.г. 2,5 кг/га сарф меъёрида фунгицидлар жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 24 августдаги 02/025–2619–сон маълумотномаси). Натижада хосилдорлик 364,4 ва 372,4 ц/га, иқтисодий самарадорлик гектарига 28580,0 ва 29830,0 минг сўмни ташкил этган.;
бодрингнинг фузариоз ва илдиз чириш касалликларига қарши Максим 2,5 % сус.к. ва Витавакс 200 75% н.кук. фунгицидлар жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 24 августдаги 02/025–2619–сон маълумотномаси). Натижада хосилдорлик 286.0 ва 276.0 ц/га, иқтисодий самарадорлик гектарига 21420,0 ва 17570,0 минг сўмни ташкил этган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish