Сайдивалиева Хуршида Ходжиакбаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Аудиторлик фаолиятини шартномавий-ҳуқуқий тартибга солиш», 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.3. PhD/Yu304.
Илмий раҳбар: Рўзиев Рустам Жабборович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01. 
Расмий оппонентлар: Караходжаева Дилором Мамировна, юридик фанлар доктори, профессор; Топилдиев Вохиджон Рахимжонович, юридик фанлар номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади аудиторлик фаолияти ва унинг ҳуқуқий асоси сифатида шартнома мазмун-моҳиятини таҳлил этиш асосида ушбу институтни халқаро стандартларга мувофиқлаштириш билан боғлиқ илмий-амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
«аудиторлик фаолияти», «аудиторлик текшируви», «аудиторлик турдош хизматлари» ва «аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномаси» тушунчаларига илмий таърифлар ишлаб чиқилган ҳамда аудиторлик текширувининг мақсади қонун ҳужжатлари ва халқаро аудит стандартларига мувофиқлигини аниқлаш эканлиги асослантирилган;  
аудиторлик текширувини ўтказиш шартномасида аудиторлик хизматларини кўрсатиш чоғида олинган маълумотларнинг махфийлигини сақлашга оид ҳамда шартнома ижросини таъминлашга оид шартлар, шунингдек, шартнома тарафларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари халқаро аудит стандартлари асосида бажарилиши зарурлиги асосланган;
аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномаси бўйича аудиторнинг малакасига оид талаблар ҳамда аудиторлик ҳисоботининг топширилишини чекловчи шартларнинг аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномасида белгиланишига йўл қўйилмаслиги асослаб берилган;
ташқи аудиторлик хизматларини кўрсатиш жараёнида буюртмачига оид махсус маълумотларни унинг розилигисиз ошкор этиш мумкин эмаслиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Аудиторлик фаолиятини фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«аудиторлик фаолияти», «аудиторлик текшируви», «аудиторлик турдош хизматлари» ва «аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномаси» тушунчаларига оид илмий таърифларнинг «Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикасининг Қонунига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилишида эътиборга олиниши қайд этилган  ҳамда аудиторлик текширувининг мақсади қонун ҳужжатлари ва халқаро аудит стандартларига мувофиқ равишда шакллантирилиши Ўзбекистон Республикасининг «Банклар ва банк фаолияти тўғрисида»ги Қонуни 74-моддаси биринчи қисмида ўз ифодасини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Қонунчилик ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2011 йил 2 февралдаги 06/1-02/158-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитасининг 2019 йил 15 ноябрдаги 06/2-02-сонли маълумотномалари). Мазкур таклифлар аудиторлик фаолиятига оид қонунчилик нормаларини такомиллаштиришга ҳамда аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномасида аудиторлик текширувлари мақсадини белгилаб берувчи бандни шакллантиришга хизмат қилган;
аудиторлик хизматларини кўрсатиш чоғида олинган маълумотларнинг махфийлигини сақлашга оид алоҳида қисм, шартнома тарафларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари халқаро аудит стандартлари асосида бажарилишига оид бандга эга бўлган, шунингдек, шартнома ижросини таъминлашга оид шартлардан иборат бўлган аудиторлик текширувини ўтказиш шартномасининг намунавий шакли амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Аудиторлар палатасининг 2020 йил 13 мартдаги 28-cон маълумотномаси). Ушбу намунавий шакл аудиторлик хизматини кўрсатишда молиявий ҳисобот аудитини ўтказиш мақсади, даври, кўлами ва муддатини аниқлаштиришга хизмат қилган ҳамда ундан конкрет ҳолатлар бўйича шартномавий тартибга солиш жараёнида ҳуқуқий ҳужжат сифатида фойдаланилган;
аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномаси бўйича аудиторнинг малакасига оид талаблар ҳамда аудиторлик ҳисоботининг топширилишини чекловчи шартларнинг аудиторлик хизматларини кўрсатиш шартномасида белгиланишига йўл қўйилмаслиги асослаб берилган таклифлар Ўзбекистон Республикасининг «Банклар ва банк фаолияти тўғрисида»ги Қонуни 75- моддасининг биринчи қисми ва учинчи қисмида ўз ифодасини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитасининг 2019 йил 15 ноябрдаги 06/2-02-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар банк аудитини ўтказишда аудиторнинг махсус сертификат ва лицензияга эга бўлиши шарти банк қонунчилигида мустаҳкамланишига ҳамда банк аудити бўйича тайёрланган аудиторлик ҳисоботларини Марказий банкка чекловларсиз топширилишига оид норманинг белгилаб берилишига хизмат қилган;
ташқи аудиторлик хизматларини кўрсатиш жараёнида буюртмачига оид махсус маълумотларни унинг розилигисиз ошкор этиш мумкин эмаслигига, аудиторлик хизматининг сифатига ва шартнома тарафлари жавобгарлигига оид таклифлар ҳамда тавсиялар инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитасининг 2019 йил 15 ноябрдаги 06/2-02-сон, Ўзбекистон Аудиторлар палатасининг 2011 йил 12 апрелдаги 12-cон маълумотномалари). Мазкур таклифлар ташқи аудитор томонидан олинган ахборотларни Марказий банкнинг розилигисиз ошкор этилмаслигини белгиловчи норманинг шаклланишига ҳамда аудиторлик хизматлари сифатининг ташқи ва ички назоратига оид нормаларнинг қонунчиликда мустаҳкамланишига имкон яратган.