Абдурахманов Зуфар Мамуровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Аортал тавақаси туғма нуқсонларида реконструктив операциялар», 14.00.34– Юрак ва қон-томир хирургияси (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: №B2018.1.PhD/Tib523.
Илмий раҳбар: Емец Илья Николаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.49.01
Расмий оппонентлар: Абралов Хакимжон Кабулджанович, тиббиёт фанлари доктори; Алиев Шерзод Махмудович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: «Миллий илмий кардиохирургия маркази» акциядорлик жамияти (Козоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: аорта тавақа патологияси бор бўлган турли ёш гуруҳларига мансуб болаларда замонавий реконструктив амалиётларни қўллаш йўли билан табиий тавақани сақлашга бўлган кўрсатмаларни кенгайтириш орқали аорта тавақаси пластикасининг турли усуллари самарадорлигини ўрганишдан иборат
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
функционал aoртa халқаси дилатацияси, қопқоқ пролапси, рестрикция ёки ретракциясининг нисбатлари қисмини тасдиқлаган ҳолда реконструктив коррекцияни талаб этадиган аорта тавақаси етишмовчилиги ривожланишининг морфофункционал механизмлари аниқланган;
аорта тавақаси туғма патологиясида амалга оширилган реконструктив-пластика амалиётларининг аорта илдизи ва кўтарилувчи аортанинг чизиқли ва ҳажмли кўрсаткичларига таъсир қилишини чап қоринчанинг қайта ремоделланиши ва систо-диастолик функцияси ўзгаришини инобатга олган ҳолда аниқланган;
узоқ муддатли операциядан сўнгги даврда реоперациялардан эркинликнинг динамик индексли кўрсаткичларини болаларнинг ёш гуруҳлари, дастлабки клапан фенотипи, комплекс пластика жарроҳлик техникаси мураккаблиги, операциядан кейинги тавақа геометрияси, автоперикардиал ямоқ ва илгари баллон валвулотомиясини ўтказганлиги билан боғлиқ равишда аниқланган;
чап қоринча дилатациясининг дастлабки даражасини эътиборга олган ҳолда предикторларни ва уларнинг аорта тавақасининг такрорий дисфункцияси, ҳамда реоперациялар билан прогностик сабаб сифатида боғлиқлиги аниқланган;
аoрта тавақаси қопқоқларининг геометрик параметрларини табиий математик ҳисоблашлар орқали Ozaki операциясини бажариш учун ўлчагичлар ва шаклли андоза тўпламлари ишлаб чиқилган, ҳамда 3D эхокардиография ёрдамида операция давомида қопқоқнинг оптимал баландлиги (қолдиқ тафовут ва регургитация белгиларисиз) аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Туғма этиологияли аорта тавақа патологияси бор болаларни хирургик даволашни ўрганиш бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалар асосида:
“Аорта тавақаси туғма нуқсонларда реконструктив операциялар” услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 27 августдаги 8н-з/105-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар хирургия тактикасини танлашни оптималлаштириш, тромбоэмболик асоратлар, қон кетиш, юқумли эндокардит хавфини камайтириш, неоаорта илдизнинг кенгайишига ва неоаорта тавақаси етишмовчилигини ривожланишига, шунингдек, аорта тавақасини протезлаш усулларини кечиктириш орқали юракнинг ўнг ва чап қисмларида такрорий хирургик амалиётларни бажаришга йўл қўймаслик имконини берган;
“Ўлчагичлар ва қайта ишлатиладиган шаклдор андаза тўплами билан бажариладиган аoртa тавақасида реконструктив амалиёти”га Украина патентлар агентлигининг ихтирога патенти олинган (№FAP 125759-сон, 25.05.2018). Тадқиқот натижалар шуни кўрсатдики, ишлаб чиқилган хирургик инструментлар тўплами керакли ўлчамдаги қопқоқни ўлчаш, кесиш имконини берган, биологик материалдан неотавақа қопқоқларининг компетентлигини таъминлаган ва қайта операциялардан тўлиқ эркинлик билан қониқарли ва ўрта муддатли гемодинамик натижаларни олиш имконини берган;
аорта тавақасининг туғма патологияси бўлган болаларни хирургик даволаш сифатини яхшилаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, шу жумладан, Бухоро вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказида ва Тошкент шаҳар “Эзгу Ният” кўп тармоқли тиббиёт марказининг кардиохирургик бўлимлари амалий фаолиятига (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 27 августдаги 8н-з/105-сон маълумотномаси) татбиқ этилган. Қўлланилган ёшга боғлиқ тактикага асосланган тавсиялар аорта тавақасининг туғма патологияси бор болаларда хирургик даво турини танлашни такомиллаштириш натижасида олинган тадқиқот натижаларининг амалиётга жорий этилиши амалиётдан кейинги реоперациядан эркинлик кўрсаткичини 71,5% дан 94,7% гача, қопқоқ қониқарли коаптацияси даражасини 70,8% дан 97,4% гача ошириш, шу билан бирга, амалиётдан кейинги эрта даврда учрайдиган ўлим кўрсаткичини камайтириш имконини берган.