Юсупов Отабек Якубовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг функционал-семантик ва лингвокультурологик тадқиқи», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Fil439.
Илмий раҳбар: Тухтасинов Илхомжон Мадаминович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01.
Расмий оппонентлар: Мирсанов Ғайбулло Қулмуродович, филология фанлари доктори (DSc), доцент; Самигова Ҳушнуда Ботировна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат Ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг структур-семантик, функционал ва лингвокультурологик ҳамда ўзига хос лингвистик хусусиятларини очиб беришдан иборат бўлиб, у жумладан, лексик дублетларнинг систем-структур, тарихий-этимологик таҳлилларини амалга ошириш ва уларни нутқий истеъмолда қўллаш бўйича тегишли тавсиялар бериш каби масалаларни ўз ичига олади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг шаклланиши, ривожланиши ва меъёрлашувини таъминловчи лингвистик ва нолингвистик омилларни белгиловчи лисоний мезонлар аниқланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг қўлланишидаги фонетик, лексик-семантик фарқлари аниқланган ҳамда фактик материаллар асосида далилланган; 
тадқиқот олиб борилаётган инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетлар семантик жиҳатдан категориялаштирилиб, қиёсий-чоғиштирув методи асосида таҳлил қилинган, ўзаро муносабатлари асосланган;
анъанавий лингвистик методлар ёрдамида инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетлар таҳлил қилиниб, ўрганилаётган тилларнинг дублетларни ўзлаштириш борасида илмий жиҳатдан қатъий фикрлар айтилган, ясалиш асослари аффиксация, композиция ва семантик усулларидан иборат эканлиги  далилланган.
қиёсланаётган тиллардаги лексик дублетлар семантик-функционал ва лингвокультурологик жиҳатдан ўрганилган ва уларнинг тил меъёрларига муносабати бўйича илмий тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетлар таркибини аниқлаш, инглиз ва ўзбек тиллари луғат таркиби ва тил функционал стилистикасининг дублетларга муносабати тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Лексик дублетларнинг этимологияси, шаклланишига таъсир этувчи омилларни акс эттириш мақсадида ОТ-Ф8-062 “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” номли фундаментал тадқиқотлар лойиҳаси доирасида тилшуносликдаги лексик дублетларнинг шаклланиши, ривожланиши ва меъёрлашувини таъминловчи лингвистик ва нолингвистик омиллар аниқланиб, лисоний мезонлар билан далилланди ва лойиҳа материалларини шакллантиришда фойдаланилди (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси).
Инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг функционал-семантик ва лингвокультурологик хусусиятларини тадқиқ қилиш жараёнида ишлаб чиқилган илмий натижалар ва амалий тавсиялар ҳамда таклифлар И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик бирликлар функционал ҳамда лингвокультурологик жиҳатдан гуруҳланди ва уларнинг тил меъёрларига муносабати бўйича тавсиялар ишлаб чиқилди ва мазкур тавсиялардан филология ҳамда хорижий тил таълим йўналишлари учун виртуал ресурслар яратиш амалиётини осонлаштирган; 
2018-2020 йилларда амалга оширилган ОТ-Атех-2018-519 “Компьютер имитацион моделлар асосидаги виртуал ресурсларни веб иловасини дастурий таъминотини яратиш” номли амалий тадқиқотлар лойиҳаси доирасида ахборот-технологиялари дастурлари ва интернет иловаларини яратишда инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг лингвистик табиатини аниқлаш, фонетик, лексик ва луғат таркибидаги функционал ролини аниқлашда фойдаланилди (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси).
Диссертациянинг илмий-назарий ва амалий таҳлиллар ва материалларидан Урганч давлат университетида амалга оширилган Европа Иттифоқининг Эразмус+ дастури 561574-ЕРР-1-2015-1-ES-EPPKA2-CBHE-JP-ECCUM: “Establishment of Computing Centers and Curriculum Development in Mathematical Engineering Master рrоgrаmmе” номли грант лойиҳаси доирасида инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг функционал-семантик ва лингвокультурологик хусусиятларини ифодалашдаги роли ва таржима жараёнида адекват таржимани амалга ошириш, тилшунослик атамаларини тўғри ифодалаш воситаларни инобатга олиш зарурати, таҳлил ва таржима йўллари билан боғлиқ натижаларидан лойиҳа доирасида профессор-ўқитувчилар учун яратилган ва тадбиқ қилинган “Инглиз тили” курсини яратишда фойдаланилди (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси).
Наманган давлат университетида 2016-2018 йилларда амалга оширилган Европа Иттифоқининг Эразмус+ дастури 561624-ЕРР-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS + CBHE IMEP: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва ҳалқаролаштириш” мавзусидаги инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида тадқиқот жараёнида эришилган натижалар ва ишлаб чиқилган тавсиялар институтнинг ўқув жараёни ва халқаро лойиҳаларни амалга оширишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси). Натижада инновацион тадқиқот лойиҳаси асосида ўқитувчи ва талабаларнинг тилшунослик, лингвистик таржимашунослик борасидаги билимларини ошириш ҳамда таълим тизими жараёнини мустаҳкамлаш ва халқаролаштириш мақсадида яратилган услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда янги ёндашувлар сифатида мазкур тадқиқот ишидаги таҳлил натижаларидан фойдаланилган.
Диссертацияда ишлаб чиқилган илмий-назарий ва амалий таҳлиллар ҳамда материалларидан инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг тил тизимидаги ўрни, аҳамияти ва семантик структураси, тилшунослик атамаларини тўғри ифодалаш воситаларни инобатга олиш зарурати натижаларидан 5111400-Хорижий тил ва адабиёти (инглиз тили) таълим йўналиши учун мўлжалланган “Theoretical English Grammar (Инглиз тили назарий грамматикаси)”номли дарсликни яратишда ва ўқув жараёнига татбиқ қилишда фойдаланилди (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 июлдаги 89-03-2654-сон маълумотномаси).
Илмий тадқиқотда ишлаб чиқилган материаллар ва илмий-назарий хулосалар Самарқанд давлат чет тиллар институти ва Самарқанд вилояти телерадиокомпанияси ҳамкорлигида тайёрланган ҳамда Самарқанд вилояти телерадиокомпанияси томонидан 2020 йил 8 апрел санасидан 20 майга қадар эфирга узатилган “Инглиз тилидан онлайн дарс” кўрсатувларини тайёрлашда жорий этилди. (Самарқанд вилояти телерадиокомпаниясининг 2020 йил 14 июлдаги 0901/226-сон маълумотномаси). Натижада, телетомошабинлар бугунги кунда хорижий тилларни ўрганиш, инглиз ва ўзбек тилларидаги лексик дублетларнинг лингвокультурологик хусусиятларини ифодалаш, таржима жараёнида адекватликни амалга ошириш, тилшунослик атамаларини тўғри ифодалаш ҳамда қиёсий тилшунослик ва таржимашуносликнинг ўзига хос жиҳатларини ифодалаши тўғрисида етарлича маълумотларга эга бўлишди.