Раҳмонова Зулайҳо Жамоловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “XII-XV асрлар ўзбек мумтоз адабиётида муршид ва мурид образлари”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1. PhD/Fil34.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти.
Илмий раҳбар: Ҳаққулов Иброҳим Чориевич, филология фанлари доктори.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.02/30.12.2019. Fil.46.01.
Расмий оппонентлар: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор; Тўхлиев Боқижон, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат  университети 
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: аввало, халқ оғзаки ижодида пир, руҳий раҳнамоларнинг қаҳрамон тақдири ҳамда асар сюжетидаги ролини аниқлаш, мумтоз адабиётимиздаги муршид образи билан ўхшаш ва фарқли жиҳатларини белгилаш; муршид ва мурид истилоҳларига назарий манбалар ва бадиий асарлар уйғунлигида изоҳ бериш; мумтоз адабиётимизда муршид образининг пайдо бўлиш асослари ҳамда рамзий-мажозий тимсол даражасига кўтарилиш босқичларини замонавий қарашлар муштараклигида таҳлил ва талқин этишдан иборатдир. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
халқ оғзаки ижодида маънавий раҳнамолар ва қаҳрамон муносабатининг мумтоз адабиётдаги муршид ҳамда мурид образининг бир-бирига яқин ва муштарак жиҳатлари қиёсланган;
халқ оғзаки ижодидаги алплар ва тариқатдаги комил инсон, валий зотларнинг маънавий мақомларидаги яқинлик кўрсатиб берилган;
муршид ва мурид образининг генезиси асосланиб, Хизр комил муршид образининг тимсоли экани илмий далилланган ва тариқат дастурларини белгилашда Хизрнинг муршидлик мавқеи аниқланган;
ирфоний-бадиий адабиёт ва сўфиёна шеърият қиёси асосида даврлар мобайнида такомиллашиб  борган  муршид ва муриднинг маънавий қиёфаси белгилаб берилган; 
тасаввуфнинг мақсад ва ғоя, дастур ул-амаллари асосида мураббий ва толиб образлари талқинидаги изчиллик ва унинг ривожи  очиб берилган; 
бадиий адабиёт образлар тизимидаги муршид ва муриднинг ўрни ҳамда ёндош истилоҳларга илмий изоҳ берилган, шунингдек, мумтоз адабиётдаги рамзий-мажозий тасвирда бошқа қаҳрамонларда учрамайдиган маънавий-ахлоқий фазилатларга эътибор қаратилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
“XII–XV асрлар ўзбек мумтоз адабиётида муршид ва мурид образлари” мавзусида олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида: 
тариқатдаги таълим-тарбия усуллари, жумладан, муршид ва мурид образларининг бадиий тимсол, рамз сифатидаги талқинларини ёритишда ФА-Ф1-Г039 “Алишер Навоий (2 жилдлик) ва Абдулла Қодирий қомусларини яратиш” (2012-2016) фундаментал тадқиқот гранти доирасида фойдаланилган (Фанлар академиясининг 2019 йил 5 июндаги 3/1255-1880 рақамли маълумотномаси). Натижада Алишер Навоийнинг, аввало, иршод ҳақидаги қарашларини белгилашга доир хулосалар, устозларига эҳтиром сифатида яратилган асарлари таҳлили, “Насойим ул-муҳаббат” тазкирасида муршид ва мурид муносабати каби масалаларга  ойдинлик киритилган. Мақолалар ва диссертациядан фойдаланиб келтирилган бир қатор маълумотлар лойиҳанинг мазмунан бойитилишига сабаб бўлган;
тадқиқотнинг Алишер Навоийнинг тасаввуфий қарашлари, жумладан, тариқатларга муносабатининг ёритилганлиги, лирикасидаги муршид ва мурид образларини рамз, тимсоллар жиҳатидан бадиий талқин этилганлиги, хусусан, “Лисон ут-тайр” достонидаги тасаввуфий ҳаёт, руҳоний тарбия, муршид ва мурид муносабатлари хусусидаги илмий-назарий қарашлари ва хулосаларидан Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган А–1–118 “Алишер Навоий образининг тасвир ва талқинларига оид ўқув қўлланмасини тайёрлаш ва нашр этиш” (2015–2017) амалий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 15 августдаги 89–03–3027  рақамли маълумотномаси). Натижада муршид ва мурид образининг шоир лирикасидаги бошқа образлар (зоҳид, ринд, ошиқ, ориф, фақр, соқий) билан боғлиқликдаги поэтик талқини масаласига ойдинлик киритилган. Тариқат тарбияси  бадиий талқинида Навоийнинг ўзлик, шукр, ризо, таваккул, сабр, қаноат, маърифат тушунчалари хусусидаги қарашлари мазкур амалий лойиҳанинг методологик асосларини шакллантиришга хизмат қилган.