Довудова Дилзода Сулаймановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Биринчи инстанция судларида жиноят ишларини юритишда прокурор ваколатларини такомиллаштириш масалалари”, 12.00.09 - Жиноят процесси, криминалистика, тезкор-қидирув ҳуқуқ ва суд экспертизаси (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Yu253. 
Илмий раҳбар: Астанов Истам Рустамович, юридик фанлар доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бош прокуратура Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бош прокуратура Академияси, DSc.31/30.12.2019.I.Yu.67.01.
Расмий оппонентлар: Миразов Даврон Мирагзамович, юридик фанлар доктори, профессор; Муродов Бахтиёр Баходирович, юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Судьялар олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади биринчи инстанция судларида жиноят ишларини юритишда прокурор ваколатларини такомиллаштириш бўйича таклиф, хулоса ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборатдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
судланувчига нисбатан айбловни оғирроғи билан ёки ҳақиқий аҳволга кўра, дастлабки айбловдан жиддий фарқ қиладиган айблов билан алмаштириш ёки бошқа шахсни ишда айбланувчи тариқасида иштирок этишга жалб қилиш учун аниқланган асослар бўйича прокурор томонидан амалга оширилиши лозим бўлган процессуал ҳаракатлар тизими ишлаб чиқилиб, уларни жиноят-процессуал қонунчиликда акс эттириш зарурлиги асослаб берилган;
суд ҳаракатларини видеоконференцалоқа режимида ўтказиш ҳамда уларнинг натижаларини расмийлаштириш тартибига доир жиноят-процессуал қонун нормаларида прокурор ваколатларини белгилаш зарурати асослантирилган;
иш юзасидан қарорларни тортишув тамойилига риоя этган ҳолда тарафлар иштирокида қабул қилиш тартибини белгилаш, шунингдек, ишнинг умумий тартибда кўриб чиқилишига тўсқинлик қилувчи омилларни тезкорлик билан аниқлаш ва бартараф этиш мақсадида жиноят ишларини судда кўриш учун тайинлаш босқичида дастлабки эшитув босқичини киритиш зарурлиги ва прокурор ваколатларини белгилаш асослантирилган;
жиноят ишларини кўриш тартибини янада соддалаштириш, процессуал чиқимларни камайтириш, жабрланувчига етказилган зарарни тез ва тўлиқ қоплаш мақсадида, ижтимоий хавфи катта бўлмаган ёки унча оғир бўлмаган жиноятни содир этган шахсларни жиноий жавобгарликдан озод қилиш имконини берадиган «Буйруқ тартибида иш юритиш» номли янги институтни миллий қонунчиликка жорий этиш зарурлиги асослантирилган;
жиноят-процессуал муносабатларда қонун устуворлигини таъминлаш мақсадида биринчи инстанция судларида прокурорни исбот қилиш субъекти сифатида киритиш, суд муҳокамасида прокурор томонидан янги далилларни тақдим этиш, судлардан жиноят ишини чақириб олиш  ҳамда давлат айбловини прокурорлар гуруҳи томонидан қувватлаш тартибини жорий этиш зарурати асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Биринчи инстанция судларида жиноят ишларини юритишда прокурор ваколатларини такомиллаштириш бўйича олинган хулоса, таклиф ва тавсиялар асосида:
судланувчига нисбатан айбловни оғирроғи билан ёки ҳақиқий аҳволга кўра, дастлабки айбловдан жиддий фарқ қиладиган айблов билан алмаштириш ёки бошқа шахсни ишда айбланувчи тариқасида иштирок этишга жалб қилиш учун аниқланган асослар бўйича прокурор томонидан амалга оширилиши лозим бўлган процессуал ҳаракатлар тизими юзасидан ишлаб чиқилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг  416 ва 417-моддаларини тўлдиришда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2019 йил 5 октябрдаги 06-13/1947-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг қабул қилиниши суд процесси иштирокчиларининг қонунда белгиланган ҳуқуқ ва манфаатлари таъминланишига ҳамда жиноят ишининг қонуний, асосланган ва адолатли ҳал қилинишига хизмат қилган; 
