Тоғаев Сухробжон Мирахматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ген-нокаут усулида яратилган Порлоқ-1 ғўза навини парваришлаш агротехникасини ишлаб чиқиш (Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз ва Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида)”, 06.01.01-“Умумий деҳқончилик. Пахтачилик” (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Qx196.
Илмий раҳбар: Намозов Фазлиддин Бахромович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05.30.12.2019.Qx/B.42.01.
Расмий оппонентлар: Болтаев Сайдулла Мақсудович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим; Ибрагимов Одилжон Олимжонович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилоятининг суғориладиган типик ҳамда Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида Порлоқ-1 ғўза навидан юқори ва сифатли ҳосил етиштиришда мақбул суғориш тартиблари, маъдан ўғитлар меъёри ва кўчат қалинлигини илмий асосда ишлаб чиқиш ҳамда пахтачилик билан шуғулланувчи кластер, фермер хўжаликларига агротавсиялар беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилоятининг суғориладиган типик ва Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида янги ген-нокаут усулида яратилган “Порлоқ-1” ғўза навидан юқори ҳамда сифатли ҳосил етиштиришда мақбул суғориш тартиблари, маъдан ўғитлар меъёрлари ва кўчат қалинлиги ишлаб чиқилган;
ўрганилган ғўза навининг мақбул суғориш олди тупроқ намлиги, суғориш сони, тизими, давомийлиги ва мавсумий суғориш меъёрлари аниқланган;
Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида ген-нокаут усулида яратилган “Порлоқ-1” ғўза навини 80–90 минг туп/га кўчат қалинлигида, N220, P154, K110, кг/га маъдан ўғитлар меъёрида ва тупроқнинг чекланган дала нам сиғими (ЧДНС) га нисбатана 70–70–65% намликда суғориб парваришланганда ғўзанинг ўсиши, ривожланиши, ҳосил тўплаши, бир дона кўсакдаги пахта вазни ва толанинг технологик сифат кўрсаткичларига ҳамда ҳосилдорлигига ижобий таъсир этиши аниқланган; 
Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида ген-нокаут усулида яратилган “Порлоқ-1” ғўза навини 100–110 минг туп/га кўчат қалинлигида, N260, P182, K130, кг/га маъдан ўғитлар меъёрида ва тупроқнинг чекланган дала нам сиғими (ЧДНС) га нисбатана 70-70-65% намликда суғориб парваришланганда ғўзанинг ўсиши, ривожланиши, ҳосил тўплаши, бир дона кўсакдаги пахта вазни ва толанинг технологик сифат кўрсаткичларига ҳамда ҳосилдорлигига ижобий таъсир этиши аниқланган;
суғориш тартиблари, кўчат қалинлиги ва озиқлантириш меъёрларининг Порлоқ-1 ғўза навида бир центнер ҳосил етиштириш учун кетган сув сарфига таъсири ҳамда иқтисодий самарадорлик кўрсаткичлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент вилоятининг типик бўз ҳамда Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида Порлоқ-1 ғўза навидан юқори ва сифатли ҳосил олиш учун мақбул суғориш тартиблари, кўчат қалинлиги ҳамда маъдан ўғит меъёрларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тажраба натижалари асосида:
Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида Порлоқ-1 ғўза навини мақбул кўчат қалинлиги, ҳамда сув-озиқа меъёрлари бўйича фермер хўжаликлари учун “Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида Порлоқ-1 ғўза навини мақбул кўчат қалинлиги ҳамда сув-озиқа меъёрларини ишлаб чиқиш” мавзусида тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 25 ноябрдаги №02/020-3866-сон маьлумотномаси). Ушбу тавсиянома Тошкент вилоятининг қишлоқ хўжалиги бошқармалари, кластер ҳамда фермер хўжаликларида қўлланма сифатида хизмат қилмоқда; 
Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида, Порлоқ-1 ғўза навида суғориш агротехникасини қўллашда ЧДНСга нисбатан 70-70-65% намликда суғорилганда, маъдан ўғитлар меъёри N220, P154, K110 кг/га, кўчат қалинлигини 80-90 сминг туп/га қолдириб парваришлаш бўйича агротадбирлар жами 357 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 25 ноябрдаги №02/020-3866-сон маьлумотномаси). Натижада ҳар бир гектар майдондан ўртача 38,7 ц/га пахта ҳосили олиниб, ишлаб чиқариш шароитига нисбатан 4,2 ц/га қўшимча ҳосил олиниб, рентабеллик даражаси 10-15% га ортган;
Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида кўчат қалинлигини 100-110 минг туп/га, суғориш тартибларини ЧДНСга нисбатан 70-70-65% намликда суғориш, маъдан ўғитлардан N260, P182, K130 кг/га меъёрларда қўллаш Гулистон туманида 158 гектар, Сирдарё туманида 124 гектар ҳамда ПСУЕАИТИнинг Сирдарё ИТС даласида 4 гектар, жами 286 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 25 ноябрдаги №02/020-3866-сон маьлумотномаси). Натижада ўсимликнинг бўйи, ҳосил шохи, ҳосил элементлари, кўсаклар сони, ҳамда бир кўсакдаги пахта вазнининг ортиши ҳисобига юқори ҳосил етиштирилиб, ишлаб чиқариш шароитига нисбатан 3,6 ц/га қўшимча ҳосил олишга эришилган ҳамда рентабеллик даражаси 10-12 фоизга ортган.