Рахимов Аброр Ахмадовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иккиламчи номинатив бирликларни ҳосил қилувчи лингвокогнитив воситалар тадқиқи (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам В2018.1.PhD/Fil473.
Илмий раҳбар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01.
Расмий оппонентлар: Ризаев Боходир Хайдарович, филология фанлари доктори, профессор; Даниева Майсара Джамаловна, PhD, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат Ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: диссертация мавзуси орқали қўйилган асосий мақсад: иккиламчи номинатив бирликларни ҳосил қилувчи лингвокогнитив воситаларни номинатив фаолиятнинг когнитив ва концептуал босқичлари билан боғлиқ ҳолда тадқиқ этишдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
номинация ҳар бир тил соҳиби ўз лисоний фаолияти мобайнида босиб ўтиши шарт бўлган когнитив ва концептуал фазалар дискурсив-синергетик изчиллигига асосланувчи фаолият сифатида ўрганилган;
иккиламчи номинатив воситага хос умумий лингвокогнитив асослар нутқ онтогенезига оид диффуз номлар, туб ва ясама номинантлар учун муштарак бўлган “Х билан алоқадор Y” когнитив-дискурсив қурилма орқали белгиланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги “man/одам” концептосферасига мансуб метонимик, метафорик ва конверсив номинантларга хос когнитив ва концептуал асослар қиёси асосида иккиламчи номинация воситаларнинг ички дискурсив-синергетик изчиллигида семантик воситаларнинг етакчилик қилиши далилланган; 
инглиз ва ўзбек тилларидаги “man/одам” концептосферасига мансуб форматив ҳамда эндоцентрик, экзоцентрик ва идиоматик типли композитив номинантларнинг қиёсидан келиб чиқиб лексик воситаларга хос лингвокогнитив моделларнинг семантик воситалар функционал фаоллигида шаклланган когнитив-дискурсив қурилмалар билан генетик боғлиқлиги асосланган; 
янги ўқув адабиётларини яратишда “сўз ясалиши” мавзуси ўрнига “номинатив деривация” мавзусини киритган ҳолда талабаларга номинатив деривация ҳақида уйғунлашган билим беришни йўлга қўйиш орқали лингвистиканинг замонавий йўналишлари билан боғланиш имконини яратишнинг анъанавий сўз ясалишига нисбатан самарали эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Номинациянинг мантиқий, рационал-генератив, лингвопсихологик, нейролингвистик ва лингвокогнитив моҳиятига оид илмий изланишлар ҳамда фаолият мезонлари ва деривацион талқинларига доир тажрибаларга таяниб ишлаб чиқилган илмий ва амалий натижалар асосида:
инглиз ва ўзбек тилларидаги “man/одам” концептосферасига мансуб иккиламчи номинантларнинг лексик ва семантик деривацияларга муносабатига оид таҳлилий мулоҳазалардан ОТ-Ф8-062 «Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари» (2007-2011) фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16-июлдаги 89-03-2566 сон маълумотномаси). Тадқиқотнинг илмий натижалари “man/одам” концептосферасига мансуб лексик ва семантик номинантлар замирида ётадиган функционал-коммуникатив структураларни ёритиш имконини берган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги “man/одам” концептосферасига мансуб иккиламчи номинантларнинг нутқ онтогенезига оид диффуз номлар ва туб сўзлар билан қиёсий таҳлили асосида аниқланган когнитив-дискурсив моделлар ва дискурсив-синергетик тамойиллардан ОТ-Ф8-002 рақамли «Ҳозирги замон цивилизациясининг инсон ижтимоий қиёфасига таъсири» фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16-июлдаги 89-03-2566 сон маълумотномаси). Тадқиқотнинг илмий натижалари замонавий цивилизация шароитида юзага келадиган креатив ғояларни рўёбга чиқариш имконини яратадиган лексик ва семантик воситаларнинг ўз лингвокогнитив асосига нутқ онтогенезига оид диффуз номларни ҳосил қилиш билан бирга шаклланадиган когнитив-дискурсив моделларнинг дискурсив-синергетик изчиллиги орқали эга бўлишига кўра тиллараро муштарак бўлган тамойилларни белгилаш имконини яратган;
номинатив фаолиятнинг когнитив ва концептуал фазаларига хос дискурсив-синергетик изчиллигини белгилаш имконини яратадиган “Х билан алоқадор Y” инвариант ИКМнинг симметрик, асимметрик ва симулятив импликациялар билан боғлиқ ҳолда вариантланишига оид механизмлардан И-204-4-5 «Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш» инновацион лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16-июлдаги 89-03-2566 сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари нутқ онтогенезига оид диффуз номлар замирида ётадиган “Х билан алоқадор Y” инвариант моделининг лексик ва семантик номинантларда дискурсив-синергетик вариантланишини эътиборга олиб, хорижий тилларни ўқитишда алгоритмик усулларни татбиқ этиш тавсия қилинган;
нарса ва ном муносабатига оид мунозара ҳамда муҳокамаларда Абу Наср Форобий, Абу Али ибн Сино каби буюк аждодлар томонидан билдирилган фикрларнинг аҳамияти, уларнинг Ғарб ва Шарқ лингвофалсафаси ривожидаги тутган ўрнига оид таҳлилий мулоҳазалар Самарқанд вилоят радиосининг 2020 йил 2-июндаги «Долзарб мавзу» эшиттиришининг сценарийсига киритилган ва уни тайёрлашда фойдаланилган (Самарканд вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 1 июндаги 09-01/202-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари туғма қобилиятнинг фаоллашувида эмпирик ва рационал воситаларнинг иштироки ҳақида Форобий, Ибн Синоларнинг фикрлари В.фон Гумбольдт, А.А. Потебня ҳамда кейинги лингвопсихологик, лингвокогнитив изланишлар билан муштараклигини тушуниш имконини оширишга хизмат қилган; 
инглиз ва ўзбек тилларидаги “man/одам” концептосферасига мансуб лексик ва семантик номинантларнинг луғатлардан тўплаб тизимлаштирилган натижалари Муҳаммад ал Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети Самарқанд филиали “5330500 – Компьютер инжиниринги” (АТ - сервис), “5111000 – Касбий таълим” (иформатика ва ахборот технологиялари), 5311300 – “Телекоммуникация”, “5610600 – Хизмат кўрсатиш техникаси ва технологияси” (хизмат кўрсатиш тармоқлари бўйича) бакалавриат таълим йўналишлари мутахассисларининг малака талабларига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 16-июлдаги 89-03-2566 сон маълумотномаси). Ишда жамланган номинатив бирликлар ва уларга хос когнитив-дискурсив моделлар электрон луғатлар яратиш билан боғлиқ амалий машғулотларда ҳамда хорижий тилларга оид ўқув мажмуаларини тузишда инобатга олинган.