Мурадуллаев Алишер Мурадуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ғўза навлари ва тизмаларининг юқори ҳароратга чидамлилигининг морфо-физиологик хусусиятлари», 03.00.07 – Ўсимликлар физиологияси ва биокимёси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/B400. 
Илмий раҳбар: Рахмонкулов Саидакбар, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019.В.53.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Давронов Қодиржон Сотволдиевич, биология фанлари доктори, профессор; Набиев Сайдиғани Мухторович, биология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: ғўза навлари ва тизмаларида юқори ҳарорат таъсирида содир бўладиган морфологик ва физиологик ўзгаришларнинг қимматли хўжалик белгиларига таъсирини аниқлаш асосида уларнинг чидамлилик хусусиятларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ғўзанинг ингичка толали Сурхон-14, ўрта толали Истиқлол-14 навларида ҳамда Л-02 тизмасида турли юқори ҳаво ҳарорати шароитларида транспирация жадаллиги билан маҳсулдорлик ва сақланиб қолган ҳосил элементлари сони белгилари орасида ўзаро ижобий боғлиқлик мавжудлиги аниқланган;
ғўза навларида транспирация жадаллиги уларнинг маълум бир сатҳ бирлигидаги баргнинг устки ва остки томонидаги оғизчалар сони ва ўлчамига боғлиқлиги аниқланган бўлиб, бунда морфологик белги бўйича ғўзаниг сув балансига доир хулоса бериш мумкинлиги исботланган;
ғўза нав ва тизмаларининг юқори ҳароратга бардошлилигини табиий шунингдек, сунъий юқори ҳарорат шароитида шоналаш-гуллаш фазасида баргдаги ҳужайра шираси концентрацияси кўрсаткичига кўра аниқлаш мумкинлиги исботланган;
ғўза нав ва тизмаларида юқори ҳароратга нисбатан бардошлиликни ҳосил миқдори ва тола сифат кўрсаткичлари бўйича, морфологик белгиларидан эса баргнинг қалинлиги, тукланиш даражаси ва барг сатҳи кўрсаткичларига кўра аниқланиш мумкинлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ғўза навлари ва тизмаларининг юқори ҳароратга бардошлилигининг морфо-физиологик хусусиятлари бўйича олинган натижалар асосида:
ғўзанинг ўсув даврида юқори ҳароратга чидамли, ҳосил элементлари, тола сифат кўрсаткичлари ижобий бўлган “Сурхон-14” нави Сурхондарё вилоятининг Ангор, Қизириқ, Шеробод ва Термиз туманларида 5,557 минг га майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 ноябрдаги 02/020-3464-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу навдан юқори ва сифатли ингичка тола ҳосил олиш имконини берган; 
ғўзанинг “Истиқлол-14” нави Сурхондарё вилоятида жорий этилиб, Жарқўрғон туманидаги фермер хўжаликларда 33,2 га майдонга, Шўрчи туманидаги фермер хўжаликларида 208,5 га майдонга экилган (Ўзбекистон фермерлар, деҳқон хўжаликлари  ва томорқа ер эгалари кенгашининг 2019 йил 15 августдаги 01/02-2343-сон маълумотномаси). Натижада, рентабеллик даражаси 16–20% қўшимча ҳосил олиш имконини берган;
ғўзанинг Л-01 ва Л-02 тизмалари танланиб амалий селекция жараёнида юқори ҳароратга бардошли навлар яратишда бошланғич манба сифатида тавсия этилган ҳамда ушбу тизмаларнинг уруғлик материаллари Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институтининг “Ғўза генофонди” ноёб объекти коллекциясига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 27 июндаги 4/1255-1802-сон маълумотномаси). Натижада, намуналар ўрта толали ғўза коллекцияси фондини янада бойитиш имконини берган.