суд ҳаракатларини видеоконференцалоқа режимида ўтказиш ҳамда уларнинг натижаларини расмийлаштириш тартибига доир жиноят-процессуал қонун нормаларида прокурор ваколатларини белгилаш билан боғлиқ таклифлардан Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 914-моддасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2020 йил 25 февраль 4-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг инобатга олиниши суд муҳокамасида замонавий ахборот-коммуникация технологияларининг татбиқ этилишига, ишларни кўриш янада енгиллаштирилишига, шунингдек, процесс иштирокчилари сарсон бўлишининг олди олинишида самарали восита бўлиб хизмат қилган;
жиноий суд ишларини юритишда прокурор ваколатларини таъминлаш фаолияти юзасидан тайёрланган услубий қўлланма Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратура ҳайъатининг 2019 йил 28 июнь кунги мажлисининг 1-сонли баённомаси билан ҳудуд, вилоят ва маҳкамаларга ягона амалиётни шакллантириш учун тавсия қилинган ва амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2019 йил 29 ноябрдаги маълумотномаси). Ушбу услубий қўлланма ҳудудларда прокуратура ходимлари учун ягона амалиётни шакллантиришда хизмат қилади;
жиноят ишларини судда кўриш учун тайинлаш босқичида дастлабки эшитув босқичини киритиш ва ундаги прокурор ваколатлари бўйича берилган таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг янги таҳрирдаги ЖПКнинг 49 - бобини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2020 йил 07 июлдаги 2-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг жорий этилиши халқаро амалиётда эътироф этилган илғор тажрибалар асосида иш юзасидан қарорларни тортишув тамойилига риоя этган ҳолда тарафлар иштирокида қабул қилиш тартиби белгиланишига, шунингдек, ишнинг умумий тартибда кўриб чиқилишига тўсқинлик қилувчи омилларни тезкорлик билан аниқлаш ва уларнинг бартараф этилишига ва энг муҳими, жиноят - процессуал муносабатларда тарафлар тенглигининг таъминланишига  хизмат қилган;
ижтимоий хавфи катта бўлмаган ёки унча оғир бўлмаган жиноятни содир этган шахсларни жиноий жавобгарликдан озод қилиш имконини берадиган «Буйруқ тартибида иш юритиш» номли янги институтни амалдаги жиноят-процессуал қонунчиликка жорий этиш бўйича ишлаб чиқилган таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг янги таҳрирдаги ЖПКнинг 61 - бобини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2020 йил 07 июлдаги 3-сон маълумотномаси). Таклифларнинг инобатга олиниши жиноят ишларини кўриш тартиби янада соддалаштирилишига, процессуал чиқимлар янада камайтирилиши, жабрланувчига етказилган зарарнинг тез ва тўлиқ қопланишига хизмат қилган;
прокурорни исбот қилиш субъекти сифатида киритиш, суд муҳокамасида прокурор томонидан янги далилларни тақдим этиш, судлардан жиноят ишини чақириб олиш, прокурорнинг айбловдан воз кечган ҳолатларда суд томонидан амалга оширилиши лозим бўлган процессуал ҳаракатлар тизимини белгилаш, давлат айбловини прокурорлар гуруҳи томонидан қувватлаш тартибини жорий этиш ҳамда суд муҳокамасида иштирок этаётган прокурорни ўзгартириш асослари ва тартиби бўйича ишлаб чиқилган таклифлардан янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2020 йил 30 июндаги 1-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг жорий этилиши биринчи инстанция судларида қонун устуворлиги таъминланишига, қонунчиликда мавжуд коллизион ҳолатларнинг бартараф этилишига, суд-тергов фаолиятидаги бўшлиқларни тўлдириш, шунингдек, суд босқичида фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини кафолатлашнинг янада кучайтирилишига хизмат қилган.